بلاگمصالح و متریال

کاربرد آجر دست­‌ساز در نمای داخلی و بیرونی ساختمان – قسمت اول

آجر دست ساز چیست و چه پیشینه‌ای دارد؟

آجر باربیکیو یا آجر دست­‌ساز که با انواع موادی چون سنگ، خاک و حتی چوب و … ساخته می­‌شود در گذشته جنبه سازندگی داشته است، اما در زمان فعلی بیشتر جنبه تزیینی دارد. از این آجرهای دست­‌ساز برای دکوراسیون داخلی و نمای بیرونی ساختمان استفاده می­‌کنند. این آجرها مانند گذشته تنها دارای یک شکل و یک رنگ ثابت نیستند، بلکه در انواع ابعاد و اندازه و شکل طراحی می‌­شوند. آجرهای دست­‌ساز را با نام آجرنمای قزاقی یا خشتی نیز می­‌شناسند. آجر از زمان انسان­‌های اولیه مورد استفاده قرار گرفته است. احتمال آن وجود دارد که در بدو خلقت انسان، انسان­‌های اولیه با دیدن خشک شدن گل در مقابل نور آفتاب و ترک خورد گل­‌ها و قالب شدن آن، پی به آن برده­‌اند که می­‌توان از این روش برای ساختن غارها و ساختمان استفاده کنند.

کاربرد آجر دست­‌ساز در نمای داخلی و بیرونی ساختمان - قسمت اول

با این حال برخی بر این باور هستند که در اثر طغیان رودخانه­‌ها و انباشت رسوبات دریایی و تابش نور آفتاب، باعث شده که ایده ساخت آجر به ذهن افراد برسد. به هر دلیل که باشد، آجر توسط انسان­‌های اولیه اختراع شده و تا الان بعد از پشت سر گذاشتن تحولات وسیع مورد استفاده است اما با وجود گسترش علم و تکنولوژی متاسفانه به نسبت گذشته استحکام و مرغوبیت بسیاری از مصالح ساختمانی در مقایسه با محصولات مشابه قدیمی، بسیار کم شده است.

برای اثبات این ادعا، می­‌توان به بناهای قدیمی نگاهی انداخت، بعد از اینکه سالیان سال دولت­‌ها و حکومت­‌های متفاوت از آن­‌ها استفاده کرده­‌اند، اما باز هم کارایی خود را از دست نداده‌اند و مورد استفاده قرار می­‌گیرند. امروزه نیز تنها با یک بازسازی جزئی، باز هم می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. بنابراین آجر به عنوان اولین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی شناخته شده است و تا به اکنون با ایجاد تغییرات گوناگون در ساخت و سازها کاربرد دارد.

در ایران باستان نیز از آجر دست­‌ساز برای نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده کرده­‌اند. شاید بناهای ایران باستان جزو بهترین و عالی­‌ترین بناهایی باشد که در طول تاریخ بشر با استفاده از آجرهای دست ساز ایجاد شده است. بسیاری از این بناها نیز به ثبت ملی و بین‌­المللی رسیده­‌اند. آجرهای دست­‌سازی که در ساخت این بناها استفاده شده، بعد از گذر سالیان  طولانی و قرار داشتن آنها در معرض انبساط و انقباض شدید و نوسانات جوی و فشار هوا تقریبا تغییری نکرده است. اما برخی از این بناها به علت جنگ‌های اتفاق افتاده دست‌خوش ویرانی شده‌اند.

نمونه­‌هایی از این نماهای آجری شامل تکیه معاون الملک، کاروان­سرای شاه عباسی در کرمانشاه، تخت جمشید و مقبره کورش کبیر در شیراز و پاسارگاد، مسجد جامع اصفهان و … می‌شود. آجرهای دست­‌ساز سنتی به کار برده شده در این بناها ضمن داشتن نظم و زیبایی زیاد بسیار محکم و مقاوم هستند و در برابر تغییرات جوی سالم مانده­‌اند.

انواع آجر دست ساز

آجرهای دست­‌ساز متناسب با نوع کارایی که دارند، قواره‌بری می­‌شوند. ممکن است در برخی موارد مربعی برش خورده شوند و در برخی موارد دارای اشکال برجسته یا حتی سه گوش برش بخورند.

باتوجه به مصارف متعدد و گسترده­‌ای که آجرها دارند، به اشکال و فرم­‌های متفاوتی در می­‌آیند، برای نمونه می‌توان به انواع زیر اشاره کرد:

  • آجر کامل
  • آجر چهارگوش
  • آجر سه گوش­
  • آجر پلاک کوچک
  •  آجر پلاک بزرگ
  • آجر قزاقی نیمه و نیم دایره و دایره کامل
  • آجر نظامی
  • انواع آجر نسوز با انواع رنگ­‌ها
  • انواع آجرهای قزاقی با انواع شکل و رنگ­‌ها
  • آجرهای طرح­‌دار
  • آجر طرح­‌دار نیمه­‌گرد با انواع رنگ­‌ها
  • آجرهای لوزی شکل یا منحی شکل
  • آجرهای قواره کامل بزرگ و ساده
  • آجرهای مستطیلی و نیم قواره
  • آجر طرح­‌دار با انواع رنگ یا ساده
  •  آجر خطایی

دلیل اصلی استقبال از آجر دست­‌ساز شاید این باشد، که مردم تعلق خاطر زیادی به دکوراسیون کلاسیک  و سنتی دارند. امروزه طراحی سنتی و استفاده از حکاکی­‌های سنتی و قدیمی روی وسایل خانگی مانند تاج مبل، کتبه پرده و حتی روی آجرهای دست­‌ساز باعث شده است که یک سبک جدید در دنیای مد و دکوراسیون داخلی منزل ایجاد شود.

مزایای استفاده از آجر دست ساز برای نمای ساختمان

  • از مزایایی که آجر دست­‌ساز دارد می‌توان به سبک بودن و سهولت استفاده از آن  اشاره کرد. طراحی و متریال آجرنما برای نمای خارجی و داخلی یک ساختمان، اوج هنر و زیبایی کلاسیک و سنتی را نمایان می­‌کند که بسیار جذاب و چشم­‌نواز خواهد بود.
  • از دیگر مزایای آجرنما نظم و انضباط خاص آن است. اما در نمای خارجی ساختمان گاهی از آجرنمایی استفاده می­‌کنند که دارای قاعده و نظم اولیه نیست که البته این خود یک نوع از طراحی و دکوراسیون نمای خارجی ساختمان است. این سبک هنری نیز بیشتر برای قسمتی از نمای خارجی و گاه نمای داخلی دیوارهای ساختمان استفاده می‌شود.

در قسمت دوم این مقاله به بررسی کاربردهای آجر دست­‌‌ساز در دکوراسیون داخلی و خارجی خواهیم پرداخت، با ساختمان آنلاین همراه باشید.

به این مطلب امتیاز دهید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا