به گزارش ساختمان آنلاین: این پروژه در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد آغاز شد. در آن زمان بسیاری از کارشناسان نسبت به عواقب منفی این طرح هشدار دادند، عواقبی از قبیل ایجاد تورم. اتفاقی که در نهایت رخ داد و منجر به ایجاد فضایی متشنج در بازار مسکن کشور شد.
طرح مسکن مهر از دولت احمدی‌نژاد به دولت حسن روحانی به ارث رسید. روحانی از این پروژه به عنوان باری روی دوش دولت خود یاد می‌کرد و انگیزه و همت چندانی برای تکمیل آن از خود نشان نمی‌داد. تا جایی که فعالیت این پروژه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به کمترین میزان رسید.
در حال حاضر و همزمان با روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی این طرح پانزده ساله شده است. با این وجود کماکان احداث ۱۱۰ هزار واحد مسکونی از این پروژه تکمیل نشده است.
جزئیات و روند اجرایی
عضو هیات‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن جزئیات کامل از آخرین وضعیت طرح مسکن مهر و روند اجرایی آن طی ۱۵ سال اخیر را تشریح کرد.
فردین شاکری عضو هیات‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن درباره آخرین وضعیت ساخت و ساز مسکن مهر اظهار کرد: به طور کلی ساخت ۲ میلیون و ۲۰۴ هزار و ۱۳۰ واحد مسکن مهر از ابتدای شروع به کار دولت نهم آغاز شد و یک سال و نیم بعد از استقرار دولت نهم، اجرای نخستین پروژه‌های مسکن مهر شروع شد.
او افزود: از این بیش از ۲/۲ میلیون واحد، یک میلیون و ۷۸ هزار و ۴۷۴ واحد مسکن مهر، دولتی بود، یعنی اراضی دولت برای اجرای پروژه‌ها واگذار شده بود که شامل شهرهای جدید، شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر که متولی آنها بنیاد مسکن است و شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر که در حیطه اختیارات ادارات کل راه‌وشهرسازی استان‌ها قرار دارد، می‌شود.
عضو هیات‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن ادامه داد: همچنین ۸۴۰ هزار و ۹۹ واحد از این ۲/۲ میلیون واحد مسکن مهر، پروژه‌های خودمالکی بود، به این معنا که اراضی برای خودمالکان بود ولی از تسهیلات مسکن مهر استفاده و متقاضیان مسکن مهر را ساماندهی کردند.
احداث مسکن مهر در بافت‌های ناکارآمد شهری
او تصریح کرد: ۲۶۲ هزار و ۲۰۸ واحد از کل ۲/۲ میلیون واحد مسکن مهر، در بافت‌های فرسوده ساخته شد که پس از نوسازی بافت‌های مذکور، متقاضیان در آنها ساکن شدند. تسهیلات مسکن به این واحدها داده شد. همچنین ۲۳ هزار و ۳۴۹ واحد مسکن مهر از کل پروژه‌های ۲/۲ میلیون واحدی، تسویه نقدی و از طرح مسکن مهر خارج شدند.
شاکری گفت: از مجموع یک میلیون و ۷۸ هزار و ۴۷۴۷ واحدی که نهایتا دولت متولی آنها بود، ۵۹۴ هزار و ۶۰۳ واحد مسکن مهر در شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر ساخته شد که مدیریت آنها در کل با سازمان ملی زمین و مسکن و در استان‌ها با ادارات کل راه‌وشهرسازی بود. همچنین قرار شد ۳۶۶ هزار و ۲۶۷ واحد را شرکت عمران شهرهای جدید و ۱۱۷ هزار و ۶۰۴ واحد را نیز که در شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر بودند، بنیاد مسکن بسازند.
او خاطرنشان کرد: به طور کلی یک میلیون و ۱۸۹ هزار و ۵۴۲ واحد مسکن مهر در شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر ساخته شده که سهم مدیریت سازمان ملی زمین و مسکن به عنوان نماینده دولت از این واحدها و همچنین سهم خودمالکان به صورت نصف نصف بوده است؛ یعنی ۵۹۴ هزار و ۶۰۳ واحد توسط بخش دولتی شامل قراردادهای سه‌جانبه و تعاونی‌سازها و ۵۹۴ هزار و ۹۳۹ واحد سهم خودمالکان بوده است.
