همه چیز راجع به نرم افزار AutoCad Civil 3D
از جمله نرم افزارهای مهندسی که به طور وسیعی برای نقشهکشیهای صنعتی و مهندسی به کار گرفته میشود، میتوان به اتوکد اشاره کرد. اتوکد یا AutoCad با توجه به محیط مناسبی که برای کاربر فراهم میکند و همچنین امکان یادگیری آسان و مرحله به مرحله، از محبوبیت زیادی در میان مهندسین عمران و راهسازی برخوردار است. نرم افزار AutoCad Civil 3D از جمله محصولات پر طرفدار و کاربردی کمپانی آمریکایی اتودسک است. این نرم افزار به کاربران خود امکان استفاده از محیطهای دو بعدی و سه بعدی را میدهد. اولین نسخه از نرم افزار AutoCad Civil 3D در سال 1982 وارد بازار و عرصهی دیجیتال شد. با انتشار اولین نسخه و ورود به بازار، هر ساله Civil 3D همراه با امکانات و محیط جذابتر و کاربردیتر ویرایش و آپدیت شده و در اختیار کاربران قرار گرفته است. این نرم افزار به کمک سیستم عامل ویندوز قابل اجرا و نصب است.
لازم است اشاره کنیم که همواره در بین جامعه مهندسان نقشهکش، از نرم افزار AutoCad به عنوان یکی از مهمترین و پر کاربردترین نرم افزارها برای ترسیمهای فنی و کشیدن طرحها، الگوها و نقشههای دو یا سه بعدی یاد میشود. این نرم افزار را میتوان در مراحل ابتدایی اجرا و پیادهسازی پروژه مانند طراحی و مراحل مهمی نظیر بررسی عملکرد و میزان بازدهی پروژه، بررسی تخصصی چالشهای پیش رو، گزینههای احتمالی و… استفاده کرد. در این مقاله قصد داریم تا در مورد مباحث و عناوین زیر به بحث و بررسی بپردازیم:
- ویژگیهای عمومی نرم افزار AutoCad؛
- نرم افزار AutoCad Civil 3D در یک نگاه؛
- دلایل محبوبیت AutoCad Civil 3D چیست؟
- ویژگیهای مثبت و اختصاصی نرم افزار AutoCad Civil 3D؛
- در یادگیری AutoCad Civil 3D باید به چه نکاتی دقت کنیم؟ مراحل یادگیری آن کدام است؟
- تعریف خطوط حجمی و اهمیت آن در Civil 3D؛
- طراحی و ترسیم سطوح در نرم افزار Civil 3D؛
- انتخاب مسیر مناسب در پروژههای راهسازی؛
- جمعبندی.
ویژگیهای عمومی نرم افزار AutoCad
نرم افزار اتوکد ویژگیهای مثبت فراوانی دارد که با توجه به همین خصوصیات توانسته است در طی سالیان متمادی محبوبیت خود را در بین کاربران حفظ کند و رقبای خود را کنار بزند. در ادامه قصد داریم به برخی از ویژگیهای عمومی نرم افزار اتوکد اشاره کنیم. در فهرست زیر برخی از مزایای نرم افزار AutoCad ذکر شده است:
- قابلیت افزودن تصویر در محیط نرم افزار به عنوان قسمتی از نقشه؛
- انطباق مناسب با پردازشگرهای گرافیکی و به دنبال آن افزایش سرعت محاسباتی و عملگری؛
- انطباق کامل برنامه با انواع طرحها و الگوها؛
- قابلیت ارائهی نقشهها در حجم پایین و کیفیت مناسب؛
- توانایی اشتراک گذاری تنظیمات در بین سیستمهای کامپیوتری مختلف؛
- تسلط کامل در هنگام لایهگذاری در نقشهها؛
- توانایی اجرا و پیادهسازی انواع طرحها و الگوها؛
- کاربری آسان و توانایی یادگیری مرحله به مرحله؛
- امکان چرخش نقشه و طرح در زوایای مختلف؛
- قابلیت استفاده در محیطهای دو بعدی و سه بعدی؛
- توانایی مدیریت و تسلط کامل بر روی تغییرات ناخواسته در هنگام ترسیم طرحها و الگوها؛
- امکان بازگرداندن فایلهایی که به صورت ناخواسته پاک شده و از دست رفتهاند؛
- کیفیت بالای طرحها و نقشههای ایجاد شده در محیط برنامه؛
- امکان نوشتن متن و راهنما در حاشیه نقشه.
