مبحث سوم مقررات ملی ساختمان؛ حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق
اجرای تاسیسات برقی و مکانیکی در ساختمان‌ها، استفاده از مصالح سوختنی، توسعه شبکه‌های انرژی، برق و گاز و به کارگیری تجهیزات گوناگون سبب افزایش احتمال آتش سوزی در ساختمان‌ها شده است، و به همین دلیل توجه به موضوع، حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق ، امری الزامی و اجتناب ناپذیر محسوب می‌شود که در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان به آن پرداخته شده است.
اساس مقررات این مبحث به منظور حفظ جان و مال انسان‌ها و فراهم ساختن ایمنی لازم در برابر آتش سوزی، رعایت اصولی در طراحی و اجرای ساختمان‌ها ضروری است که مهمترین آن عبارتند از :
• پیش بینی راه‌های خروج جهت خارج شدن به موقع و ایمن افراد از ساختمان و انتقال آنان به مکان‌های امن
• تامین تمهیدات لازم در طراحی و اجرای ساختمان‌ها به منظور پیشگیری از بروز حریق
• فراهم ساختن شبکه‌های علائمی محافظ (تشخیص، هشدار، اعلام حریق) و امکانات مهار، کنترل و اطفا حریق در ساختمان
• جلوگیری از گسترش آتش و دود در ساختمان و سرایت حریق از یک ساختمان به ساختمان دیگر
دامنه کاربرد مبحث ۳
دامنه کاربرد حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق در تصرف‌های مسکونی/آموزشی/ فرهنگی/ درمانی/ مراقبتی/ تجمعی/ اداری/ حرفه‌ای/کسبی/ تجاری/ انباری . این مبحث شامل ضوابط اختصاصی برای ساختمان‌های بلند است.
تمهیدات لازم در ساختمان طبق اصول مبحث ۳
در حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق طراحی و اجرا به نحوی باشد که در صورت وقوع حریق افراد بتوانند خود را از طریق مسیرهای امن و مشخص شده به محل ایمنی در داخل یا خارج از ساختمان برسانند. بدین منظور باید مسیرهای خروج از ساختمان و فرار از حریق به تعداد کافی و با ظرفیت لازم پیش بینی شده و در محل‌های مناسبی از ساختمان قرار گیرند، به نحوی که افراد قادر باشند در صورت وقوع حریق بدون تشویش و اضطراب خود را به محل امن برسانند و روشنایی لازم و مناسب در مسیرهای فرارا تامین شده و کلیه خروجی ها به نحو مناسب علامت گذاری و مشخص شوند.
تمهیدات برای اطفای حریق
کلیه تمهیدات لازم جهت دسترسی نیروهای آتشنشانی به محل حریق در ساختمان در نظر گرفته شود و راه رسیدن خودروها، وسایل . امکانات آتشنشانی به مجاورت ساختمان وجود داشته باشد. دسترسی نیروهای آتشنشانی به فضاهای داخلی ساختمان مسیرهای امن در نظر گرفته شود.
تغییرات ویرایش سوم مبحث ۳
دسته بندی ساختارها از نظر مقاومت در برابر آتش، محدودیت‌های ابعادی ساختمان ها بسته به مقاومت عناصر آنها در برابر آتش، نصب سیستم‌های کشف و اعلام حریق، مشخصات راه‌های خروج، رفتار مصالح نازک کاری و نما در برابر آتش، کنترل و محافظت مصالح پلیمری از نظر خطر پذیری در برابر آتش، مقاومت در برابر آتش برای اجزای سازه‌ای و جداکننده‌ها، آتش بندی فضاهای جداسازی شده، محافظت در برابر دود، نصب سیستم‌های اطفاء و سایر مسائل مهم در یک فصل بندی منطقی و مفهومی ارائه شده‌اند. به علاوه ضوابط مربوط به برخی فضاها و ساختمان‌های خاص مانند آتریوم‌ها، ساختمان‌های عمیق و پارکینگ‌ها در این ویرایش ارائه شده است.
یکی از پیشرفت‌های مهم در این ویرایش، تدوین ضوابط دسته بندی مصالح نازک کاری و نما از نظر رفتار در برابر آتش و تعیین الزامات کاربردی برای آنها بود. این موضوع همچنین برای مصالح فوم پلیمری صورت گرفت و ضوابط آنها ارائه شده است. نیازی به توضیح نیست که یکی از مهمترین عوامل گسترش حریق در ساختمان‌های و تلفات و خسارات ناشی از آنها، کاربرد مصالح قابل اشتعال یا استفاده ناصحیح با جزئیات اجرایی غلط است که در این ویرایش از مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، برای اولین بار ضوابط آنها تا حدود زیادی ارائه شده و قدم مهمی در جهت ارتقا سطح ایمنی در برابر آتش در کشور تلقی می‌شود.
