به گزارش ساختمان آنلاین: با شروع فعالیت دولت سیزدهم، موضوع ساخت چهار میلیون مسکن مطرح شد. کارشناسان به مزایای ساخت بخشی از این واحدها در بافت‌های فرسوده اشاره داشتند، چراکه این امر، موجب احیا و نوسازی این بافت‌های ناکارآمد شهری نیز می‌شد. این در حالی است که اخیرا رستم قاسمی از احداث ۴۰ شهر جدید خبر داده است.
به نظر می‌رسد پیشنهادات و نقطه نظرات کارشناسان و متخصصان حوزه مسکن برای مسوولان اهمیتی نداشته و آنها تنها به ساخت و تولید مسکن، آن هم به منظور بهبود آمار دوران تصدی‌گری‌شان می‌اندیشند. به گفته قاسمی، در شهرهای جدید با استفاده از زمین‌های تخصیص یافته به ساخت مسکن در نهضت ملی مسکن، علاوه بر ساخت مسکن از طریق تبدیل زمین‌ها باید خلق درآمد شده و درآمدهای حاصل در راستای پیشبرد نهضت ملی مسکن صرف شود. وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به اینکه باید در شهرهای جدید ۶۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته شود افزود: احداث ۳۰ تا ۴۰ شهر جدید در کل کشور در دستورکار وزارت راه‌وشهرسازی قرار دارد.
مشکلات عمیق زیرساختی در شهرهای جدید
برخی کارشناسان شهرسازی بر این اعتقاد هستند که انتقال زیرساخت‌ها، به خصوص آب و برق که در حال حاضر با مضیقه روبه‌رو هستیم، به شهرهای جدید دشوار است. آنها معتقدند تامین هزینه‌های انتقال زیرساخت‌های احداث شهرهای جدید از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست یا بسیار هزینه‌بر است.
حنیفی یکی از همین کارشناسان حوزه شهرسازی است. وی با اشاره به تلاش دولت برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن و ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال که خود هزینه‌های بالایی دارد، اظهار کرد: یکی دیگر از مشکلات شهرهای جدید، عدم پذیرش انتقال ساکنان شهرهای بزرگ به شهرهای جدید پیرامونی آن است.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از شهرهای جدید به جز یکی، دو شهر جدید پیرامون تهران با مشکل جمعیتی مواجه هستند؛ به خصوص که برخی زیرساخت‌های حمل‌و‌نقلی آنها از جمله مترو هنوز تامین نشده است. او با بیان اینکه برای احداث شهرهای جدید، دولت چاره‌ای ندارد جز اینکه اراضی دور افتاده از شهرهای مادر که قیمت پایین‌تری دارند و مقرون به صرفه هستند را اختصاص دهد، تصریح کرد: این اتفاق سبب می‌شود تا هم هزینه‌های تامین زیرساخت‌ها افزایش یابد و هم میزان استقبال شهروندان برای جابه‌جایی به این شهرها کاهش یابد. او خاطرنشان کرد: چنین تجربه‌ای را در مسکن مهر داشتیم که برخی اراضی کنار شهرها به این طرح داده شد ولی هنوز هم با وجود گذشت یک دهه، ساکنان برخی سایت‌های مسکن مهر در تعدادی از شهرها از مشکلات زیرساختی رنج می‌برند.
به گفته این کارشناس شهرسازی، اگر بافت‌های فرسوده که هم زیرساخت دارند و هم جمعیت، احیا شوند، مشکلات کمبود مسکن نوساز در بسیاری از شهرها خصوصا کلانشهرها که با محدودیت زمین روبه‌رو هستند، برطرف می‌شود.
شهرسازی یا مسکن‌سازی؟
قاسمی وزیر راه‌وشهرسازی دو هفته قبل نیز در سفر استانی هیات دولت به البرز و در بازدید از زیرساخت‌های شهر جدید هشتگرد با اشاره به مشکلات زیرساختی این شهر جدید اظهار کرد: پروژه مسکن مهر اگرچه یک کار بزرگ محسوب می‌شود اما به‌جای شهرسازی فقط مسکن‌سازی شده است.
