اخذ تعهدنامه رعایت موارد ایمنی از مالک قبل از تائید فرم شروع به کار

بررسی‌های میدانی و همچنین آمارها حاکی از آن است که در اغلب کارگاه‌های ساختمانی موضوع ایمنی همواره مورد غفلت بوده و خسارت و آسیبهای زیادی از این بابت به کارگران ساختمانی، اشخاص ثالث، محیط زیست و … وارد می‌شود.

به عبارت بهتر ایمنی در ساخت و سازهای شهری جایگاه مناسبی ندارد و در اولویت سازندگان نیست.

لذا توصیه می گردد ناظر ساختمان، جهت مصون ماندن از آن بخش از تبعات حقوقی مربوط به حوزه ایمنی کارگاه، که متوجه وی می‌باشد، قبل از تائید فرم شروع به کار مالک را متعهد و ملزم به رعایت مقررات ایمنی نماید. در این صورت باید صورتجلسه ای تنظیم شده و کتباً به مالک ابلاغ گردد.

در متن صورتجلسه علاوه بر اشاره به برخی از مفاد مهم ایمنی، ابلاغ یک نسخه از مبحث ۱۲ و همچنین ۲۰ مقررات ملی ساختمان به مالک مورد تاکید قرار گیرد و متن صورتجلسه به نوعی تنظیم شود که مسئولیت حوادث احتمالی ناشی از عدم رعایت مقررات را بر عهده شخص مالک باشد. به عنوان مثال می‌توان از پاراگراف زیر استفاده نمود:

هرگاه بر اثر عدم رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی کار، ضوابط فنی و همچنین عدم رعایت فصول نه‌گانه آیین‌نامه حفاظتی کارگاههای ساختمانی مصوب ۸۱/۶/۹ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کارگاه حادثه‌ای رخ دهد برابر با ماده ۳ فصل دوم آیین‌نامه حفاظتی مذکور و همچنین مواد ۸۵، ۹۱ و ۹۵ قانون کار جمهوری اسلامی اینجانب (نام مالک یا سازنده) از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات‌های مندرج در قانون فوق مسئول خواهم بود.”

نکته بسیار مهم آنکه صورتجلسه یا تعهدنامه یاد شده حتی اگر در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شده باشد؛ به هیچ عنوان رافع مسئولیتهای ناظر نخواهد بود و خدای نکرده در صورت بروز حادثه به هر جهت بسته به نظر کارشناسان و دادگاه ناظر نیز محکوم خواهد شد.

در این خصوص در ماده ۶۹۱ قانون مدنی مقرر شده است: “ضمانِ دینی که هنوز سبب آن ایجاد نشده است، باطل است.”

ماده فوق را می توان اینگونه تفسیر کرد: تضمین دینی که هنوز مسئولیت آن بر عهده شخصی نیست، یعنی در زمان ضمانت، خود دین هنوز ایجاد نشده است باطل است. به عبارت دیگر، ضمانت و تعهد فعلی که هنوز صورت نپذیرفته است باطل است.

بنابراین:

مهندس ناظر باید با آگاهی کامل از مسئولیت خود و همچنین بر اساس قانون و مباحث مقررات ملی ساختمان با بازدیدهای “مستمر” از محل پروژه و ارائه گزارش به موقع و مستند به مراجع مربوطه اقدام نماید.

بررسی پرونده های حوادث ساختمانی حاکی از آن است که این قبیل تعهدنامه ها می تواند در هنگام بررسی پرونده ها توسط کارشناسان مربوطه و دادگاه، به عنوان نکات مثبت عملکرد ناظر قلمداد شده و موجب تخفیف در سهم قصور وی گردد.

• اگر کارفرما بدون اطلاع دادن به شما، عملیات اجرایی را آغاز کرد، بلافاصله این اقدام را به شهرداری گزارش دهید.
• در بیشتر عملیات تخریب ساختمان‌ها و گودبرداری‌ها، احتمال بروز خطراتی وجود دارد. خطراتی مانند آسیب‌های جانی ناشی از ریزش ساختمان‌های مجاور. در چنین مواردی حتما دستورات ایمنی لازم در مورد حفاظت از جان کارگران ساختمانی، اشخاص ثالث و همسایه‌ها را به صورت کتبی به مالک ابلاغ و رسید دریافت کنید. در صورت امکان یک نسخه از این متن را به اداره کار و امور اجتماعی محل ابلاغ کنید.
• اگر به علت سفر یا هر دلیل دیگر، مدتی امکان حضور در مکان پروژه را ندارید، برای خود جانشینی تعیین کنید تا بر عملیات اجرایی نظارت داشته باشد و این مسئله را به سازمان نظام مهندسی استان مربوطه گزارش دهید.
• مسئولیت نظارت بر پروژه، مسئولیت سنگینی است و الزامات قانونی دارد. به محض مشاهده هر گونه مشکل در عملیات، مانند رعایت نکردن اصول و استانداردها، رعایت نکردن نکات ایمنی و بهداشتی کارگاه و … لازم است مراتب را به صورت کتبی به اطلاع مالک برسانید و رسید دریافت کنید.
• یک رونوشت از این نامه را باید به اداره کار و امور اجتماعی محل و شهرداری ارسال و درخواست کنید از ادامه عملیات اجرایی جلوگیری شود.
• طبق ماده ۱۰۱ قانون کار، «گزارش بازرسان کار در موارد مربوطه به حدود وظایف و اختیاراتشان در حکم گزارش ضابطین دادگستری خواهد بود و می تواند در دعاوی احتمالی حقوقی و کیفری آتی ناشی از آن، مورد استناد قرار گیرد.»
• در مواردی که مالک از امضاء برگه اخطاریه مهندسان ناظر خودداری کند نیز همچنان می‌توان نامه را به مقامات مربوطه ارسال کرد.
• اگر کارفرما و مهندس ناظر خود را تحت پوشش بیمه مسئولیت قرار دهند، تا حدود زیادی از دغدغه‌های آن‌ها کاسته خواهد شد.

بیشتر بخوانید: الزامات گزارش نویسی در ارائه خدمات مهندسی نظارت ساختمان