به گزارش ساختمان آنلاین: چند وقتی است که بجز زلزله، فرونشست زمین نیز به یکی از دغدغه‌های موجود مردم در حوزه ساخت و سازها و مقاوم‌سازی به‌ویژه در بافت‌های فرسوده تبدیل شده است. یکی از انتقاداتی که به دستگاه‌ها و ارگان‌های دولتی ذی‌ربط وارد می‌شود، کم توجهی به این مقوله در برنامه‌ریزی‌ها و هدف‌گذاری‌هاست.
شرکت بازآفرینی شهری ایران (وزارت راه و شهرسازی)، شهرداری تهران (سازمان نوسازی)، وزارت نیرو، وزارت کشاورزی و وزارت صمت از جمله دستگاه‌ها و وزارتخانه‌هایی هستند که موضوع فرونشست به‌طور مستقیم با آنها ارتباط دارد. اما با این وجود به گفته رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی نه شرکت بازآفرینی و نه سازمان نوسازی شهر تهران به عنوان 2 رکن اصلی در این ماجرا نتوانسته‌اند در حد انتظارات عمل کنند.
علی بیت‌الهی با بیان اینکه در جریان هستید که فرونشست زمین در اغلب استان‌های کشور در حال رخداد است، اظهار کرد: یکی از زون‌های با خطر بسیار بالا در همین استان تهران و به ویژه جنوب غرب شهر تهران قرار دارند. بیشینه فرونشست زمین در این منطقه به حدود 24 سانتیمتر در سال می‌رسد.
وی ادامه داد: این زون به صورت پهنه وسیعی با وسعت 25 در 60 کیلومتر در سمت شهر جنوب غرب تهران و دشت شهریار قرار دارد و مناطق 17 ، 18 و 19 تهران را نیز در برگرفته است.
وی بیان کرد: در این زون حدود 2.5 میلیون نفر ساکن هستند که شامل سکونتگاه‌های اقماری اطراف شهر تهران از جمله نسیم شهر، اسلامشهر هستند. علاوه بر این مراکز صنعتی و تولیدی تهران در این همین زون قرار گرفته‌اند.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه برآورد می‌شود 700 تا 750 هزار واحد مسکونی هم در تهران و هم این شهرهای جنوب غربی تهران در زون فرونشست زمین قرار داشته باشند، تاکید کرد: بخشی از بافت‌های فرسوده تهران، مخزن سوخت ری، پالایشگاه نفت تهران، دکل‌های برق، لوله‌های انتقال نفت، بنزین و گاز نیز در زون فرونشست قرار دارند. در واقع مجموعه زیرساختی عظیمی در پایتخت داریم که در این زون با پهنای فرونشست تلاقی می‌کنند.
وی با یادآوری اینکه معابر، گذرگاه‌ها و آزادراه‌های متعددی در همین منطقه درگیر فرونشست زمین هستند، اضافه کرد: خوشبختانه اخیرا یک کار مهم و ویژه‌ای در شورای عالی شهرسازی و معماری درباره مقوله فرونشست انجام شد و این شورا مصوبه‌ای مختص این موضوع داشت. در این مصوبه تاکید شده از هرگونه بارگذاری جمعیتی در زون‌هایی که فرونشست زمین در آنها بالاست خودداری شود. دستاورد بزرگی بود که با پیشنهاد ما و موافقت وزیر راه و معاون معماری و شهرسازی مصوب و ابلاغ شد و حالت حقوقی پیدا کرده است.
بیت‌الهی افزود: از سوی دیگر یکی از پیشنهادات کاربردی و مهم این بوده با عنایت به قانون جهش مسکن، در بافت‌های فرسوده شهری تهران فعالیت و حرکت وسیع ملی مورد هدف قرار بگیرد و چهره این بافت‌های فرسوده که در برابر زلزله و فرونشست زمین مقاومت چندانی ندارند بهسازی و بازسازی خوبی صورت بگیرید.
وی با تاکید بر اینکه نکته مهم در مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری اقدامات هماهنگ سایر دستگاه‌های اجرایی است، گفت: همواره قضیه فرونشست زمین را با افت سطح آبهای زیرزمینی عنوان کرده‌ایم، بنابراین در این راستا لازم است علاوه بر صرفه‌جوبی و جلوگیری از هدررفت آب، چاه‌های غیرمجاز مسدود شود. در این راستا چنانچه وزارتخانه‌های نیرو، کشاورزی و صنعت همگرایی داشته باشند به ویژه در بخش جنوب غربی شهر تهران، کمک بسیار بزرگی به مقابله با فرونشست و جلوگیری از آن انجام خواهد شد.
