معماری برج علاءالدوله را بهتر بشناسید!
اختصاصی ساختمان آنلاین: معماری هنری است که هر چه از گذشته آن به زمان حال نزدیکتر شویم از توجه و اهمیت بیشتری برخوردار میشود و توجهها بیش از پیش به اهمیت این موضوع معطوف میشود. یکی از جذابترین مسائل در معماری سبکهای مختلف آن است. زمانی که از معماری اسلامی یا هر سبک دیگری از معماری سخن میگوییم در حال اشاره به یک سبک معماری هستیم. یکی از مهمترین بناهای مربوط به معماری دوران باستان ایران معماری برج علاءالدوله است. در ادامه به طور کامل در مورد این بنا و معماری منحصربهفرد آن توضیح میدهیم.
این بنا در میدان امام ورامین قرار دارد. شهری که میتوان بعد از مسجد جامع ورامین، برج علاءالدوله را دومین بنای مهم آن دانست. این بنای باستانی که در دوره ایلخانیان (قرن ۷ هجری قمری) ساخته شده هماکنون بهعنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.
کاربری برج علاءالدوله
پیش از اینکه به صورت تخصصی در مورد معماری برج علاءالدوله صحبت کنیم لازم است که از کاربری این بنا نیز برای شما بگوییم. این بنا در واقع یک گورستان اشرافی برای محافظت از تخریب جسدها بوده است. در این بنا جنازهها در سرداب نگهداری میشد و به خاک سپرده نمیشده است. این برج آرامگاه افراد مهمی همچون حسن علاءالدوله حاکم وقت ری بوده است.
خصوصیات کلی معماری برج علاءالدوله
این بنا از یک گنبد مخروطی شکل با ارتفاع ۵ متر بهره میبرد. ارتفاع بدنه این برج نیز ۱۲ متر است. پایه این سازه از ۹ ردیف آجر ساخته شده و در میان آنها نیز از نقوش توپی شکل استفاده شده است. برج علاءالدوله که اخیراً مرمت شده و در حال حاضر در وضعیت قابل قبولی قرار دارد، به سبک و سیاق معماری دوره سلجوقیان ساخته شده. سبکی که اصالت آن مربوط به دوران سامانیان است و سلجوقیان تنها تغییراتی را در آن اعمال کردند.
در این بنا به طور کلی از هنر کاشیکاری، گچ کاری و آجرچینی استفاده شده است. البته بخش داخلی که در حال حاضر با گچ پوشیده در زمانهای قدیم با آجر پوشیده شده بود. در قسمت شمال غربی این سازه در زمان قدیم نورگیری کوچک وجود داشته که امروزه به طور کامل مسدود شده است. این نورگیر به منظور تأمین روشنایی داخل بنا و تهویه بنا استفاده شده است. سقف این بنا مخروطی شکل است، اما نوک مخروطی شکل آن در اثر عوامل مختلف از بین رفته است.
این بنا یک مقبره برجی شکل است که ۳۲ لبه دارد. هدف از ساخت این بنا صرفه محافظت از مقبره بوده است و در معماری آن به عوامل روحانی و معنوی توجه خاصی وجود ندارد. این برج یکی از قدیمیترین برجهای آرامگاهی کشور است.
معماری قسمت خارجی برج علاءالدوله
مهمترین بخش در معماری برج علاءالدوله طراحی قسمت خارجی آن است. این قسمت از طراحی منحصر به فردی برخوردار است. استفاده از کاشیهای فیروزهای رنگ و بهرهگیری از شمسه های آجری که از ترکیب رنگهای فیروزهای، لاجوردی و آجری تشکیل شده ترکیبی بینظیر و زیبا به این بنا بخشیدهاند. آجر در این سازه بیشترین استفاده را دارد و تقریبا تمام سطح آن آجرکاری است و در حاشیهی بالای نما نیز از کاشیهای آبی برای تزئین بیشتر استفاده شده است.
برای خروج از این برج و ورود به آن میتوان از دو ورودی تعبیه شده برای آن استفاده کرد. یکی از این ورودیها در قسمت جنوب غربی و دیگری در قسمت شمالی آن ایجاد شده است. در زیر اتاقک برج نیز سردابه ای قرار گرفته است که این سردابه پایینتر از سطح زمین واقع شده است. همانطور که گفتیم این بنا در قسمت خارج دارای ۳۲ برجستگی است، اما در قسمت داخلی شکلی کاملاً دایرهای دارد.
در واقع این سازه ترکیبی از یک بنای استوانهای شکل است که قسمت مخروطی شکل در بالای آن (سقف) قرار گرفته است. ارتفاع بنای استوانهای بدنه آن ۲ متر است و ارتفاع قسمت مخروطی آن نیز ۵ متر است. این سازه شامل قسمت دیگری نیست و ارتفاع کلی آن در مجموع با ۷ متر ارتفاع به پایان میرسد. پایه (پی) سازه نیز قابل مشاهده نیست و به همین دلیل در ارتفاع این برج به حساب نمیآید.