مصطفی محمدی کارشناس اقتصاد مسکن در این رابطه به « ساختمان آنلاین» می‌گوید: جهش‌های قیمتی که طی سال‌های گذشته حوزه مسکن را با آشفتگی روبه‌رو کرده، تاثیر به‌سزایی بر بازار اجاره گذاشته است. اجاره‌نشینی که روزگاری به «خوش‌نشینی» معروف بود، اکنون به معضل بزرگی برای کسانی که صاحب خانه نیستند تبدیل شده است. به خصوص در این روزها که هیچ یک از خانوارها با رقم قرارداد سال گذشته خود، حتی نمی‌تواند حداقلی‌ترین خانه ممکن را برای خود محیا کند. در چنین اوضاعی، دیگر نمی‌توان واژه خوش‌نشینی را به بازار اجاره اطلاق کرد، چراکه دیگر از هیچ قاعده‌ای تبعیت نمی‌کند و صاحب‌خانه‌ها هرطور که تمایل دارند نسبت به قیمت‌گذاری اقدام می‌کنند.
وی ادامه داد: بررسی سهم اجاره‌بها برای یک خانوار شهری نسبت به کل هزینه‌های سالانه نشان می‌دهد 34 درصد از هزینه سالانه یک خانوار بابت اجاره صرف میشود که این سهم نسبت به درآمد خانوار متغیر است. به این ترتیب که خانوارهای شهری در دهک درآمدی دهم، حدود 43 درصد از هزینه سالانه خود را به بابت اجاره‌بها هزینه می‌کنند اما کم‌درآمدترین خانوارهای شهری، یعنی آن‌هایی که در دهک درآمدی یک قرار دارند، 27.5 درصد از هزینه سالانه خود را به اجاره‌بها اختصاص می‌دهند. همچنین، بر اساس آمارهایی که در سال 98 منتشر شده، شکاف متوسط هزینه سالانه اجاره‌بها و سایر هزینه‌های منزل مسکونی یک خانوار شهری در دهک‌های درآمدی سالانه، میان دهک اول و دهم تقریبا 10 برابر فاصله است.
محمدی در پاسخ به این پرسش که سهم هزینه‌های اجاره‌بها نسبت به سایر هزینه‌های مسکن نظیر بازسازی و تعمیرات ملک چقدر است، گفت: براساس آماری که از سهم هزینه‌های اجاره‌بها نسبت به سایر هزینه‌های مسکن خانوار منتشر شده، در پایین‌ترین دهک یک خانوار شهری، 86 درصد هزینه‌های مربوط به مسکن فقط صرف اجاره‌بها میشود. این سهم در دهک‌های درآمدی مختلف افزایش پیدا می‌کند، به‌طوری که در دهک پنجم به 90.3 درصد و در دهک دهم به نزدیک 97 درصد می‌رسد. به طور میانگین در سال 98، چیزی در حدود 93 درصد از هزینه سالانه مسکن یک خانوار شهری فقط صرف هزینه اجاره‌بها شده است.
وی در ادامه عنوان کرد: اما اجاره‌بها در مناطق روستایی، مطمئنا متفاوت از مناطق شهری است. آمارها نشان می‌دهد سهم اجاره‌بها در بین خانوارهای روستایی را اگر نسبت به کل هزینه‌های این خانوارها مقایسه کنیم، در نهایت به این نتیجه می‌رسیم که 14 درصد از کل هزینه خانوارهای روستایی به طور متوسط برای اجاره‌بها هزینه میشود. اما شکاف هزینه‌کرد خانوارهای روستایی به نسبت قرار گرفتن در هر یک از دهک‌های درآمدی، کمتر از این شکاف در خانوارهای شهری است. به عبارت ساده‌تر، اگر در یک خانوار شهری به طور متوسط هزینه اجاره‌بهای سالانه بالاترین دهک 10 برابر کم‌درآمدترین خانوار است، این هزینه در خانوارهای پردرآمد روستایی 4.5 برابر خانوارهای کم‌درآمد است. با این حال، هزینه اجاره‌بها نسبت به هزینه‌های مسکن هم در خانوارهای روستایی نشان می‌دهد به طور کلی 78 درصد از هزینه سالانه مسکن در این خانوارها صرف هزینه اجاره‌بها میشود.
این کارشناس اقتصاد مسکن تصریح کرد: آمارهایی که به آن‌ها استناد میشود، یا از سوی بانک مرکزی و یا از سوی مرکز آماری منتشر می‌شوند که هر دو زیر نظر دولت هستند اما متاسفانه با این وجود، به نظر نمی‌رسد دولت قصد داشته باشد برای کنترل این بازار اقدامی کند و از قشر ضعیف و حتی متوسط جامعه که این روزها از تامین مسکن برای خانوار خود عاجز مانده‌اند.
