شما چقدر به نمای ساختمان‌ها توجه می‌کنید؟ از نظر شما چه فرقی میان مصالح متفاوت برای اجرای نمای ساختمان‌ها وجود دارد؟ اصلاً جنس و طراحی نما، کاربرد و هدفی جز زیبایی هم دارد؟ شاید بیراه نباشد اگر نمای ساختمان و مصالحی که برای آن به کار می‌رود را به پوست بدن جانداران تشبیه کنیم. پوست غیر از زیبایی وظیفه‌ی محافظت بدن موجودات از آسیب‌های خارجی، گرما و سرما و تحریکات محیطی را به عهده دارد و این کمابیش شبیه عملکردی است که نمای ساختمان دارد.
مواد و مصالحی که برای اجرای نمای ساختمان‌ها به کار می‌روند انواع مختلفی دارند که با توجه به نیازها و عوامل مختلفی انتخاب می‌شوند. وزن مصالح، مقاومت در برابر باد و تغییرات دمایی، قیمت تمام شده، سهولت اجرا و بوم‌آور بودن بخشی از ویژگی‌هایی است که معمولاً مد نظر قرار می‌گیرد.
در اینجا ما مصالح پرکاربرد و فراگیری را بررسی می‌کنیم که برای اجرا و ساخت نمای ساختمانهای امروزی به کار برده می‌شوند.
نمای آجری
آجر یکی از قدیمی‌ترین مصالحی است که از دیرباز برای ساخت دیوارهای اصلی و جداکننده مصرف می‌شده و در ابتدا هدفی در راستای زیبایی و نمای ساختمان نداشته است. اما با روی کار آمدن آجرهای ظریف‌تر و کوچک‌تر که صرفاً برای طراحی نما تولید می‌شود، شاهد اجرای نمای ساختمان‌ها بصورت کلاسیک و مدرن هستیم که هویت و اصالت بیشتری به کل بنا می‌دهند. یک ساختمان با بنای آجری معمولاً از مد نمیوفتد و هرچه سن آن بیشتر شود، حتی زیباتر و دلنشین‌تر هم می‌شود.
مزایای نمای آجری
از آنجا که آجر از خاک تولید می‌شود، حس امنیت و راحتی بیشتری را ایجاد می‌کند. این ماده عایق حرارتی بسیار خوبی هم هست، به طوری که در زمستان‌ها گرما را در خودش نگه می‌دارد و در تابستان باعث خنک‌تر شدن فضا می‌شود. دقیقاٌ به همین دو دلیل، پیشنهاد می‌شود برای دکور بخشی از دیوارهای داخلی ساختمان هم از آجر استفاده شود.
با استفاده از آجر می‌شود اشکال و الگوهای متنوع و متفاوتی را با ظرافت بالا اجرا کرد و همچنین نسبت به برخی مصالح دیگر، قیمت متعادل‌تری دارد.
معایب نمای آجری
اجرای نمای آجری بسیار وقت‌گیر است و اگر عامل زمان تاثیر مستقیمی روی هزینۀ نهایی پروژه بگذارد، ممکن است گزینۀ مناسبی نباشد. آجر به مرور زمان و با تابش آفتاب و جذب رطوبت، تغییر رنگ می‌دهد که ممکن است خوشایند به نظر نیاید. از طرفی، تمیز کردن و شستن نمای آجری کاری سخت و پر هزینه است.
نمای سنگی
سنگ هم یکی دیگر از مصالح طبیعی است که جلوه‌ای مستحکم‌تر و باثبات‌تر به ساختمان می‌دهد. البته اجرای نمای ساختمان‌ها با سنگ معمولاً به صورت تلفیقی با مصالح دیگر مانند آجر و بتن به کار می‌رود. سنگ ممکن است برش‌های نامنظم داشته باشد که حس طبیعی بودن بیشتری را القاء می‌کند و این روزها طرفداران خاص خود دارد. البته سنگ‌هایی مانند گرانیت و مرمر به صورت برشی و صیقل‌خورده هم در نماسازی استفاده می‌شوند.
مزایای نمای سنگی
سنگ یک عایق حرارتی و صوتی مطلوب است و اگر درز و ترکی در آن نباشد، مقاومت خوبی در برابر رطوبت دارد. یکی از مقاوم‌ترین مصالح در برابر آتش‌سوزی و ضربه است و در مقابل عوامل جوی دچار تغییرات نسبتاً کمی می‌شود.
