ساختمان آنلایندر همین زمینه با محمد هادی موقعی، دبیر کل انجمن ملی لیزینگ ایران به گفت‌وگو نشسته‌ایم که گزیده‌ای از آن را در ادامه از دیده می‌گذرانید.
خریداران مسکن از چه زمانی می‌توانند به تسهیلات لیزینگ مسکن دسترسی پیدا کنند؟
از سال 95 به بعد که دستورالعمل اجرایی شرکت‌های لیزینگ تصویب شد، تعدادی از شرکت‌های لیزینگ مجاز به این کار شدند و این موضوع محدود به زمان خاصی نمی‌شود.
چرا در این 3 – 4 سال خبر خاصی در این زمینه مخابره نشد؟ آیا مردم به سراغ این شرکت‌ها آمده‌اند و قراردادی در این زمینه منتشر شده است؟
شرکت‌های لیزینگ تا قبل از سال 95 می‌توانستند تسهیلات مربوط به واحدهای اداری را در بخش ساختمان بدهند. در سال 95 مسکن هم به این بخش اضافه شد و طبق دستورالعمل بانک مرکزی تا 70 درصد بهای ملک را می‌توانند تسهیلات دهند و دستورالعمل اجرایی خاصی هم ندارد. ملک و مسکن هم مانند سایر دارایی‌هایی که شرکت‌های لیزینگ اقدام به واگذاری آن‌ها می‌کنند، در قالب دستورالعمل‌ها و مقررات الزام‌آوری که دارند، قابل واگذاری است.
از سال 95 به بعد تعداد محدودی قرارداد در این مورد داشته‌ایم اما به دلیل محدودیت‌های ذاتی که در اعطای تسهیلات ملک وجود دارد، این بازار برای شرکت‌های لیزینگ، بازار پررونقی نبوده است.
یعنی این طور می‌توان برداشت کرد که تمایلی از طرف خود شرکت‌های لیزینگ وجود ندارد؛ صحیح است؟
بله، تمایل زیادی وجود ندارد.
دلیل این عدم تمایل چیست؟
یکی به دلیل این که قیمت املاک بسیار بالا رفته و سهم اعتباری و وامی که شرکت‌های لیزینگ باید به متقاضی بدهند، رقم‌های بالایی است که با نرخ 21 درصدی این شرکت‌ها، اقساطی سنگین و غیرقابل تحملی برای متقاضیان در پی خواهد داشت، چراکه مدت بازپرداخت آن زیر 5 سال و بیشتر در بازه‌های زمانی 12 تا 48 ماه است. به همین دلیل بخش وسیعی از متقاضیان بالقوه نمی‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند و به همین دلیل شرکت‌ها بازار پررونقی را پیش روی خود نمی‌بینند.
همان‌طور که گفتید، توان بازپرداخت رقم تسهیلات از سوی بسیاری از خانوارها فراهم نیست، اما آیا شرکت‌های لیزینگی می‌توانند شرایطی را در نظر بگیرند تا خانه‌اولی‌ها بتوانند راحت‌تر خانه‌دار شوند؟
این موضوع مستلزم آن است که پروژه‌های خاصی تعریف شود، حمایت‌های خاصی از سوی دولت، بانک مرکزی و سایر نهادهای مرتبط صورت گیرد و تخفیفاتی در حوزه سود تسهیلات و منابع مالی ارزان‌قیمت داده شود اما در شرایط فعلی خانه‌اولی‌ها قاعدتا نمی‌توانند از تسهیلات شرکت‌های لیزینگ استفاده کنند، چون قابلیت بازپرداخت برای آن‌ها وجود ندارد.
لیزینگ مسکن یکی از روش‌های مرسوم و متداول در بسیاری از کشورهاست اما این روش نتوانسته برای بازار مسکن کشورمان گره‌گشا باشد. از نظر شما به عنوان دبیر انجمن لیزینگ ایران، تسهیلات لیزینگ در چه شرایطی می‌تواند به بازار مسکن کمک کند؟
اولین نکته‌ای که باید در نظر داشته باشیم، این است که در سطح بین‌الملل هم سهم لیزینگ مسکن از پرتفوی لیزینگ جهانی چندان قابل توجه نیست و عمده سهم لیزینگ، مربوط به ماشین‌آلات، تجهیزات و خودرو است. یکی از راه‌هایی که هم‌اکنون به عنوان لیزینگ در دنیا مطرح می‌شود، ابزارهای لیزینگ عملیاتی و اجاره‌های عادی و اجاره‌های واقعی به صورت بلندمدت در واحدهای مسکونی است. مثلا در بعضی از کشورهای جهان، قراردادهای اجاره 20 ساله می‌بندند و در حین استفاده، متقاضی مسکن می‌تواند قرارداد خود را تغییر داده و از واحد دیگری استفاده کند. این کسب و کاری است که در قالب زنجیره ارزش و خدمات تولید و اهرم مسکن که با استانداردهای حسابداری در دنیا همخوانی دارد، در دنیا به عنوان صنعت لیزینگ مسکن شناخته می‌شود.
اما به هر حال اگر قرار است صنعت لیزینگ وارد بازار مسکن کشور شود، ساختار بانک‌ها و افزایش افسارگسیخته قیمت مسکن در سال‌های گذشته می‌توانند به عنوان دو مانع بسیار بزرگ، پیش روی آن قرار گیرد. اگر صنعت لیزینگ بتواند 50 درصد منابع مالی یک آپارتمان 10 میلیارد تومانی در تهران را فراهم کند، بازپرداخت آن بسیار سنگین خواهد شد و هیچ خانواده‌ای نمی‌تواند چنین تسهیلاتی را برای خرید یک ملک دریافت کند.
بهترین راه که قبلا هم پیشنهاد داده‌ایم، این است که تسهیلات تکمیلی خرید مسکن و تبدیل آن به احسن توسط برخی اقشار جامعه که در پی افزایش کیفیت ملک مسکونی خود هستند و توان نقدی بالایی برای پوشش بخش اعطمی از قیمت را دارند، توسط شرکت‌های لیزینگ صورت گیرد.
