خانه بلاگ

معادن سنگ ایران

معادن سنگ ایران

کشور ایران از لحاظ سنگ‌های معدنی، منطقۀ غنی و ثروتمندی به شمار می‌آید. سنگ‌های ایران چه از نظر تزئینی مانند فیروزه و چه از نظر ساختمانی مانند مرمر، دارای کیفیت عالی و در حد استانداردهای جهانی است.

ذخائر معادن ایران در بخش سنگ‌های ساختمانی شامل تراورتن، مرمر، مرمریت و گرانیت بسیار قابل توجه است. تا پایان سال ۱۳۸۳ ذخائر شناخته شدۀ این سنگ‌ها حدود ۱۷۵۰ میلیون تن تخمین زده شده است.

البته پراکندگی این معادن سنگ بین استان‌های کشور اختلاف مشهودی دارد. طبق آمار همان سال استان‌های اصفهان، خراسان، فارس، کردستان و آذربایجان شرقی در مجموع حدود ۶۹% این معادن را به خود اختصاص داده‎‌اند.

در ادامۀ متن معادن سنگ بزرگ و مطرح کشور را به صورت اجمالی معرفی می‌کنیم.

معادن فیروزه

احتمالاً معروف‌ترین سنگ ایرانی در کل جهان، فیروزه است. البته نام فیروزه با شهر نیشابور پیوند خورده است. در ایران علاوه بر معادن فیروزه نیشابور که یکی از مهمترین معادن فیروزه در ایران و جهان می‌باشد ، معادن دیگری نیز در شهر‌هایی همچون دامغان، طبس، کاشمر و قوچان وجود دارد. این معادن به دلیل کم‌کیفیت بودن یا ناچیز بودن ذخائرشان کمتر مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

معادن مرمر

سنگ مرمر با نام تجاری اونیکس هم شناخته می‌شود و اسم آن ریشه در زبان یونانی داشته و معنای «درخشان» می‌دهد. مرمر از سنگ‌های آهکی که توسط فشار و دما دگرگون شده‌اند تشکیل می‌شود و در رنگ‌های مختلف وجود دارد. این سنگ از قدیمی‌ترین سنگ‌هایی است که توسط بشر شناخته و استخراج شده است و دوران طولانی برای نما، پلکان، ستون و کف استفاده شده است. بهترین معادن مرمر در کشورهای ایران و ایتالیا وجود دارد. در نقاط گسترده‌ای در ایران معادن مهمی از مرمر وجود دارد که از شاخص‌های آن می توان به مرمر صورتی نقده، سبز شاهین دژ، سبز آب باریک آذرشهر، سبز عباس آباد جلفا، سبز توران پشت یزد و سبز بورق یزد، جوشقان اصفهان، مرمر خلج خراسان، پرتقالی کاشمر، مرمر اسفند کرمان و تنگویه (تلنگویه) سیرجان اشاره کرد.

معادن تراورتن

معادن تراورتن بسیاری در جهان وجود دارد که تراورتن ایران جزء شناخته‌شده‌ترین و بهترین انواع آن است. این سنگ با توجه به خواص منحصر به فردی که دارد، بهترین سنگ برای نمای ساختمان و دیوارهای داخلی است. وجود خلل و فرج، چسبندگی این سنگ را برای نمای ساختمان بالا می‌برد و چگالی پایین آن در کاهش وزن ساختمان مؤثر است. بیشترین ذخائر تراورتن ایران در شهرهای محلات، کاشان، تکاب، زنجان، آذرشهر و یزد قرار گرفته‌اند.

معادن مرمریت

مرمریت هم نوعی سنگ آهکی است که تحت شرایط متفاوتی از مرمر دچار دگرگونی شده است. سنگ مرمریت به خاطر زیبایی، استحکام و مقاومت در برابر آتش و فرسایش، سنگی با ارزش به شمار می رود. ایرانیان و یونانیان باستان در بناها و مجسمه‌های خود از این سنگ استفاده‌های فراوانی می‌بردند.

در مقایسه با تراورتن، سنگ مرمریت به دلیل برخورداری از سختی بیشتر و تخلخل کمتر برای استفاده در کف و پله کاربرد بیشتری دارد.

ذخائر عمدۀ این سنگ در استان‌های اصفهان، کرمانشاه و فارس واقع شده است.

معادن گرانیت

سنگ گرانیت همان سنگ خارا است که به مقاومت و استحکام بالا معروف است. گرانیت گونه‌ای سنگ آذرین درونی است و بافت آن دارای دانه‌های متوسط تا درشت بوده و رنگ آن از صورتی تا خاکستری پررنگ و حتی سیاه متغیر است. گرانیت اغلب در فضاهای باز مانند نمای ساختمان‌ها، پله‌ها، حیاط منازل، سنگفرش خیابان‌ها، پیاده‌روها و محوطه‌ها و همچنین جهت پیشخوان آشپزخانه، کاشی کف، پلکان، استخر، سونا و بسیاری از مواردی که جنبه تزئینی دارد استفاده می شود.

این سنگ از معادن شهرهایی مانند بیرجند، زاهدان، اصفهان، الموت، اراک، یزد و بروجرد استخراج می‌شود.