نرم افزار AutoCad Civil 3D در یک نگاه
Cad در نام نرم افزار AutoCad Civil 3D مخفف و کوتاه شدهی عبارت Computer Aided Design است. این عبارت به معنای طراحی به کمک نرم افزار مورد نظر است. همچنین در برخی دیگر از منابع و سایتها از عبارت Cad تحت عنوان Computer Aided Drafting یاد شده است. این عبارت به معنای ترسیم فنی با استفاده از نرم افزار است. اما چنانچه بخواهیم تعریفی ساده و خودمانی از نرم افزار AutoCad Civil 3D داشته باشیم، میتوانیم بگوییم که با استفاده از نرم افزار AutoCad Civil 3D، به جای خطکش و سایر لوازم اندازهگیری برای ترسیم نقشه، از کامپیوتر و کدهای برنامه نویسی برای ترسیم هر چه دقیقتر نقشه استفاده میشود.
همانطور که به صورت خلاصه در مقدمهی مقاله ذکر کردیم، این نرم افزار بسیار user friendly (کاربر پسند)، موثر و کاربردی برای رشتههای مهندسی مختلف نظیر عمران، شهرسازی و همچنین مختصصینی که در حوزهی مدلینگ اطلاعات ساختمانی فعالیت میکنند، است. همچنین از نرم افزار AutoCad Civil 3D برای مستندسازی پروژهها و طرحهای در حال اجرا استفادهی گستردهای میشود. از این نرم افزار میتوان در حوزهها، کاربردها و موضوعات مختلفی استفاده نمود. اگر بخواهیم به برخی از کاربردهای بالقوهی این نرم افزار پیشرفته و تخصصی اشاره کنیم، میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اجرا و پیادهسازی سیستمهای ترابری جادهای، در قالبی بسیار تخصصی و پیشرفته؛
- کاربرد گسترده در مدیریت و مهندسی منابع آبی، از جمله:
- انبارش منابع آبی،
- نقشهکشی کانالهای آبی و طراحی مسیرهای انتقال آب،
- تجمیع ضایعات فاضلابی،
- ایجاد مسیر برای انتقال آبهای حاصل از بارش باران و همچنین پسماندهای فاضلابی.
بنابراین با توجه به توضیحات داده شده، از نرم افزار AutoCad Civil 3D میتوان تقریبا در تمامی مراحل یک پروژه نظیر اجرا و پیادهسازی آن استفاده کرد.
دلایل محبوبیت نرم افزار AutoCad Civil 3D چیست؟
در رشتههای مهندسی عمران و شهرسازی میتوان از نرم افزار AutoCad Civil 3D در سطوح مختلفی از کاربریهای به اصطلاح آماتوری تا سطوح بسیار پیشرفته و تخصصی استفاده نمود. بنابراین با توجه به نیازی که ما را به سمت استفاده از این نرم افزار سوق داده است و همچنین میزان حرفهای بودن ما، نرم افزار AutoCad Civil 3D خدمات مختلفی را میتواند ارائه دهد. بنابراین اگر با محیط نرم افزار اتوکد آشنایی خوبی داشته باشیم، میتوانیم بسیاری از مشکلات و چالشهای احتمالی را شناسایی کرده و آنها را بر طرف کنیم.
همچنین در صورتیکه با محیط اتوکد آشنایی داشته باشیم باعث میشود که عملیات مورد نظر خود را سریعتر و راحتتر اجرا و پیادهسازی کنیم. یکی از دلایلی که باعث محبوبیت بالای این نرم افزار شده است، پیادهسازی طرحهای انتزاعی و ذهنی است. مهندسین در رشتههای مختلف با استفاده از نرم افزار AutoCad Civil 3D میتوانند ایدههای ذهنی و انتزاعی خود را به صورت تصاویری سه بعدی طراحی کنند. با انجام این کار ایرادات احتمالی طرح مورد نظر واضحتر شده و به کاربر این اجازه را میدهد تا برای رفع مشکلات، پیش از اجرای فیزیکی پروژه اقدامات لازم را انجام دهد. لذا با طراحی تصورات ذهنی به کمک نرم افزار AutoCad Civil 3D ، میتوان گام موثری جهت کاهش خطاها و از میان بردن آنها برداشت. در کنار این مزیت، طراحی سه بعدی و بهطور کلی ایجاد یک تصویر بصری از طرح ذهنی مورد نظر، باعث میشود که آن طرح برای افراد مختلف قابل فهمتر شده و بتوانند درک صحیح و درستی از پروژه کسب کنند.
