ملات چیست؟
ملات ماده مرکب چسبنده‌ای است که از ترکیب ماده‌ای حلال یعنی آب، چسب ساختمانی مانند سیمان، گچ و … ذرات پر کننده مانند ماسه شسته و دانه بندی شده به وجود می‌آید و باعث اتصال مصالح ساختمانی به یکدیگر می‌شود. معمولا ۸۰ درصد از حجم ملات‌ها را مواد پر کننده تشکیل می دهد که دلیل این کار کاهش هزینه و کاهش جمع شدگی انواع آن است.
ملاتهای درست شده قبل از سفت شدن یعنی وقتی که حالت خمیری دارد باید یکپارچه و چسبنده بوده و از قوام و غلظت کافی برخوردار باشد؛ اما پس از سفت شدن، علاوه بر اینکه باید در مقابل آب مقاوم باشد، باید در برابر نیروهای جوی و کششی ساختمان نیز مقاومت خوبی از خود به نمایش بگذارد.
انواع دسته‌بندی ملات‌ها
معمولا ملات‌ها از راه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که باهم به مرور آنها می‌پردازیم.
یکی از انواع دسته‌بندی ملات‌ها به صورت زیر است:
- ملاتهای هوازی: ملات‌هایی هستند که در هوای خشک مقاوم می‌گردند. اگر این ملات‌ها در مجاورت رطوبت قرار بگیرند خواص خود را از دست می‌دهند.
- ملاتهای آبی: ملات‌هایی که در مجاورت رطوبت و در زیر آب مقاوم می‌گردند. این ملات‌ها هم اگر در مجاورت هوای خشک قرار بگیرند خاصیت خود را از می‌دهند.
حالت دیگر دسته بندی ملات‌ها به صورت زیر است.
- ملاتهای زودگیر: ملات هایی هستند که عموما در داخل خود دارای مواد چسبنده‌اند. این ملات‌ها بسیار سریع (حدودا در مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه) سخت می‌شوند.
- ملاتهای دیرگیر: این ملات‌ها اغلب در مجاورت هوا و یا زیر آب سخت می‌شوند. سخت شدن این ملات‌ها اغلب از ۲ ساعت تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد.
یک نوع دسته بندی دیگر راجع به ملات‌ها وجود دارد و آن دسته بندی براساس شرایط جغرافیایی و آب و هوایی مناطق مختلف است.
۱- ملاتهای گل و کاهگل: ماده چسباننده ملاتهای گل و کاهگل، خاک رس است. چون ملات گل پس از خشک شدن جمع شده و ترک می‌خورد، هنگام ساخت ملات به آن کاه می‌زنند تا از ترک خوردن آن جلوگیر‌ی کنند. در ساختمان‌های بسیاری از روستاها از این نوع ملات استفاده می‌شود. از ویژگی های خوب این نوع می‌توان به سبک وزن بودن نام برد. همچنین این نوع عایق حرارتی خوبی است.
۲- ملاتهای گل آهک: با توجه به اینکه ملات گل و کاهگل در برابر آب مقاومت خوبی ندارد، برای رفع این مشکل به خاک کمی آهک اضافه می کنند. در نتیجه این عمل ملات قوی‌تری به وجود می آید که در مقابل آب نیز مقاوم است. در زمان‌های قدیم از این نوع برای ساخت مجاری آب، حوض آب، منبع‌های کوچک و بزرگ و آب انبارهای عمومی استفاده می‌کردند.
۳- ملاتهای ساروج: این نوع که برای آب بندی انبارها و حوض‌ها استفاده می شد، بعد از اختراع سیمان دیگر کاربردی ندارد و اکنون ملاتهای سیمانی جای آن را گرفته است.
۴- ملاتهای گچ: مخلوطی از ملات گچ و آب است که در دسته ملات‌هاتی زودگیر قرار می گیرد، این نوع ما بیشتر برای سفید کاری و پوشش لایه های دیوار و کف به کار می رود. از مخلوط گچ با مواردی مانند خاک، ماسه و یا آهک ملاتهای دیگری نیز می‌توان ساخت که هر کدام کاربرد خاصی دارند. مثلا ملات گچ و خاک یکی از اصلی‌ترین ملاتهای کارگاهای ساختمانی به حساب می‌آید. ملاتهای گچ و ماسه مناسب مناطق نزدیک به دریا و رودخانه است. ملات گچ و آهک نیز مناسب مناطقی است که رطوبتشان گاها به بالای ۶۰ درصد می‌رسد.
۵- ملاتهای ماسه سیمان: ماده چسباننده این نوع ملات سیمان پرتلند و ماده پرکننده آن، ماسه است. این ملات دارای مقاومت خوبی بخصوص در اویل آن است. برای زودگیر کردن ملات سیمانی هیچ وقت از گچ استفاده نکنید، زیرا ملات پس از مدتی متلاشی می‌شود.
۶- ملاتهای ماسه سیمان آهک: ملاتهای ماسه سیمان با نسبت‌های مختلفی از سیمان و آهک و ماسه ساخته می‌شود. حجم ماده پر کننده باید ۳ برابر ماده چسباننده باشد. نه بیشتر و نه کم تر. بنابراین برای اینکه سیمان کمتری استفاده کنید و کار آیی ملات کاهش نیابد، می‌توانید مقداری آهک بجای سیمان استفاده کنید.
۷- ملاتهای سیمان بنایی: سیمان بنایی معمولا در کارهای بنایی که مقاومت زیاد مورد نظر نیست، استفاده می‌شود. سیمان بنایی از مخلوط شدن سیمان پرتلند معمولی با جسم پرکننده بی‌اثر به لحاظ نظر شیمیایی، مواد افزودنی حبابساز، مرطوب کننده و دافع آب حاصل می‌شود. برخی سیمان‌های بنایی مخلوطی از سیمان پرتلند، آهک مرده و مواد مضاف هستند. در ملات سیمانی، می‌توان به جای آهک، سیمان بنایی افزود.
اگر به این مقاله علاقه‌مند بوده‌اید، شاید مقاله زیر نیز برای شما مفید باشد:
