معرفی انواع آب نما در معماری داخلی ایرانی
یکی از نخستین واژه‌هایی که در دوران تحصیل می‌آموزیم، «آب» است. در واقع نخستین واژه‌ای که می‌آموزیم. اساسا در فرهنگ ایرانی، عنصر آب از پرکاربردترین واژه‌هاست: آب‌نما، آب‌گردون، میرآب، آب‌آورده، از آب‌گذشته، آب‌باریکه، آب‌خضر، آب‌دیده، آب‌کِش، آب‌گردش، آب‌مژگان و انبوه ضرب‌المثل‌های فولکلور ایرانی در مورد آب مؤید یک حقیقت عمیق در نهاد فرهنگ ایرانی است: «اهمیت آب در نزد ایرانیان». اساطیر ایرانی «آناهیتا» را ایزدبانوی آب و الهه نگهبان آب دانسته اند و آن را با نمادهایی نظیر «خِرد، باروری و شفا» شناسانده‌اند. باور به پاکی و شفابخشی و خردبخشی آب، در باستانی‌ترین اساطیر ایرانی و جهانی ریشه دارد. در فلسفه باستانی، همواره نشانه‌هایی از چهار عنصر آب، خاک، آتش و باد به عنوان عناصر چهارگانه سازنده جهان یافت می‌شود. در فرهنگ اسلامی اما، آب سرمنشأ آفرینش، حیات و زنده‌گانی دانسته شده‌است و پاک‌کننده‌ترین عنصر طبیعی برای زدودن همه پلشتی‌هاست.
بدین سان حضور آب در هر‌فضایی برای ایرانیان نوید طراوت، شادابی، تازگی، پاکیزگی، نشاط و شادی است. به خصوص که روز به روز با زندگی در فضاهای شهری و امتزاج سنگ و آهن و بتن و شیشه، آرامش در ساختمان‌های نوساز دست‌نیافتنی‌تر و سخت‌تر می‌شود. فضاهای تنگ شهری و بوی تند گرما و فلز و بتن، آرام‌بخش‌ترین فضاهای خانه را در محل‌هایی قرار می‌دهد که «آب» در آن جریان داشته باشد.
در معماری قدیم ایرانی، وجود «حوض» در خانه، زیرزمین، حوض‌خانه یا قسمت‌های دیگر خانه، از ضروری‌ترین عناصر محسوب می‌شده است. حوض‌خانه محلی در خانه‌های ایرانی بوده است که گاها با «آب‌نما» زینت شده‌است. مشاهده حرکت آب برای ما ایرانیان «لب جوی نشستن» و «گذر عمر دیدن» یکی از لذت بخش‌ترین لذت‌های روزگار است.
در معماری جدید که آرامش، توجه و سکون کالاهایی کم‌یاب عصر ما هستند، آب‌نماها از دل تاریخ دوباره بیرون آمده و در فُرم‌هاو طرح‌های جدید دوباره به جایگاه بلندشان در معماری داخلی رسیده‌اند. در طراحی شهری وجود پارک‌هایی با فواره‌های بلند و کوتاه آب، فواره‌های موزیکال، آب‌نماهای رقص‌نور، آب‌نماهای زیرسطحی و انواع و اقسام آن برای زنده نگه‌داشتن فرهنگ «لذت بردن از دَم و غنیمت شمردن فرصت لذت» ضمن ایجاد مناظر چشم‌نواز و دل‌انگیز، آرامشی بی‌نظیر، نوستالژیک و بی‌نظیر برای شهروندان به ارمغان می‌آورد.
در طراحی داخلی ساختمان، و به خصوص در سبک‌هایی نظیر «فنگ شویی» آب‌نما عمدتا باید در هارمونی و هماهنگی کامل با سایر عناصر خانه باشد. در این سبک آب‌نما برای بخشیدن «انرژی مثبت» به خانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل آب‌نماها در اندازه‌ها، طرح‌ها و انواع بسیار مختلفی عرضه می‌شوند. طرح‌هایی که گاها بسیار خلاقانه و زیبا هم هستند. عمدهترین ویژگی آب‌نماهای داخلی اما در تلفیق حرکت آب و نور است. اما هم‌چنان حرکت آب یکی از محبوب‌ترین و جذاب‌ترین پویانمایی‌های طبیعی است که چشم بشر حاضر است ساعت‌ها به آن خیره شود.
به این ترتیب آب‌نماهای داخلی در مدل‌های مختلفی بر حسب نوع و محل اجرایشان عرضه می‌شوند که عمدهترین آن‌ها به شرح ذیل است:
- حوض و فواره‌های مختلف
- آب‌نماهای ساخته شده با سنگ‌های طبیعی و گیاهان
- آب‌نماهای پیش‌ساخته
- آب‌نماهای پیش‌ساخته مدرن
- آب‌نماهای فضاهای ورودی
- آب‌نماهای فضای نشیمن
- دیواره‌های آبی
- آب‌نماهای فضای زیرپله ای
- آب‌نماهای سرویس بهداشتی
- آب‌نماهای فضاهای اداری
- آب‌نمای جداکننده
- آب‌نمای قاب دیوار
- آب‌نمای دکوری