او تاکید کرد: در طرح نهضت ملی مسکن ۳۰ مشکل زیرساختی برطرف شده است و در صندوق ملی مسکن برای زیرساخت‌ها و نیازها نیز اعتباری را پیش‌بینی کرده‌ایم.
حبیب‌الله طاهرخانی معاون سابق وزیر راه‌وشهرسازی و مدیرعامل پیشین شرکت عمران شهرهای جدید مهرماه سال گذشته از پیش‌بینی ساخت ۱۳۲ هزار واحد مسکونی و سکونت ۴۳۰ هزار نفر در ۴۰ شهرک مسکونی سراسر کشور خبر داده بود.
او درباره جزئیات احداث ۴۰ شهرک جدید در کشور اظهار کرد: این ۴۰ شهرک در مراحل مختلف از مکان‌یابی تا شروع عملیات اجرایی هستند که در ۱۴ استان شامل تهران، البرز، فارس، اصفهان، کردستان، مازندران، گلستان، آذربایجان شرقی، هرمزگان، کرمان، اردبیل یزد، سمنان و خراسان‌جنوبی ساخته می‌شود.
به گفته معاون سابق وزیر راه‌وشهرسازی، مطالعات ساخت این ۴۰ شهرک به اتمام رسیده است که بخشی از آنها در حال طی کردن اخذ مصوبات و مجوزها از کارگروه برنامه‌ریزی و توسعه استان‌های مربوطه هستند؛ برخی از آنها هم این مراحل را طی کرده‌اند و در دستورکار اخذ مصوبه از شورای‌عالی شهرسازی و معماری قرار دارند؛ یک مورد هم به تصویب شورای‌عالی شهرسازی رسیده است؛ اخذ مصوبه ساخت چهار شهرک در دستورکار شورای‌عالی شهرسازی است.
مدیرعامل پیشین شرکت عمران شهرهای جدید گفت: ۱۳۲ هزار واحد مسکونی برای استقرار ۴۳۰ هزار نفر در این ۴۰ شهرک پیش‌بینی شده تا بخشی از نیاز مسکن شهروندان در مناطق با محدودیت توسعه شهرها، پیش‌بینی شده است.
بازگشت پروژه‌های شهرک‌سازی به پایتخت
طاهرخانی با بیان اینکه ساخت سه شهرک در استان تهران برنامه‌ریزی شده گفت: فرآیند صدور مجوز احداث این شهرک‌ها در مراحل مختلف قرار دارد به عنوان مثال هم در شرق و هم در جنوب غرب تهران مکان‌یابی ساخت این شهرک‌ها انجام شده و باید به تصویب شورای‌عالی شهرسازی برسد. او درباره سایر استان‌ها اظهار کرد: در البرز یک شهرک به مساحت ۳۰۰ هکتار و جمعیت‌پذیری ۲۶ هزار نفر با تعداد ۷۸۸۰ واحد مسکونی، در استان اصفهان یک شهرک به مساحت ۱۴۵۹ هکتار، جمعیت‌پذیری ۲۹ هزار نفر و تعداد ۸۷۹۰ واحد مسکونی، در فارس هفت شهرک، در خراسان جنوبی یک شهرک، در کردستان ساخت شهرک نیشتیمان با مساحت ۴۰۳ هکتار، جمعیت‌پذیری ۲۷ هزار نفر و ۸۱۸۰ واحد مسکونی آغاز شده است.