ویژگیهای مثبت و اختصاصی نرم افزار AutoCad Civil 3D
از جمله ویژگیهایی که موجب هوشمند و توانایی بیشتر نرم افزار AutoCad Civil 3D شده است، طبقهبندی اطلاعات و دادهها است. در نرم افزار AutoCad Civil 3D، اطلاعات و دادهها همانند یک کتابخانه دستهبندی شده است و این ویژگی موجب طراحی دقیق، تخصصی و حرفهای از سوی کاربران میشود. با توجه به استانداردهای مهندسی که در برنامهنویسی این نرم افزار پیادهسازی شده است، چنانچه هرگونه خطای محاسباتی و تکنیکی در نقشهکشی از سوی کاربر وجود داشته باشد، از طرف نرم افزار مورد اخطار قرار میگیرد. همچنین در صورت بروز خطاهای ذکر شده، نرم افزار قابلیت راهنمایی کاربر برای حل مشکل بوجود آمده را دارد.
فهرستی از سایر ویژگیها
اگر بخواهیم به دیگر ویژگیها و مزایای نرم افزار AutoCad Civil 3D در برابر سایر برنامههای مشابه اشارهای داشته باشیم، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- توانایی ایجاد خودکار و استاندارد انواع مسیر نظیر راه، تونل و…؛
- قابلیت ایجاد لایهبندی میان سطوح مختلف؛
- شخصیسازی محیط نرم افزار با توجه به کاربری فرد؛
- طبقه و دستهبندی اطلاعات و دادهها؛
- تسلط کامل بر طراحی و مسیریابی صحیح لوله کشیها؛
- امکان بررسی دقیق جزئیات طرح و پروژهی مورد نظر؛
- امکان ساخت نمونههای متعدد و استفاده از تکنیک قرینهسازی برای بالا بردن سرعت عملکرد؛
- قابلیت شبیهسازی طرحهای انتزاعی و تجزیه و تحلیل آنها؛
- برخورداری از امکانات نرم افزار AutoCAD Map 3D جهت بررسیهای جفرافیایی؛
- ایجاد نقشههای مورد نیاز برای پیادهسازی خطوط انتقال نفت و گاز؛
- قابلیت استفاده از افزونهها وامکانات مورد نیاز برای نقشههای توپوگرافی و جغرافیایی.
در یادگیری AutoCad Civil 3D باید به چه نکاتی دقت کنیم؟ مراحل یادگیری آن کدام است؟
همانطور که در قسمتهای قبلی به طور کامل توضیح دادیم، نرم افزار Civil 3D نرم افزاری بسیار کاربردی است که مهندسین عمران، شهرسازی و سایر رشتههایی که در حوزههای مشابه فعالیت میکنند، از آن استفاده میکنند.
محیط نرم افزار شباهت فراوانی با نرم افزار اتوکد دارد، لذا آشنایی با این نرم افزار کمک شایانی در سرعت یادگیری و دقت عمل کاربر خواهد داشت. در ادامه مقاله و با بیان جزئیات مراحل یادگیری نرم افزار AutoCad Civil 3D با مفاهیم و اصطلاحات فراوانی رو به رو خواهید شد. همچنین در این راه با کاربردهای بیشمار نرم افزار AutoCad Civil 3D آشنا خواهید شد. برخی از این کاربردها عبارتند از:
- ساخت سطوح مختلف با استفاده از خطوط حجمی؛
- طراحی مسیرهای انتقالی؛
- طراحی منحنی و قوسهای افقی و پیچشی؛
- اندازهگیری میزان حجم پروژههای خاکی؛
- طراحی تقاطعهای عرضی و… .
اگر بخواهیم تمامی نکات و جزئیاتی را که باید در یادگیری نرم افزار AutoCad Civil 3D به آنها دقت کنیم نام ببریم، میتوانیم با در نظر گرفتن پنج مرحلهی مختلف این کار را انجام دهیم. در ادامه قصد داریم تمامی این پنج مرحله را با ذکر جزئیات بیان کنیم.
مرحلهی اول
در مرحلهی اول یادگیری شما با محیط کار نرم افزار آشنایی کامل پیدا میکنید. در این مرحله به عنوان گام نخست، شما با مفاهیم و کاربردهایی نظیر موارد زیر آشنا خواهید شد:
- چگونگی طراحی احجام مختلف؛
- چگونگی ایجاد تغییرات دلخواه و مورد نیاز در نقشههای حجمی؛
- کشیدن مسیرهای انتقالی در در طرحها و نقشهها؛
- طراحی منحنیها؛
- چگونگی طراحی پلی لاین؛
- چگونگی طراحی مسیرهای طولی در سطوح زمینی؛
- کشیدن و در نظر گرفتن خط عملیات؛
- در نظر گرفتن خطوط منحنی و قائم در نقشهها؛
- طراحی کریدور در Civil 3D؛
- اندازهگیری میزان عملیات خاکی مورد نیاز؛
- تعیین میزان حجم عملیات خاکی و همچنین در نظر گرفتن تقاطعهای عرضی؛
- گرفتن خروجی دادهها و محاسبات صورت گرفته از نرم افزار؛
- خوانش طرحها و الگوها در پروژهی تعریف شده؛
- ترسیمات طولی؛
- چگونگی کار با مدلها و قالبهای متنوع؛
- حاشیهنویسی؛
- مدلها و قالبها در مسیرهای طولی؛
- چگونگی چاپ طرح؛
- بکارگیری امکانات نرم افزارهای جهانی نظیر گوگل ارث.
مرحلهی دوم
در مرحلهی قبلی با اصول و مبانی پایه آشنا شدیم، از جمله چگونگی بکارگیری نقاط و استفاده از تکنیکیهای مختلف. در این مرحله شما به صورت گام به گام با سطوحی دیگر از نرم افزار AutoCad Civil 3D آشنا خواهید شد. گامهایی که در مرحلهی دوم یادگیری باید به آنها بپردازید عبارتند از:
- تجزیه و تحلیل دیتا اکستراکشن؛
- گزارشگیری از سطوح؛
- طبقه و دستهبندی سطوح مختلف؛
- آشنایی با کدهای دستوری در Civil 3D؛
- چگونگی تبدیلات نقاط مختلف به یکدیگر؛
- آشنایی با جستجوی نقاط مختلف؛
- چگونگی مشاهده و نمایش مدها و قالبهای یک نقطهی معین؛
- یادگیری دستورات و کدهای دیتا اکستراکشن؛
- چونگی طراحی و تعبیهی ممیز نقطه در یک موقعیت معین و از پیش طراحی شده.
مرحلهی سوم
در مرحلهی سوم از یادگیری باتوجه به اهمیت سطوح در انواع نقشه، با این المانها آشنا خواهید شد. برای شناخت هرچه بیشتر سطوح و افزایش دقت و سرعت در طراحی آنها لازم است بدانیم که سطوح از مجموعهای از نقاط به همراه منحنیهای مختلف در کنار یکدیگر ساخته شدهاند. اگر بخواهیم به اهمیت سطوح در طراحی و نقشهکشی بیشتر پی ببریم، لازم است بدانیم که هر چیزی که در نرم افزار AutoCad Civil 3D طراحی میکنیم ارتباط مستقیم با سطوح دارد.
به عبارتی دیگر سطوح به عنوان مبنا در نقشهکشی با کمک Civil 3D در نظر گرفته میشوند. همچنین در این مرحله با انواع برچسبهای مورد نیاز در ترسیم نقشه آشنا خواهیم شد. در این مرحله به صورت گام به گام و با یک ریتم معین و مناسب، با مفاهیم و تکنیکهای زیر آشنا خواهید شد:
- آشنایی با تجزیه و تحلیل سطوح؛
- آشنایی با سه نقطهایها (مثلث بندیها) و ویرایش آنها؛
- ویرایش و بازآرایی سطوح؛
- آشنایی با تکنیک و کد دستوری تکثیر (Copy)؛
- اعمال فرایند Smoothing بر روی سطوح؛
- اندازهگیری میزان حجم اشغالی بین دو سطح مختلف؛
- آشنایی با حاشیه و بر چسب در عملیاتهای خاکی؛
- چگونگی انجام عملیات به صورت سه بعدی.
