سبک معماری آرت دکو (Art Deco)
اختصاصی ساختمان آنلاین: معماری را ازلحاظ استفاده از فرم ها، تکنیک ها، مواد، دوره زمانی، منطقه و سایر عوامل تأثیرگذار در آن دسته بندی میکنند؛ و سبک معماری راهی برای این دسته بندی است. آرت دکو یکی از این سبک هاست که در این بخش به طور مختصر به ویژگی های آن میپردازیم.
آرت دکو سبک هنرهای تجسمی، معماری و طراحی است که برای اولین بار در فرانسه و قبل از جنگ جهانی اول مطرح شد و نام خود را وامدار نمایشگاه بین المللی هنر تزیینات و صنعت مدرن
(International Exhibition of Modern Decorative and Industrial Arts)
است که در سال ۱۹۲۵ میلادی در پاریس برگزار شد.
هنر دکو در آغاز تحت تأثیر اشکال هندسی جسور کوبایی قرار گرفت و در ادامه از سبکهای معماری چین و ژاپن، هند، ایران، مصر باستان و هنر مایا نیز بهره جست. هرچند این هنر را پیرو نهضت های کوبیسم، فوتوریسم، اکسپرسیونیسم و دیگر نهضت ها نیز میدانند.
آرت دکو از همان ابتدا در طراحی ساختمان ها، مبلمان، طلا و جواهر، مد، خودرو، سینما و سالن های نمایش، هتل های تفریحی و حتی اشیا روزمره مثل رادیو و جاروبرقی نیز تأثیر گذاشت.
در ابتدای کار در سال های ۱۹۱۰ تا ۱۹۱۴، هنر دکو انفجاری از رنگ ها بود، رنگ های روشن و متضاد و اغلب در طرح های گل که در اثاثیه منزل، مبلمان، فرش، کاغذ دیواری و بسیاری از دیگر آثار رنگی ازجمله صندلی ها و میزها به کار گرفته میشد. طراحان آرت دکو در کارهای خود بدون هیچ محدودیتی از مواد و مصالح مختلفی همچون فولاد، آلومینیوم، ورشو، لاکر، کاشی های لعاب‌دار، سنگ های گران قیمت و حتی اشیای عجیب و قیمتی مانند آبنوس، ابریشم، عاج، صدف های مروارید ساز و حتی پوست کوسه و گورخر نیز استفاده میکردند.
در فضا های داخلی نیز از اشیای تجملی بسیاری ازجمله پارچه های ابریشمی سوزن دوزی شده گرفته تا چوب های گران قیمت کنده کاری شده استفاده میشد.
از آنجایی که مرکز این جنبش شهر پاریس بود بسیاری از هنرمندان برجسته این سبک از جمله
- ژاک امیل روهلمان (از معروف ترین مبل ساز های آرت دکو)
- ادگار براندت و ژان دوناند (در کار با آهن و قفل)
- رنه لالیک (در شیشه کاری)
- و موریس مارینو (در جواهر و ساعت سازی کارتیه)
بودند که در این شهر زندگی میکردند.
به گزارش ساختمان آنلاین: گرچه این سبک پر زرقوبرق و لوکس از شهر کلاسیک و پر تجملات پاریس آغاز شد اما در دهه های ۲۰ و ۳۰ میلادی در اروپا و آمریکا نیز طرفداران بسیاری پیدا کرد؛ اما بعد از این دوران دچار افول شده و تنها محدود به خانه ها و مجموعه های طبقه ثروتمند شد. شاید علت آن را باید در همین لوکس و مجلل بودن و هزینه های نسبتاً بالای آن جستوجو کرد؛ اما امروزه نیز یکی از پرطرفدارترین سبک ها محسوب میشود.
از ویژگی های طراحی این سبک به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
- فرم ها و ترکیبات حجمی جدید
- استفاده متقارن و نامتقارن از پلان ها و نماها
- به کارگیری خطوط مستقیم، استریم لاین و یا زیگزاگ
- طرح برج های مرتفع به‌صورت پلکانی
- تزیینات نو ظهور با اشکال صنعتی
- نرده های فلزی با اشکال مدرن صنعتی
- نماهای متفاوت و مدرن سنگی، فلزی، آجری و سیمانی
- نورپردازی با لامپ های نئون
- بام های مسطح و یا پله ای
- به کارگیری رنگ های براق و متضاد
- عدم محدودیت در استفاده از مواد و مصالح اولیه
برخی از معروف ترین آثار طراحی شده به سبک آرت دکو عبارت‌اند از:
- ساختمان کرایسلر (۱۹۲۷-۱۹۳۰) در نیویورک که توسط ویلیام ون الن طراحی شد که شاخص ترین ساختمان در این سبک به‌حساب می آید و با ۳۱۹ متر ارتفاع تا مدت ها بلندترین ساختمان در جهان محسوب میشد.
- برج امپایر استیت که تا قبل از افتتاح برج شمالی ساختمان دوقلوی تجارت جهانی در سال ۱۹۷۳ در نیویورک با ۳۸۱ متر ارتفاع به مدت ۴۲ سال بلندترین ساختمان جهان بود.
- برج مرتفع آر.سی.ا در مرکز راکفلر
- تالار موسیقی رادیوسیتی (۱۹۳۲) با ظرفیت ۶۰۰۰ نفر که از زیباترین تالارهای ساخته‌شده در این سبک است.
گفتنی است آرت دکو جزو اولین سبک های مدرنی است که در طراحی ساختمان های ایرانی به کاربرده شد که ساختمان کمپانی نفت ایران و انگلیس در سال ۱۳۰۷ در تهران از آن جمله است.
