انتقال مصدوم

عوامل مؤثر در انتخاب نوع حمل:

– وضعیت جسمانی مصدوم از حیث آسیب‌های وارده
– وضعیت روحی و روانی مصدوم
– وزن مصدوم
– مسافت مسیر پیش‌بینی شده و وضعیت آن
– تعداد نفرات کمک‌دهنده
– وسایل و امکانات موجود
– آمادگی جسمانی کمک‌دهنده

در شرایط زیر باید مصدوم را قبل از هر اقدامی منتقل کرد:

الف- وقتــی که از محیط اطراف، خطری متوجه مصـدوم باشـد؛ مثـل خطـر ریزش کوه، آتش‌سوزی، جاده اتوبان و….
ب- وقتی که مصدوم صدمه شدید و تهدید‌کننده حیاتی دارد و برای کمک‌رسانی دسترسی به او مشکل است.
ج- وقتی که مصدومی راه کمک‌رسانی به دیگر مصدومین را که حال خوبی ندارند مسدود کرده است.

نکاتی که در حمل مصدوم باید رعایت شود:

الف) اگر مصدوم گیر کرده است، ابتدا اشیایی را که مانع انتقال او هستند را کنار بزنید تا بتوانید به او امداد‌رسانی کنید.
ب) هیچ‌وقت مصدوم را به زور از جایی به بیرون نکشید، بلکه راه را برای او باز کنید.
ج) اگر مصدومی آسیب‌دیدگی شدید و کشنده دارد حتی قبل از این که او را از جایی که گیر کرده بیرون آورید باید کمک‌های اولیه را به او برسانید.
د) سعی کنید مصدوم را به جای امن ببرید و به او کمک برسانید. در صورتی‌که نوع عارضه معلوم نیست باید فکر کنید که مصدوم شکستگی ستون فقرات دارد.
هـ) درصورتی‌که مصدوم زیر آوار یا اشیایی گیر کرده ولی خطری متوجه او نیست و جراحت‌هایش شدید نمی‌باشد، ترجیحا باید منتظر گروه‌های امدادی بود تا او را منتقل کنند و در زمان انتقال سعی کنید مصدوم تکان نخورد.

انواع حمل مصدوم

حمل یک نفره:

• حمل آغوشی (گهواره‌ای)
• حمل کششی (کشاندن)
• حمل عصا (تکیه‌گاه)
• حمل کولی (به پشت)
• حمل یک‌دست و یک‌پا (حمل به دوش ـ حمل آتش نشان)

حمل دو نفره:

• حمل دو مچ (ایجاد جایگاه دو دستی)
• حمل سه مچ (ایجاد جایگاه سه دستی)
• حمل چهار مچ (ایجاد جایگاه چهاردستی)
• حمل زنبه ای (حمل پس و پیش) قطاری
• حمل با صندلی

حمل یک نفره

حمل آغوشی(گهواره ی)

این حمل بیشتر در افراد سبک وزن، خصوصا اطفال، انجام می‌گیرد. بدین منظور باید یک دست خود را در ناحیه کتف‌ها و دست دیگر را زیر زانوهای مصدوم قرار داده و او را بلنـــد کنید.

حمل کششی (کشاندن)

حمل کششی به سه روش زیر انجام می‌شود:

• حمل کششی مسلسلی

این روش برای افراد بهوش و بیهوش، خصوصا در آسیب‌دیدگی اندام‌ها مناسب است و برای مصدومین میدان جنگ که زیر آتش تیربار دشمن قرار دارند نیز کاربرد دارد. در حالی‌که مصدوم نشسته و یا به پشت خوابیده است، پهلوی او بنشینید، او را روی پای نزدیک‌تر خود بگذارید و دست مقابل را دور سینه اش حلقه کنید، سپس او را با دست آزاد و پای مخالف خود به طرف عقب بکشید.

• حمل کششی آتش نشان (سینه‌خیز)

این روش در مواردی مانند آتش‌سوزی که اتاق پر از دود است استفاده می‌شود و برای مصدومینی که در شانه‌ها، بازوها و دست‌ها شکستگی نداشته باشند و مصدومینی که وزن آن‌ها از وزن کمک‌دهنده بیشتر باشد، به کار می‌رود. در این روش، در حالی‌که مصدوم به پشت می‌خوابد، مچ‌هایش را به هم ببندید. سپس زانو بزنید به طوری که زانوهای شما در دو طرف بدن مصدوم در زیر بغل وی قرار گیرد. آن‌گاه دست‌های مصدوم را دور گردن خود بیندازید و چهار دست و پا حرکت کنید و او را بکشید.