مرحلهی چهارم
اگر قصد ترسیم و طراحی مسیرهای انتقالی نظیر راههای مواصلاتی، کانالکشیها، طراحی خطوط لوله و… را داشته باشید، لازم است که با چگونگی نقشهکشی مسیرها در نرم افزار AutoCad Civil 3D آشنایی کامل داشته باشید. در همین راستا، در مرحلهی سوم از یادگیری با طراحی انواع مسیر در Civil 3D آشنا خواهیم شد. در این مرحله، با انجام یک برنامهریزی مدون و منظم، میتوانید تکنیکهای زیر را به صورت گام به گام و مرحله به مرحله یاد بگیرید. تکنیکهایی که در مرحلهی سوم از یادگیری با آنها آشنا خواهید شد، عبارتند از:
- آشنایی با المانهای کاربردی مسیرها؛
- چگونگی طراحی منحنیها و قوسها؛
- طراحی منحنیهای اتصال دهنده؛
- چگونگی بازآرایی و اصلاح راهها در نقشه؛
- ترسیم انواع راهها و مسیرها؛
- افزایش عرض مسیرها؛
- پیادهسازی و اجرای طرحهای راهسازی در Civil 3D؛
- ویرایش و بازآرایی طرحها و اشکال هندسی مختلف و گوناگون؛
- بازآرایی دوبارهی راهها؛
- پیادهسازی دوبارهی راهها؛
- چگونگی نقشهکشی هندسی مسیرها.
مرحلهی پنجم
در این مرحله که آخرین گام از یادگیری است، شما با مفاهیم و تکنیکهایی در رابطه با خط پروژه، برش و قطاعهای سطح زمین آشنا خواهید شد. در این مرحله در ادامهی مسیر یادگیری، با چگونگی نقشه خوانی بیشتر آشنا خواهیم شد. برای ترسیم حرفهای نقشه همراه با دقت بالا، لازم است که به مهارت نقشهخوانی تسلط کامل داشته باشیم. در این مرحله از یادگیری شما در رابطه با تکنیکها و مهارتهای زیر آشنایی کامل پیدا خواهید کرد:
- طراحی و پیادهسازی مقاطع طولی؛
- مقاطع آفست؛
- چگونگی طراحی سریع مقاطع طولی؛
- طراحی و تعبیه خط پروژه در راهسازی؛
- چگونگی ترسیم و طراحی منحنیهای قائم؛
- بازآرایی و اصلاح مقاطع طولی؛
- یادگیری کدهای دستوری و تنظیمات مربوطه به مقاطع طولی؛
- خروجیهای مقاطع طولی؛
- اندازهگیری و در نظر گرفتن ارتفاع.
همانطور که در مراحل یادگیری بالا توضیح دادیم، در نقشهکشی و ترسیمهای فنی به کمک نرم افزار AutoCad Civil 3D، خطوط حجمی (توپوگرافیک)، سطوح و انتخاب مسیر مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه قصد داریم با توجه به اهمیت بالای پارامترهای ذکر شده، توضیحات تکمیلی بیشتری را در خصوص این موارد ارائه دهیم. بنابراین برای آشنایی بیشتر با مباحث مطرح شده، ما را در ادامهی این مقاله دنبال کنید.
تعریف خطوط حجمی و اهمیت آن در Civil 3D
با استفاده از خطوط حجمی در Civil 3D، میتوان در هر نقطه از نقشه ارتفاع از زمین را اندازه گرفت. برای تهیهی این خطوط هم تراز، در قدم اول مهندس نقشه بردار از محیط و سطح مورد نظر تعداد معینی نقطه با مختصات معین اخذ میکند. در گام بعدی با در دست داشتن مختصات این نقاط، آنها را به یک فایل اتوکد تبدیل و منتقل میکنیم. حال با استفاده از نرم افزار Civil 3D، نقاطی که دارای ارتفاع یکسانی نسبت به یکدیگر هستند را شناسایی کرده و برای اتصال آنها به یکدیگر از یک خط استفاده میکنیم.