خلاصه مباحث :
کلیات
علائم اختصاری ، هدف و دامنه کاربرد ، انتظارات عملکردی
تقسیم‌بندی تصرف‌های ساختمانی
دسته‌بندی تصرف‌ها ، فضاهای فرعی حادثه‌خیز ، تصرف‌های مختلط ، استفاده از یک فضا با کاربری‌های مختلف ، جدول راهنمای حروف اختصاری تصرف‌ها
دسته‌بندی انواع ساختارها
هدف و دامنه کاربرد ، تعریف و دسته‌بندی ساختارها ، مصالح قابل سوختن مجاز در ساختارهای نوع ۱ و ۲
محدودیت‌های ارتفاع و مساحت ساختمان‌ها
هدف و دامنه کاربرد، محدودیت‌های کلی مساحت و ارتفاع ، افزایش مجاز ارتفاع ، میان طبقه‌ها ، افزایش مساحت مجاز ، ساختمان‌های بدون محدودیت مساحت ، مقررات در برخی شرایط خاص
سیستم‌های کشف و اعلام حریق
سیستم اعلام حریق ، نقشه‌ها و مدارک فنی ، مکان‌های الزامی برای نصب سیستم‌های کشف و اعلام حریق ، ضوابط تکمیلی ساختمان‌های بلند ، مرکز کنترل یا اتاق فرمان ، ضوابط طراحی ، منطقه‌بندی (زون‌بندی) ، نگهداری ، راه‌های خروج از بنا و فرار از حریق ، تعاریف اختصاصی ، مقررات کلی ، بخش‌های سه‌گانه راه خروج ، اجزای تشکیل‌دهنده راه خروج ، ظرفیت راه‌های خروج ، پهنای راه خروج ، چگونگی قرارگرفتن راه‌های خروج ، روشنایی راه‌های خروج ،علامت‌گذاری راه‌های خروج ، راه‌های خروج قابل دسترس ، ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های مسکونی ، ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی ، ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های درمانی/مراقبتی ، ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های تجمعی ، ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های کسبی/تجاری ، ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های صنعتی و تصرف‌های انباری ، ضوابط اختصاصی دیگر فضاهای تاسیساتی و خدماتی ، فرار اضطراری و نجات
الزامات واکنش در برابر آتش برای مصالح، نازک‌کاری‌های داخلی و نما
هدف و دامنه کاربرد ، روش طبقه‌بندی مصالح نازک‌کاری از نظر واکنش در برابر آتش ، مصالح نازک‌کاری دیوار و سقف ، عایق‌های حرارتی پلاستیکی ، مصالح نما
مقاومت در برابر آتش
هدف و دامنه کاربرد ، درجه‌بندی مقاومت در برابر آتش و آزمون‌های آتش ، دیوارهای خارجی ، دیوارهای داخلی ، دیوارهای مانع آتش ، دوربند شفت‌ها ، دیوار جداکننده آتش ، ساختارهای افقی ، آتش‌بندی منافذ و درزها، درجه‌بندی مقاومت در برابر آتش و محافظت اعضای سازه‌ای ، محافظت بازشوها ، محافظت گشودگی‌های انتقال هوا و کانال‌ها ، سیستم‌های اطفاء حریق و کنترل دود، کلیات، خاموش‌کننده‌های دستی ، شبکه‌های لوله آب آتشنشانی ، شبکه‌های بارنده خودکار (اسپرینکلرها) و سایر سیستم‌های خودکار اطفای حریق ، دوربندهای پلکان محافظت‌شده در برابر دود، راهکار تنظیم فشار برای محافظت شفت آسانسور در برابر دود
ضوابط اختصاصی ساختمان‌های بلندمرتبه
دامنه کاربرد، ساختار ، شبکه بارنده خودکار ، سیستم‌های ایمنی در برابر آتش ، راه خروج ، آسانسور دسترسی آتشنشانی
ضوابط فضاها و ساختمان‌های خاص
آتریوم‌ها ، ساختمان‌های عمیق ، الزامات اختصاصی پارکینگ اتومبیل‌های سبک
ضوابط اختصاصی دسترسی نیروهای آتشنشانی
کلیات ، حداکثر ارتفاع مجاز ساختمان بر حسب عرض معابر ، محل استقرار خودروی امدادی
مبحث سوم مقررات ملی ساختمان حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق ویرایش سوم سال ۱۳۹۵