• حمل کششی با پتو

روش بعدی با کشیدن و لغزاندن مصدوم روی زمین صورت می گیرد، به این‌ترتیب که یا مصــدوم را روی یک پتو قرار داده می‌پیچیم و سپس با گرفتن قسمتی از پتو او را روی زمین می‌کشیم و یا با گرفتن لباس‌هایش او را از ساختمان خارج می‌نماییم.
چنانچه مجروح بایستی پله‌های ساختمان را طی کند، نجات‌گر، او را به این ترتیب به پایین می‌لغزاند که سر وی به‌طرف پایین قرار گیرد و باید او را هرچه نزدیک‌تر به سطح زمین و پله ها حرکت داد.

روش حمل عصا (تکیه‌گاه)

درا فراد بهوش که صدمه خفیفی دیده‌اند و می‌توانند با کمک افراد دیگر راه بروند، خصوصا افرادی که از یک پا صدمه دیده‌اند، بعد از آتل‌بندی و بی‌حرکت کردن عضو، کمک‌دهنده باید در سمت پای سالم مصدوم قرار گرفته، یک دست خود را دور کمر وی بگیـــرد و با دست دیگر، دست مصدوم را دور گردن خود حلقه کند. بدین ترتیب مصدوم می‌توانــد با جهش به حرکت ادامه دهد.

 

 حمل کولی (به پشت)

در مواقعی که مسافت طولانی باشد و مصدوم نیز در قسمت نخاع و احشا آسیب ندیده باشد، کمک‌دهنده دست‌های خود را از زیر زانوهای مصدوم عبور داده، مچ دست‌های او را می‌گیرد. درصورت بیهوش بودن، مصدوم می‌توانید مچ دست‌های او را با باند یا طناب ببندید. حتی در حین عبور از بلندی می توانید مصدوم را با شال به خود ببندید.

حمل یک‌دست و یک‌پا (حمل به دوش ـ حمل آتش نشان)

• حمل یک‌دست و یک‌پا در مسافت‌های طولانی برای افرادی که آسیب جدی از قبیل شکستگی یا صدمات مغزی ندارند استفاده می‌شود.
• این حمل در بین آتش‌نشان‌ها به منظور نقل و انتقال مصدومین و در بین ناجیان غریق جهت خارج نمودن هرچه بیشتر آب از معده و ریه مغروقین درحین خروج از صحنه آسیب بکار می‌رود.
• نحوه عمل: امدادگر در مقابل مصدوم به صورت رو در رو ایستاده و پس از حفظ تعادل و گرفتن دست موافق مصدوم، سرخود را از زیر بغل او برده و دست دیگر خود را میان دو پای وی قرار می‌دهند و از زمین بلند می‌کند دراین حالت سر مصدوم سرازیر و دست و پای موافق مصدوم در اختیار امدادگر می‌باشد.

حمل دو نفره

حمل دو مچ (ایجاد جایگاه دو دستی)

• این نوع حمل شامل ساخت یک نشیمن‌گاه راحت همراه با چفت شدن یک دست در زیر و دست دیگر در پشت می‌باشد. طبق شکل ۱ روش کار به این ترتیب است که در نزدیکی باسن مصدوم زانو زده و به آرامی وی را به حالت نشسته درمی‌آوریم و یکی از دستان خود را با دست کمک‌دهنده دیگر در پشت وی قلاب کرده تا بصورت تکیه‌گاه در‌ آید و سپس دستان دیگر خود را از زیر ران او عبور داده تا در زیر از ناحیه مچ به یکدیگر قفل شوند و بعد به ترتیبی که تعادل وی برهم نخورد به آرامی و هم‌زمان شروع به بلند کردن مصدوم کرده و با جـایگزین کردن صحیح مصدوم روی دست وضعیت مطمئن و مناسبی برای حرکت به‌وجود می‌آوریم.
• چنان‌چه مصدوم بهوش بوده، می‌توان نخست با درست کردن صندلی طبق شکل ۲ و ۳ مصدوم را سوار کرده و حرکت داد که در این شرایط مصدوم با انداختن دست به‌دور گردن حمل‌کنندگان به حرکت مطمئن و اطمینان کمک می‌نماید.