معایب نمای سنگی
سنگ بسیار سنگین است و برای نمای ساختمانهای بلند توصیه نمی‌شود. جزو مصالح گران‌قیمت است و هنگام تکان‌های شدید مانند زلزله، امکان جدا شدن آن از ساختمان هست که ایمنی عابرین را هم به خطر می‌اندازد. یکی از مسائلی که هنگام انتخاب سنگ باید به آن توجه داشت، سازگاری نوع سنگ با آن منطقۀ جغرافیایی است. همچنین بعضی سنگ‌ها مانند گرانیت باید با ترفند و روش‌های خاصی به دیوار چسبانده شوند در غیر این صورت به راحتی جدا می‌شوند.
نمای چوبی
نمای چوبی جزو محبوب‌ترین نماهاست و تقریباً همۀ افراد آن را می‌پسندند و نسبت به ساختمانی که نمای چوبی دارد حس خوبی پیدا می‌کنند. البته نمای چوبی خیلی کاربردی نیست و بیشتر برای ساختمانهای کوچک و ویلاهای شخصی قابل اجراست.
مزایای نمای چوبی
اجرای نمای ساختمان‌ها با چوب زیبا، گرم و صمیمی است. برای رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و مهمان‌خانه‌های کوچک توصیه می‌شود، چون در ذهن مراجعه کننده حسی از اعتماد و صمیمیت ایجاد می‌کند. چوب عایق حرارتی خوبی هم هست و نصب و اجرای آن ساده است.
معایب نمای چوبی
چوب به سرعت مشتعل می‌شود و هنگام آتش‌سوزی خطرساز است. نسبت به عوامل جوی، رطوبت و حشرات بسیار آسیب‌پذیر است و گاهی به فضایی برای رشد جانوران موذی تبدیل می‌شود. در مقایسه با مصالح دیگر به نگهداری، ترمیم و حتی تعویض بیشتری نیاز دارد. ممکن است در برخی مناطق تهیه و اجرای آن هزینۀ بالایی داشته باشد.
نمای فلزی
استفاده از صفحات و پنل‌های فلزی برای نمای ساختمان در چند دهۀ اخیر با رشد و اقبال خوبی مواجه شده است. اکثر افراد نمای فلزی را فقط با پنل‌های آلومینیومی می‌شناسند؛ اما فلزات دیگری مانند روی، مس و فولاد کورتونی هم برای اجرای نمای ساختمان‌ها به کار برده می‌شوند. اگر برای نمای یک ساختمان از تلفیق فلزات مختلف استفاده شود از یکنواختی و کسالتی که در طولانی‌مدت برای این نوع ساختمان‌ها محتمل است کاسته می‌شود.
مزایای نمای فلزی
نمای فلزی به ساختمان حس جسارت و برجستگی می‌دهد و برای پروژه‌های تجاری، اداری و برخی موزه‌ها مناسب است. مصالح فلزی سبک هستند و در برابر عوامل جوی، رطوبت و تابش آفتاب واکنش کمتری نشان می‌دهند. فلزات مخصوص نما دارای رنگ‌های متنوعی هستند و نصب آنها ساده است. فلز عمر بالایی دارد و انواع ضدآتش آن هم قابل تهیه است.
معایب نمای فلزی
این نما معمولاً برای ساختمانهای مسکونی مناسب نیست، چون حس گرمی و امنیت زیادی ایجاد نمی‌کند. اگر هماهنگ با هویت شهری و روح حاکم بر آن منطقه اجرا نشود، ساختمان را تبدیل به وصلۀ ناجور می‌کند و بیشتر از اینکه جذاب باشد باعث مزاحمت می‌شود. پنل‌های آلومینیومی دارای مقاومت کمی هستند و با ضربه‌های نه‌چندان شدید، دچار تغییر شکل می‌شوند. برخی پنل‌های فلزی رنگی هم پس از مدتی دچار ریزش رنگ شده و ظاهر نامناسبی پیدا می‌کنند. نمای فلزی نسبت به باقی رقیبان خود، خیلی زود ملال‌آور و تکراری می‌شود.
نمای شیشه‌ای
اکثر ما برج‌ها و ساختمانهای بلندمرتبه‌ای را دیده‌ایم که نمای اصلی آنها شیشه یا شیشه و فلز بوده است. نمای شیشه‌ای به فضاسازی داخلی ساختمان هم کمک می‌کند و آن را وسیع‌تر و روشن‌تر نشان می‌دهد. اگر ساختمان در بخش خوش‌منظره‌ای واقع شده باشد، اجرای نمای ساختمان‌ها با شیشه و پنجره‌های سرتاسری یکی از بهترین انتخاب‌ها برای آن است و حتی به ارزش ساختمان می‌افزاید.
مزایای نمای شیشه‌ای
زمانی که نمای ساختمان شیشه‌ای باشد، در تمام طول روز استفاده‌ی بهتر و بیشتری از نور آفتاب امکان‌پذیر است و همین موضوع باعث کاهش نیاز به لامپ‌های الکتریکی می‌شود. شیشه‌های نما دارای روکش‌های شفافی هستند که آنها را نسبت به اشعۀ فرابنفش نفوذناپذیر می‌کنند. اگر از شیشه‌های دوجداره استفاده شود، عایق حرارتی و صوتی مطلوبی است.