این مقام مسوول در وزارت راه‌وشهرسازی درباره قراردادهای سه‌جانبه گفت: سال ۸۸ در دولت دهم اعلام شد که برخی از پروژه‌هایی که قرار شد جدید اضافه شوند، دیگر به تعاونی‌های مسکن داده نشوند بلکه دولت با آنها قرارداد مستقیم ببندد که به قراردادهای سه‌جانبه مشهور شدند.
این قراردادها میان ادارات کل راه‌وشهرسازی، پیمانکار یا سازنده و بانک عامل به عنوان تسهیلات‌دهنده به امضا رسید، به عبارت دیگر قرار شد دولت زمین در اختیار متقاضی قرار دهد، سازنده از محل آورده متقاضیان و نیز تسهیلات مسکن مهر که بانک عامل می‌دهد، این واحدها را می‌سازد و به متقاضی تحویل می‌دهد.
برخی از مالکان هنوز برای دریافت دفترچه اقساط و شروع بازپرداخت آن به بانک مراجعه نکرده‌اند
به گفته شاکری، از مجموع ۵۹۴ هزار و ۶۰۳ واحدی که توسط سازمان ملی زمین و مسکن ساخته شده، کار احداث و عملیات اجرایی ۵۴۷ هزار و ۷۴۱ واحد به اتمام رسیده و ۴۶ هزار و ۸۶۲ واحد نیمه‌ساخت هستند، از واحدهای ساخته شده، ۵۳۰ هزار و ۹۰۴ واحد تحویل متقاضیان شده و در آن ساکن شده‌اند، همچنین ۱۶ هزار و ۸۳۷ واحد تحویل نشده است که دلایل مختلفی دارد.
مثلا ممکن است انشعابات آب، برق، گاز و فاضلاب آنها به اتمام نرسیده که تعداد آنها بسیار کم است، تعدادی هم پول را کامل پرداخت کرده‌اند ولی برای تحویل واحد مراجعه نکرده‌اند، باید قرارداد اجاره زمین و دفترچه اقساطی بانک را دریافت کنند، برخی از مالکان هم فوت کرده‌اند اما هنوز ورثه آنها برای دریافت واحد مراجعه نکرده‌اند و انحصار ورثه انجام نداده‌اند.
او در پاسخ به این پرسش که بر اساس اظهارنظر وزیر راه‌وشهرسازی که اعلام کرده بود ۲۵۰ هزار واحد مسکن مهر ساخته نشده، این تعداد کدام واحدها یا پروژه‌ها بوده‌اند؟ گفت: این آمار مشابه را بانک مسکن هم ارائه داده و حدود ۲۵۰ هزار واحد عنوان کرده است که این تعداد، کسانی هستند که برای دریافت دفترچه اقساط (آغاز فروش اقساط) به بانک مسکن مراجعه نکرده‌اند. حتی برخی از مالکان ۵۳۰ هزار واحدی که تحویل شده، هنوز برای دریافت دفترچه اقساط و شروع بازپرداخت اقساط آن به بانک مراجعه نکرده‌اند، بنابراین ۲۵۰ هزار واحد مسکن مهر، واحدهایی هستند که فروش اقساطی نشدهاند نه اینکه ساخته نشده باشند.
عضو هیات‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن درباره ۱۰ هزار متقاضی مسکن مهر پردیس که ثبت‌نام آنها انجام و آورده‌هایشان واریز شده بود اما زمینی برای ساخت در اختیارشان قرار نگرفته بود، در گفت‌و‌گو با مهر اظهار کرد: این افراد ۱۰ هزار نفر بودند که سال ۹۶ فاز ۱۴ پردیس برای این افراد در نظر گرفته شده و ساخت هفت هزار واحدشان آغاز شد. اینها کسانی بود که ثبت‌نام کرده بودند ولی پروژه‌ای برایشان تعریف نشده بود.