وی در ادامه با بیان اینکه سیستم شهرداری تهران طی 30، 40 سال اخیر آن کاری را که باید انجام می‌داد، انجام نداده است، اظهار کرد: واقعیت این است که در قسمت بافت‌های فرسوده آن چیزی که بسیار مهم است، بحث مالکیت خصوصی است. تا زمانیکه ساکنان به کاری رضایت ندهند اقدام برای نوسازی و جایگزینی واحدهای مسکونی کار دشواری است. برخی از واحدها مشاعی دارند و باید رضایت عمومی را داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه مدیران سازمان نوسازی تهران می‌گویند این کار راحتی نیست، یادآور شد: سال 1378 اولین مورد مستند درباره فرونشست زمین اعلام شد. در آن زمان نقطه شاخص نقشه برداری کشور نشان داد در حد فاصل تقاطع آزادگان با آیت‌الله سعیدی ایستگاه نقشه‌برداری 3 متر دچار پایین رفتگی شده است. از آنجا مشخص شد در جنوب تهران فرونشست را به‌صورت عمده داریم و به همین دلیل نیز مطالعات گسترده‌ای از آن تاریخ تا امروز انجام شده است.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی تصریح کرد: در نظر بگیریم آن روند -فرونشست زمین- متوقف نشده و ادامه دارد. این یک بحث 30 سالهای است که تا روی میز مسئولان نیاید خودش را نشان نخواهد داد. متاسفانه در بررسی‌های صورت گرفته توجه ویژه به حرفهای کارشناسی خیلی جدی نبوده و امیدواریم از این به بعد توجهات به فرونشست زمین چراکه اثر آن بسیار ماندگار و ادامه دار است و مانند زلزله نیست ککه یکبار می‌آید و خسارت وارد می‌کند.
بیت‌الهی بیان کرد: شهرداری تهران، بازآفرینی شهری، وزارت نیرو، وزارت صنعت معدن، وزارت کشاورزی در این موضوع دخیلی هستند و باید یک کار مشترک ملی در زمینه توقف این پدیده انجام شود. نمونه‌های موفقی در این زمینه در دنیا داریم که نیازمند توجه و تصمیم مدیران است. البته باید منابع مالی مورد نیاز (اعتبارات) برای آن تخصیص یابد و فقط در حرف نباشد.
در همین رابطه نیز مدیرعامل نوسازی شهر تهران با اذعان به عقب ماندگی در نوسازی بافت‌های فرسوده گفته است: براساس برآوردها، سالانه تهران نیاز به ساخت 150هزار واحد مسکونی وجود دارد، اما تعداد کمی از این واحدها ساخته می‌شود.
وی با بیان اینکه 4500هکتار بافت فرسوده و 4500 هکتار اراضی ناکارآمد در شهر تهران وجود دارد، افزود: می‌توانیم در این محدوده‌ها واحدهای مسکونی بسازیم و نیاز سالانه تهران به مسکن را تامین کنیم. انتظار این است که 90هزار واحد به عدد فعلی اضافه شود. اگر پلکانی هم حساب کنیم، در سال1401 باید به ساخت حدود 100هزار واحد مسکونی، در سال1402 به 125هزار واحد مسکونی و در سال1403 به 150هزار واحد مسکونی برسیم. البته باید توجه داشته باشیم که در سالهای گذشته واحدهای کمی در تهران تولید شده و ما عقب‌ماندگی زیادی در این زمینه داریم.
نژادبهرام عضو هیئت رئیسه شورای شهر تهران درباره وضعیت نوسازی بافت‌های فرسوده در تهران گفته است: مطالعاتی درمورد وضعیت بافت‌های فرسوده انجام شده است که نشان می‌دهد 40 درصد از بافت‌های نوسازی شده در پهنه‌های بافت فرسوده شهر از نظر کیفیت ساخت، مطلوبیت لازم را ندارند.
وی با بیان اینکه این ساختمان‌ها به دلیل عدم رعایت استانداردهای ساخت و ساز و به‌کارگیری مصالح غیر استاندارد، جزو ساختمان‌های ناایمن محسوب می‌شوند، افزود: 10 هزار هکتار بافت ناپایدار در تهران داریم که ویژگی اصلی آن عدم استحکام است.
وی تاکید کرد: حدود 25 درصدی جمعیت تهران در بافت‌های فرسوده ساکن هستند که خطر زلزله برای آنها بیشتر است و باید هر چه سریع‌تر جهت نوسازی این بافت اقدام شود.
تسنیم