معایب نمای شیشه‌ای
شیشه گران است و حمل آن تا محل ساختمان باید با دقت بالایی انجام شود. نصب شیشه هم نسبت به اکثر مصالح دیگر دشوار است و نیروی ماهرتری می‌طلبد. مشکل اساسی دیگر تمیز کردن آن است که باید به صورت مداوم انجام شود و هزینه‌ای بالا و همیشگی است.
نمای بتنی پیش ساخته
استفاده از بتن برای اجرای نمای ساختمان‌ها ، به سال‌های قبل از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد. در سال‌های بازسازی پس از جنگ، معماران از پنل‌ها و صفحات بتنی پیش‌ساخته برای اجرای نما بهره بردند. این نما حالتی سرد، خشک و نفوذناپذیر به ساختمان می‌دهد. اما برای شهرک‌های مسکونی هم کاربرد فراوان دارد. چون بتن در عین حال که از مصالح اصلی بدنۀ ساختمان است و مقاومت بسیار مناسب و تضمین‌شده‌ای دارد، با رنگ خاکستری و خنثی خود کمک می‌کند حجم عظیم ساختمان‌ها برجستگی کمتری داشته باشند و در مدت زمان طولانی چشم و ذهن افراد را خسته نکنند.
مزایای نمای بتنی پیش‌ساخته
بتن تقریباً نسبت به هر عامل خارجی مقاوم است و اگر به درستی ساخته و پرداخته شده باشد، چند ده سال عمر می‌کند. زمانی که از پنل‌های بتنی پیش‌ساخته استفاده شود، سرعت کار بالا می‌رود و عملیات اجرا در زمان کمتری به اتمام می‌رسد. پنل‌های بتنی در قالب‌های فلزی ساخته می‌شوند، به همین دلیل می‌شود به راحتی سایز و شکل دلخواه را برای آن سفارش داد. بتن یکی از بهترین عایق‌های صوتی است و برای ساختمان‌هایی که در فضای پر سروصدا ساخته می‌شوند، انتخاب خوبی است. بتن جزو مقاوم‌ترین مصالح در برابر آتش است و هزینۀ کلی ساخت را پایین می‌آورد.
معایب نمای بتنی پیش‌ساخته
این نما ممکن است به چشم گروهی از مردم خشن و غیرقابل تحمل باشد. اگر محل تأمین پنل‌ها فاصلۀ طولانی از محل احداث ساختمان داشته باشد، هزینۀ حمل و نقل آن زیاد می‌شود. نصب و اجرای آن ماشین‌آلات و امکانات خاص و مناسب لازم دارد و معمولاً برای ساختمانهای تک یا پروژه‌های کوچک مقرون به صرفه نیست.
حالا اهمیت نوع نما و مصالح انتخابی را بهتر درک می‌کنیم
شاید برخی از مردم تصور کنند نمای ساختمان فقط باید «قشنگ» باشد و وظیفۀ دیگری ندارد. اما ما الان می‌دانیم که نقش مصالح اجرای نمای ساختمان‌ها بسیار مهم‌تر از یک پوستۀ خوش رنگ و لعاب است. نمای ساختمان‌ها باید به دقت طراحی شوند که روانشناسی شهر را دچار بحران نکند و مصالح و نوع اجرای آن باید در راستای بهتر شدن کارآیی و کمتر شدن هزینه‌ها باشد. در حقیقت، طراحی و اجرای نمای ساختمان درست به اندازۀ باقی قسمت‌های آن دارای اهمیت است و توجه خاصی را می‌طلبد.
https://www.ukessays.com/essays/construction/precast-concrete-construction.php
https://www.wfm.co.in/advantages-disadvantages-glass-construction
https://www.slideshare.net/lewisbenjamin/the-advantages-of-metal-wall-cladding-1745820
https://unitedhomeexperts.com/the-pros-and-cons-of-metal-siding
https://www.building.co.uk/cpd/cpd-2-alternatives-to-stone-facade-work/5019849.article
https://www.wfm.co.in/what-are-the-advantages-of-stone-cladding
https://www.building.co.uk/cpd/cpd-2-alternatives-to-stone-facade-work/5019849.article
https://www.wfm.co.in/what-are-the-advantages-of-stone-cladding
https://www.aboutcivil.org/bricks-advantages-disadvantages-uses.html
http://www.randerstegl.com/en/wall-bricks/complete-brickworks/advantages-of-bricks
https://unitedhomeexperts.com/the-pros-and-cons-of-wood-sidin