او درباره تکلیف قانون بودجه امسال مبنی بر حذف سود یارانه آن دسته از مالکان مسکن مهر که دفترچه اقساط نگرفته‌اند خاطرنشان کرد: براساس قانون بودجه امسال، پروژه‌هایی که ساخته شده ولی تحویل نشدهاند یا اینکه هنوز ساخته نشدهاند ولی به ضرب‌الاجل‌های در نظر گرفته‌شده برای تکمیل واحدها بی‌توجهی کرده‌اند، یارانه سود تسهیلات مسکن مهر آنها قطع می‌شود. به خصوص این موضوع در تعاونی‌های مسکن دیده می‌شود که ممکن است بعضا منافع شخصی‌شان در طولانی شدن اجرای پروژه باشد و پروژه خوابیده باشد. تشخیص توقف یا اجرای پروژه یا تکمیل و عدم تکمیل واحدها با وزارت راه‌وشهرسازی است و وزیر راه‌وشهرسازی به بانک تکلیف کرده که حذف یارانه سود وام مسکن مهر، برای پروژه‌هایی قطع و به نرخ سود ۱۸ درصدی تبدیل شوند که این وزارتخانه به بانک عامل معرفی می‌کند. ممکن است پروژه‌ای چند سال به دلیل مشکلات حقوقی متوقف شده باشد ولی الان ادامه پروژه از سر گرفته شده باشد که اگر این پروژه‌ها نرخ سود تسهیلاتشان به ۱۸ درصد افزایش یابد، ممکن است سختی مضاعفی بر مردم تحمیل کند.
تکمیل احداث ۱۱۰ هزار واحد مسکن مهر باقی مانده است
شاکری تصریح کرد: از مجموع ۴۶ هزار و ۸۴۲ واحد مسکن مهری که نیمه‌ساخت هستند، ۱۲ هزار و ۵۵۴ واحد با عارضه‌های کم باقی مانده و از آن دسته واحدهایی هستند که مشکل کمی داشتند و اکنون حل شده است. مثلا زمین به معارض خورده و مشکل حل شده است یا اینکه مشکل رساندن خدمات زیربنایی به آن منطقه وجود داشته یا پرونده حقوقی در دادگاه داشته‌اند، همچنین برخی از آنها، تعاونی‌های مسکنی هستند که اعضا با هیات‌مدیره تعاونی مشکل داشته‌اند، به این واحدها ضرب‌الاجل داده‌ایم که تا پایان شهریور ساختشان به اتمام برسد.
او ادامه داد: ۳۴ هزار و ۳۰۸ واحد مسکن مهر از ۴۶ هزار و ۸۶۲ واحد نیمه‌ساخت، دارای عارضه‌های بزرگ‌تری هستند که شامل ۱۰ هزار و ۶۰۸ واحد دارای پرونده حقوقی، ۱۴ هزار و ۱۴۳ واحد فاقد متقاضی، سه هزار و ۵۱۳ واحد با پیشرفت زیر ۳۰ درصد و شش هزار و ۴۴ واحد نیز تعاونی‌ساز هستند که مشکلات تعاونی خود را دارند، می‌شوند. اگرچه پیگیری واحدهای دارای پرونده حقوقی جزو وظایف ما نیست، اما مرتبا در جلساتی با وزارت تعاون، قوه قضاییه، شورای حفظ حقوق بیت‌المال و دیگر جلسات پیگیر وضعیت این واحدهای مسکن مهر بوده‌ایم. واحدهای بدون متقاضی هم یا کلا متقاضی از اول نداشته‌اند یا اینکه متقاضی داشته ولی آورده نداده‌اند و از لیست مسکن مهر خارج شده‌اند.
شاکری بیان کرد: برخی پروژه‌ها دیگر با چهار تا پنج میلیون تومان حل نمی‌شود بلکه ۱۵۰ میلیون تومان می‌خواهد تا تکمیل شوند. طبق قانون ما اجازه کمک به تکمیل واحدهای مسکن مهر اعم از زیرساخت، انشعابات یا شبکه آب و فاضلاب و برق و خدمات روبنایی مانند کلانتری و مدرسه و درمانگاه را داریم که در سال ۹۹، ۲۷۰ میلیارد و در سال ۱۴۰۰، ۹۰۰ میلیارد تومان مجموع کمک‌های سازمان ملی زمین و مسکن شد. در برخی پروژه‌های تعاونی‌ساز نیز هزینه خرید آسانسور یا درب ورودی واحد و امثال این بوده که بر اساس قانون بودجه سنواتی سال‌های اخیر انجام شده است.
او تاکید کرد: مجموعا حدود ۱۱۰ هزار واحد مسکن مهر از هر سه دستگاه متولی این پروژه شامل شرکت عمران شهرهای جدید، بنیاد مسکن و سازمان ملی زمین مسکن باقی مانده که احداث آنها هنوز تکمیل نشده است.