طاهرخانی در ادامه افزود: در مازندران ۱۰ شهرک برای شش شهرستان با مساحت ۷۳۷ هکتار، ۶۰ هزار و ۱۰۰ نفر جمعیت‌پذیری و ۱۸۲۱۰ واحد مسکونی، در گلستان هفت شهرک در هفت شهرستان این استان به مساحت ۱۸۲۰ هکتار، جمعیت‌پذیری ۸۸۵۰۰ نفر برای ساخت ۲۶ هزار و ۸۲۰ واحد مسکونی، در آذربایجان‌شرقی دو شهرک که یکی در دست مطالعه بوده و شهرک دیگر با مساحت ۲۶۹ هکتار، جمعیت‌پذیری ۲۵۸۰۰ نفر و ۷۸۲۰ واحد مسکونی، در هرمزگان دو شهرک به مساحت ۸۶۵ هکتار، در استان کرمان یک شهرک به مساحت ۳۵۰ هکتار، در استان اردبیل یک شهرک به مساحت ۲۸۵ هکتار، در استان یزد سه شهرک و نهایتا در استان سمنان یک شهرک ساخته می‌شود.
مشکلات شهرهای جدید؛ از زیرساخت‌ها تا حمل‌و‌نقل
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان نیز اظهار کرد: برای ساخت شهرهای جدید باید اولویت به آمایش سرزمینی و طرح‌های توسعه‌ای داده شود تا مکان‌یابی آنها مناسب باشد. همچنین باید اعلام شود شهرهای جدیدی که مد نظر وزیر راه‌وشهرسازی است، قرار است در کنار کدام شهرهای مادر احداث شود.
فرشید پورحاجت ادامه داد: بارها رهبر معظم انقلاب نسبت به انتقال جمعیت به سواحل مکران به دلیل نزدیکی به آب و امکان استفاده از آب‌شیرین‌کن‌های صنعتی برای تامین زیرساخت این شهرها تاکید کرده‌اند ولی از اجرای این دستور رهبر انقلاب غافل مانده‌ایم و حتی برخی پهنه‌های ساحلی جنوب کشور به تدریج در حال خالی شدن از سکنه است.
او با بیان اینکه در برخی شهرهای جدید با وجود گذشت دو دهه از زمان احداث آنها، هنوز خبری از زیرساخت‌ها نیست و ساکنان این شهرها با مشکلات عدیده روبه‌رو هستند، گفت: به جز برخی شهرهای جدید اطراف پایتخت، سایر شهرهای جدید کمبودهایی خصوصا از نظر حمل‌و‌نقل دارند. ضمن اینکه متروی شهرهای جدید پردیس و پرند با وجود آنکه بارها وعده احداث داده شده بود، هنوز یا تکمیل نشده‌اند، مثل پرند، یا شروع به ساخت آنها به تعویق افتاده است، مانند پردیس.
اولویت با نوسازی ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده است
پورحاجت با بیان اینکه باید نوسازی بافت‌های فرسوده نسبت به ساخت شهرهای جدید در اولویت باشد، گفت: ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور داریم که زیرساخت‌های لازم برای زندگی را دارند ولی برای نوسازی آنها برنامه‌ریزی نشده است.
او ادامه داد: بر اساس برنامه ششم توسعه باید سالانه ۱۰ درصد بافت‌های ناکارآمد شهری نوسازی می‌شد که از این برنامه به شدت عقب هستیم. اولویت وزارت راه‌وشهرسازی در دولت قبلی، تکمیل مسکن مهرهای باقی مانده بود.
رییس کانون انبوه‌سازان خوزستان تصریح کرد: دو شهر جدید شیرین‌شهر و رامین در خوزستان که یکی در ۳۵ کیلومتری شمال و دیگری تقریبا با همین فاصله در جنوب اهواز قرار دارند حتی شیرین‌شهر امکانات زیرساختی خوبی دارد اما چندان با استقبال خوزستانی‌ها مواجه نشده‌اند؛ قرار است بخشی از نهضت ملی مسکن خوزستان در این دو شهر جدید اجرایی شود. او یکی دیگر از موارد مهم در ساخت شهرهای جدید را در نظر گرفتن اهمیت اشتغال ساکنان این شهرها دانست و گفت: نباید این شهرها به عنوان مساکن خوابگاهی در نظر گرفته شوند. ضمن اینکه توجه به امکانات رفاهی، بهداشتی، آموزشی و سایر موارد نیز از اولویت‌های ساخت شهرهای جدید است.
