افت بتن (انقباض بتن)
افت بتن پدیده ای است که ازلحظات شروع گیرش بتن آغاز ودر طول زمان سخت شدن ادامه می یابد .
افت بتن در حقیقت یک نوع کاهش حجم است که در طول زمان اتفاق می افتد .
وقوع پدیده افت در اثر آب اضافی به کار رفته در ساخت بتن می باشد آب مورد نیاز جهت انجام واکنش شیمیایی سیمان ۲۵در صد وزنی سیمان است .
یعنی اگر نسبت آب به سیمان را برابر ۲۵% در نظر بگیریم تمام این آب صرف واکنشهای شیمیایی می شود . ولی به دلیل حصول کارایی مطلوب آب را بین ۴/.تا ۶/.درنظرمی گیرند که این آب اضافی مازاد بر ۲۵% آب در بتن باقی می ماند .
در روزهای اول عمر بتن قسمتی از این آب اضافی براساس خاصیت موئینگی به سمت سطح بتن بالا آمده وتبخیر می شود بدین ترتیب جای آن خالی می ماند . به همین لحاظ بتن تمایل پیدا می کند که خودش آب را جمع کرده وحجم ازدست رفته راپر کند. تا زمانی که بتن تر (تازه) باشد مانع ومشکلی جهت جمع شدن ندارد .
اماچنانچه بتن تا حدودی سفت شود دیگر محیط اجازه کاهش حجم را به آن نمی دهد لذا این تمایل به کاهش حجم به صورت تنش کششی بتن بسیار ناچیز است این پدیده موجب ترک خوردگی سطحی بتن می شود.
بنابراین می توان در یک جمله گفت: افت پدیده ای است که دراثر بکارگیری آب اضافی در ساخت بتن ایجاد شده و به صورت ترک های موئین در سطح بتن جلوه می کند . این ترک ها را گاهی از حدود یک تا دو هفته پس از بتن ریزی می توان در سطح بتن مشاهده کرد که با گذشت زمان تشدید میشود .
اکثرا ظهور افت به صورت یک سری ترک های منظم به فاصله چندین متر (۴الی۶) متر بوده که هرچه بتن نامرغوب تر ونسبت آب به سیمان بیشتر باشد فاصله اینترک ها نزدیک تر است . افت دربتن ازپدیده های نامطلوب محسوب می شود از آن جهت که هم در سطح بتن ترک می اندازد وهم درقطعه تنش کششی ایجاد می کند .
برای کاهش افت باید دو نکته را مورد توجه قرار داد :
۱- کاهش نسبت آب به سیمان
۲- افزایش مراقبت ( مراقبت از بتن بخصوص درطول ۷الی ۱۰روز اولیه موجب کاهش افت می شود ).
کرنش (تغییر طول نسبی ) ناشی ازافت در بتن در محدوده ۰۰۰۳./ تا ۰۰۰۷./است .
دراثر این کرنش تمایل به کم شدن ابعاد در قطعه بتنی بوجود می آید لکن محیط این امکان را به قطعه سخت شده نمی دهد . لذا کرنش مذکور دربتن ایجاد تنش کششی کرده که پس از ترک خوردن بتن ممکن است قسمتی از ظرفیت باربری آرماتورها رانیز اشغال کند .
معمولا ۱۵الی ۳۵ درصد افت درهمان دو هفته اول ۴۰الی ۸۰ درصد افت درسه ماهه اول و۶۵الی ۸۵ درصد افت دریکسال اول اتفاق می افتد وبعداز ۳ الی ۵ سال افت کاملا متوقف می شود .
دلایل و عوامل موثر در افت بتن
میزان مصالح سنگی به کار رفته در ساخت بتن:
هر چه مصالح سنگی بکار رفته در بتن بیشتر باشد، میزان افت کمتر است. (بتن توپر افت کمتری دارد).
نوع مصالح سنگی:
هرچه در ساخت بتن از مصالح سنگی مرغوبتری استفاده شود، افت کمتری اتفاق می افتد.
آزمایش نشان داده که افت یک نمونه بتن که از ماسه سنگ تهیه شده ۳ برابر افت نمونه مشابه که از کوارتز تهیه شده است، می باشد.
نسبت آب به سیمان :
واضح است که هر چه نسبت آب به سیمان کمتر باشد، مقدار افت کمتر است.
رطوبت محیط:
آزمایش نشان داده که هر چه رطوبت محیط (بخصوص در روزهای اول) بیشتر باشد، افت کمتر است. (بتن هایی که در مناطق خشک هستند افت بیشتری دارند و بالعکس بتن هایی که در مناطق مرطوب مثلا درکنار دریا هستند، دارای افت کمتری می باشند) لذا نتیجه می شود که مراقبت خوب از بتن، کمک قابل توجهی به پدیده افت در بتن تازه می کند.
