نفوذ خدمات مهندسی در ساخت‌وسازها کمتر از ۲۰ درصد میانگین جهانی است
نفوذ خدمات مهندسی در ساخت‌وسازهای شهری و روستایی ایران به‌شدت پایین‌تر از استانداردهای جهانی است، این وضعیت نه‌تنها کیفیت ساختمان‌ها را کاهش داده، بلکه منجر به اتلاف منابع ملی، افزایش تلفات جانی و خسارات اجتماعی گسترده شده است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا با فاجعه‌ای بزرگ‌تر مواجه خواهیم شد.
به گزارش ساختمان آنلاین بر اساس گزارش های کارشناسی هم‌اکنون تنها در پروژه‌های لوکس و طرح‌های دولتی — که حدود ۱۰ درصد از ساختمان‌های شهری را تشکیل می‌دهند — خدمات مهندسی به‌طور کامل و جامع اعمال می‌شود. اما در سایر ساخت‌وسازها، نفوذ خدمات مهندسی به کمتر از ۲۰ درصد از میانگین جهانی رسیده است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، این رقم به بیش از ۸۰ درصد می‌رسد.این مسئله باعث کاهش کیفیت ساختمان‌ها، افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، و کاهش شدید عمر مفید ساختمان‌ها شده است. در واقع، ما شاهد اتلاف شدید منابع مالی و انسانی کشور هستیم. ساختمان‌هایی که باید حداقل ۵۰ سال عمر مفید داشته باشند، به‌دلیل عدم رعایت استانداردهای مهندسی، پس از گذشت حدود پانزده سال نیاز به بازسازی اساسی پیدا می‌کنند.»
عواقب جبران‌ناپذیر کاهش کیفیت ساخت‌وسازها
کاهش کیفیت ساخت‌وسازها نه‌تنها منجر به خسارات مالی می‌شود، بلکه تلفات جانی، معلولیت‌های جسمی و روانی، و حتی فروپاشی اجتماعی و خانوادگی را نیز به دنبال دارد. در چنین شرایطی بی شک بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی و زلزله به‌راحتی می‌توانند فاجعه‌آمیز شوند، چرا که ساختمان‌ها از استانداردهای لازم برخوردار نیستند.در همین حال هزینه‌های امداد و نجات، اسکان موقت، و بازسازی پس از چنین حوادثی نیز به‌طور قابل‌توجهی افزایش می یابد. این در حالی است که با افزایش نفوذ خدمات مهندسی، می‌توان از بسیاری از این هزینه‌ها جلوگیری کرد. به‌عنوان مثال، در زلزله‌های اخیر، بسیاری از ساختمان‌هایی که به‌طور کامل فرو ریختند، فاقد نظارت مهندسی کافی بودند.
افزایش نفوذ خدمات مهندسی؛ راه‌حلی برای اشتغال و کاهش هزینه‌های ملی
در این بین ناظران بر این باورند با افزایش هر درصدی از نفوذ خدمات مهندسی، علاوه بر ایجاد اشتغال واقعی برای ده‌ها هزار مهندس، شاهد ساخت واحدهای مسکونی ایمن و در عین حال مهندسی ساز خواهیم بود که پیامدهای مثبت آن نه تنها دربردارنده رفاه برای بهره برداران ساختمانی خواهد بود بلکه ابعاد اثر گذاری آن در سطح ملی خواهد بود.علاوه بر این نفوذ خدمات مهندسی و رعایت اصول فنی ساخت و ساز در نهایت منجر به تقویت اقتصاد ملی در بخش ساختمان — که سومین بخش بزرگ اقتصاد کشور است — می شود.
ناظران بر این باورند ،متأسفانه در حال حاضر شاهد آن هستیم که در کنار مهندسان متعهد و متخصص که اقدام به ارایه خدمات واقعی مهندسی می کنند ،عده ای از مهندسان به‌جای انجام کار واقعی، به امضافروشی و کارهای صوری مشغول هستند و قطعا این مسئله باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد. براین اساس می توان گفت ما نیازمند یک تحول اساسی در نظام ساخت‌وساز کشور هستیم تا بتوانیم از ظرفیت‌های موجود به‌درستی استفاده کنیم.
به گزارش ساختمان آنلاین ،برای حل این معضل،مسئولان مربوطه باید اقدامات لازم برای افزایش نفوذ خدمات مهندسی در ساخت‌وسازها را در دستور کار قرار دهند. چرا که اگر امروز برای حل این بحران اقدام نکنیم، فردا شاهد خسارات جانی و مالی بیشتری خواهیم بود. افزایش نفوذ خدمات مهندسی نه‌تنها یک ضرورت اقتصادی، بلکه یک مسئله اجتماعی و انسانی است.
تشکیل کارگروه‌های تخصصی با حضور نمایندگان وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و انجمن‌های صنفی می‌تواند گام اولیه برای حل این مشکل باشد. همچنین، نظارت بیشتر بر پروژه‌های ساخت‌وساز و اعمال جریمه‌های سنگین برای متخلفان می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.»
در همین حال افزایش آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی در مورد اهمیت استفاده از خدمات مهندسی نیز حایز اهمیت است. بی شک بهره برداران باید بدانند که ساخت‌وساز بدون نظارت مهندسی، نه‌تنها سرمایه‌شان را به خطر می‌اندازد، بلکه جان خود و خانواده‌شان را نیز تهدید می‌کند. در همین حال آموزش و توانمندسازی مهندسان جوان نیز امری ضروری است چرا که ایجاد دوره‌های آموزشی تخصصی و کارآموزی، مهندسان جوان را برای ورود به بازار کار آماده خواهد کرد و این کار نه‌تنها به افزایش کیفیت ساخت‌وسازها کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان نیز می‌شود.به هر روی افزایش نفوذ خدمات مهندسی در ساخت‌وسازها نه‌تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. این کار می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مردم، کاهش هزینه‌های ملی و تقویت اقتصاد کشور کمک کند.
لیلا درخشان
