قرارداد عمرانی تک عاملی یا خود اجرا (امانی)
در این روش کارفرما خود رأسا عوامل اجرایی لازم اعم از نیروی انسانی، ماشین آلات، تجهیزات و مصالح ساختمانی را تهیهنموده و مدیریت اجرایی پروژه را نیز بر عهده دارد و یا به طورکلی می توان گفت در این روش کار فرما بوسیله امکانات خود،تکنولوژی، روشها و سایر عوامل مورد نیاز تحقق طرح جمع آوری اطلاعات، طراحی، تدارکات، ساخت را تامین می نماید.
مزایای روش امانی
کارفرما قسمت قابل توجهی از عوامل اجرایی را به صورت موجود در دست دارد و در نتیجه برای به کار گیری و استفاده از آن ها این روش را انتخاب مینماید.
کار فرما به دلایل دیگری تشخیص میدهد که اجرای امانی پروژه چه از نظر قیمت تمام شده و چه از نظر کیفیت کار به صرفه است. گاهاً در بعضی از دستگاه های اجرایی به لحاظ نوع و ماهیت کار، تشکیلاتی برای اجرای امانی طرحها به وجودمیآید که تحت یک مدیریت مجزا و به صورت یک واحد مستقل لیکن زیر نظر مدیر مسئول دستگاه اجرایی نسبت به اجرای
پروژه های محوله به صورت امانی اقدام مینماید.در بعضی موارد امکان دارد کارفرما از کارگران موقت یا ماشین آلات کرایه ای برای تأمین نیروی کار لازم و همچنین پیمانکاران جزء، جهت اجراء استفاده نماید. باتوجه به حجم منابع مورد نیاز جهت اجراء این روش در کارهایی که دارای ابعادگسترده ای نیستند و جهت پروژه های کوچک و بیشتر در کارهای بهسازی و نگهداری مورد استفاده قرار میگیرد.
معایب روش امانی
از معایب عمده این روش عدم وجود انگیزه درشرکت های دولتی و مجموعه کارفرما است که در کشور ما عمدتاً بدنه یدولت میباشد و در نتیجه برخلاف انتظار، قیمت تمام شده این پروژه ها عموماً کمتر از حالتهای دیگر نمیشود. همچنینسرعت کار افت میکند و اطمینانی از کیفیت بهتر در مراحل مختلف پروژه وجود ندارد. اصولاً می بایست اجرای کار امانی بین۱۳ تا ۱۵ درصد از لحاظ قیمت ارزان تر تمام شود. مبلغی که به عنوان سود پیمانکار در روش امانی در نظر گرفته میشود. اماتجربه نشان داده که به جز در مواردی اندک، کار امانی از کار پیمانی گران تر تمام میشود.
از دیگر مشکلات این روش تراکم فعالیت های طراحی و اجرا و مدیریت مراحل مختلف در مجموعه کار فرماست. به همین دلیل این روش معمولاً در پروژه های کوچک مورد استفاده قرار میگیرد.
نیازمند به یک گروه از مهندسان حرفه ای و با تجربه، کارگران فنی و ماشین آلات مناسب جهت اجراء می باشد که تبعاً عدم وجود این گروه روند زمانی و کیفی پروژه را مختل می نماید.
در مجموع هزینه تمام شده و بالاسری های این روش به دلیل کاستی های مدیریتی، تدارکات و غیره زیاد می باشد. در طول اجراء نیز مدیریت بسیار قوی جهت تأمین و رفع مسائل و هماهنگی های میان کارکنان و ماشین آلات مورد نیاز را طلب می نماید که عدم وجود آن، روند پروژه را به تنزل می کشاند.
با توجه به توضیحات گفته شده درخصوص امکان استفاده کارفرما از پیمان کاران جزء باید توجه خاصی درخصوص بررسی صلاحیت فنی لازم جهت اجراء و نحوه عقد قراردادهای مربوطه و رسیدگی به دعاوی های احتمالی صورت پذیرد.