حمل سه مچ (ایجاد جایگاه سه دستی)

در افراد هوشیار که احتمال شکستگی در یک پا وجود دارد، دو کمک‌دهنده مقابل یک‌دیگر می‌ایستند و هر یک مچ دست راست خود را با دست چپ می گیرد و در همین حال با دست راست خود، مچ یا ساعد دست چپ شخص مقابل را می‌گیرد. سپس مصدوم را روی صندلی که به این شکل ایجاد شده می‌نشانند و افراد بلند می‌شوند و حرکت می‌کنند. دراین حالت برای این که احتمال شکستگی پا و یا بیهوشی وجود دارد، یک دست را برای نگه داشتـن پـای شکسته و یا پشت مصدوم، آزاد کنید. دراین صورت حالت سه مـچ بـه خـود می‌گــیرد.

حمل چهار مچ (ایجاد جایگاه چهاردستی)

این حمل در مورد مصدومینی به کار می‌رود که آسیب جدی ندیده‌اند و همانند حمل سه مچ می باشد که مصدوم را روی مچ دست‌ها که حالت تکیه‌گاه پیدا کرده می‌نشانند با این تفاوت که هیچ‌کدام از دست ها آزاد نمی‌باشد.

حمل زنبه‌ای (حمل پس و پیش) قطاری

این روش برای مصدومینی که از ناحیه سینه و شکم مشکل دارند و هم‌چنین برای عبور از گذرگاه‌های باریک و یا گذاشتن بیمار بر روی برانکارد استفاده می‌شود. در حالی‌که مصدوم دستانش را روی سینه صلیب کرده است، یک امدادگر پشت سر او می‌ایستد و قسمت بالا تنه را بلند می‌کند و آن را با زانو نگه می‌دارد. آن‌گاه دست‌ها را زیر بغل او رد کرده، مچ‌های دستش را که بر روی صلیب شده می‌گیرد. نفر دوم بین پاهای مصدوم و پشت به او می‌ایستد و پاهایش را از زانوها می‌گیرد و بلند می‌کند. اگر این کار برای گذاشتن مصدوم روی صندلی یا برانکارد انجام بگیرد باید نفر دوم رو به بیمار باشد.

حمل با صندلی

• گاهی اوقات کمک‌دهنده مجبور است جهت حمل مجروح ازصندلی استفاده کند، اگر بخواهیم یک بیمار سنگین وزن را روی صندلی بنشانیم باید صندلی را روی زمین خوابانده، بیمار را با دقت بکشیم و روی صندلی قرار دهیم. در صورتی که بیمار بیهوش باشد می‌توانیم او را به صندلی ببندیم سپس به کمک شخص دیگر، دو طرف صندلی و یا پشت و جلوی آن را گرفته، حرکت می‌دهیم.
• هنگامی‌که قصد دارید مصدومی را که بهوش است و صدمه جدی ندیده است از پله‌ها بالا یا پایین ببرید یا از راه‌رو عبور کنید، می‌توانید مصدوم را روی یک صندلی معمولی بنشانید و با کمک یکنفر دیگر او را حمل کنید. اما توجه داشته باشید که بر سر راه عبورتان مانعی وجود نداشته باشد، یا خطری مثل لیز خوردن فرش در کار نباشد.

• الف) قبلا صندلی را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که به اندازه کافی محکم است و می‌تواند وزن مصدوم را تحمل کند، سپس مصدوم را روی صندلی بنشانید و او را با یک باند پهن به صندلی ببندید روبروی یکدیگر بایستید، یکی جلوی صندلی و دیگری پشت آن.
• ب) شخصی که پشت صندلی ایستاده باید پشت صندلی و مصدوم را نگهدارد؛ و دیگری باید پایه‌های جلوی صندلی را بگیرد. کمی صندلی را به سمت عقب خم کنید. مصدوم را سر جایش محکم کنید و سپس با هم صندلی را بلند کنید.
• ج) به‌طوری‌که روی مصدوم به جلو باشد به آرامی از راهرو یا پله‌ها عبور کنید. اگر پله‌ها یا راهرو به اندازه کافی پهن باشد می‌توانید هر کدام یک طرف صندلی بایستید و با یک دست پشت صندلی و با دست دیگر قسمت بالای پایه جلویی صندلی را بگیرید و مصدوم را حمل کنید.