واضح است که خط پیوند دهنده از مجموعهای نقاط تشکیل شده است که دارای تراز و ارتفاع یکسانی نسبت به یکدیگر هستند. با در اختیار داشتن فایل خطوط هم تراز در نرم افزار AutoCad Civil 3D، میتوان نسبت به ترسیم سطح مورد نظر اقدام کرد. بنابراین در نرم افزار Civil 3D میتوان به کمک یکسری نقاط هم تراز سطح مد نظر را طراحی کرد و الزامی به اطلاعات و دادههای مربوط به خطوط نیست.
طراحی و ترسیم سطوح در نرم افزار Civil 3D
در ادامهی توضیحات مبحث قبلی، لازم است اشاره کنیم که برای ترسیم سطوح در نرم افزار AutoCad Civil 3D نیاز است که از خطوط حجمی استفاده کرده و آنها را به سطح مورد نظر تبدیل کنیم. پس از طراحی سطح مورد نظر، با توجه به توضیحاتی که در قسمت آموزش و یادگیری نرم افزار Civil 3D دادیم، میتوانیم مقاطع مورد نظر را طراحی و ترسیم کنیم.
انتخاب مسیر مناسب در پروژههای راهسازی
شاید بتوان گفت که اولین قدم در طراحی و پیادهسازی این پروژهها، تعیین بهینهی مسیر است. به عنوان مثال برای ترسیم یک مسیر از نقطهی 1 به 2 میتوان مسیرهای متعددی را در نظر گرفت. با توجه به وجود مسیرهای مواصلاتی متعدد میان این دو نقطه، باید مناسبترین آنها را با توجه به مشخصات پروژه انتخاب کرد. لذا برای شناخت بهینهترین مسیر، در ابتدا چندین مسیر با استفاده از خطوط شکسته میان این دو نقطه ترسیم میکنیم. به مسیرهای اولیهای که برای یافتن مناسبترین مسیر ترسیم میشوند، واریانت مسیر میگویند. برای یافتن بهترین و مناسبترین مسیر میتوان به پارامترهای زیر توجه داشت:
- تعداد منحنیها: هرچه تعداد منحنیها و قوسها کمتر باشد، مناسبتر است؛
- متوسط شعاع منحنی: هرچه این پارامتر بیشتر باشد، انتخاب بهینهتر است؛
- میانگین شیبهای طولی: هر چه این میانگین بالاتر باشد، مناسبتر است؛
- طول مسیر: هر چه میزان مسافت میان دو نقطه کمتر باشد، انتخاب بهینهتر خواهد بود؛
- سرعت مسیر: هرچه بیشتر باشد، انتخاب بهینهتر است؛
- اختلاف ارتفاع: هرچه اختلاف ارتفاع میان نقاط مختلف مسیر کمتر باشد، انتخاب بهینهتر خواهد بود.
با توجه به عوامل ذکر شده در بالا، میتوان بهترین واریانت مسیر را انتخاب نمود.
جمعبندی
با استفاده از نرم افزار AutoCad Civil 3D، میتوان طرحهایی که غالبا در رشتههایی مانند عمران و شهرسازی نیاز است، طراحی و ترسیم کرد. خروجی این نرم افزار نقشههایی با دقت بسیار بالا و کیفیت عالی است. این نرم افزار به دلیل برخورداری از طیف وسیعی امکانات و افزونهها، به کاربر اجازهی طراحی و ترسیم طرحهای مختلفی میدهد. با پیشرفت تکنولوژی و عرضهی نرم افزارهای گوناگون به بازار دیجیتال، نرم افزار Civil 3D محبوبیت و کاربری خود را میان مهندسین و دانشجویان رشتههای مختلف حفظ کرده است. از نرم افزار AutoCad Civil 3D در کاربردهایی نظیر مدیریت و مهندسی منابع آبی، ایجاد مسیر برای انتقال آبهای حاصل از بارش باران و همچنین پسماندهای فاضلابی، مدلینگ اطلاعات ساختمانی و… استفاده میشود.
سلام
نویسنده این متن چه کسیه؟