اگرچه الگوهای کاربری اراضی نقشی به سزا در تاب آوری کل شهر خواهد داشت، اما نمی توان از اهمیت ساختمان به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده شکل شهر و اهمیت آن در تاب آوری شهر غافل بود. به طور قطع علاوه بر توجه به تناسب فضای پُر و خالی در شهرسازی و اهمیت آن در تاب آوری کالبد شهر، مؤلفه‌هایی همچون کیفیت ساخت، کیفیت مصالح ساختمانی، قدمت ساختمان، تعداد طبقات و مساحت و تراکم ساختمان نیز در تاب‌آوری شهر حائز اهمیت هستند. از مهمترین عواملی که منجر به کاهش کیفیت ساخت و ساز و به تبع آن خسارات وارده بر ساختمان در مواقع بحران است می‌توان به عدم‌تدقیق در اجرای بندهای مقررات ملی ساختمان، عدم استفاده از مصالح استاندارد و یا استفاده از مصالح فاقد استاندارد، عدم استفاده از تکنولوژی‌های نوین، عدم توجه به بکار‌گیری نیروی کارگر ماهرو … اشاره کرد.
در مورد ساختمان، به عنوان عنصری که در بستر شهر حایز اهمیت است، می‌توان گفت، قانون‌گذار در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و در مباحث مختلف مقررات ملی ساختمان بارها بر ساخت ساختمان توسط سازنده ذیصلاح و بارها به کیفیت ساخت تأکید کرده است. اما متأسفانه عدم هماهنگی بین ارگان‌های مختلف در شهرها همچنان قابل رؤیت است.
بی‌شک کیفی‌سازی را می‌توان ابزاری برای توجه به تاب‌آوری ساختمان دانست. بنابراین در راستای توجه به کیفی‌سازی، صدور شناسنامه فنّی و ملکی (به شرط طی تمام مراحل به صورت قانونی) می‌تواند راه حلی مناسب برای کنترل کیفیت ساختمان باشد.
همچنین از مسائل مهم در تاب‌آوری شهرها توجه به زیرساخت‌های شهری است که دارای اهمیت بسیار است. اما موضوع تاب‌آوری شهرها هنوز در ساختار نظام برنامه‌ریزی کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است و متأسفانه بر اساس استانداردها شهرهای کشور و به ویژه کلانشهرها، تاب‌آوری لازم در برابر بسیاری بحران ها از جمله آتش سوزی، زلزله، سیل و … را ندارند. به طور کلی مواردی برای تاب‌آوری شهرها در مقابل خطرات به عنوان اصل باید مدنظر قرار گیرند. از جمله این موارد می‌توان سرمایه گذاری و حفظ زیرساخت های حیاتی برای کاهش خطرپذیری، ارزیابی ایمنی اماکن دارای کاربری‌های مختلف به ویژه درمانی و آموزشی، کاربرد و اجرای مقررات ساختمانی و اصول برنامه‌ریزی کاربری اراضی مطابق با خطرپذیری احتمالی، شناسایی اراضی ایمن برای شهروندان کم درآمد و ارتقاء شهرک های غیرقانونی و غیر رسمی، فرهنگ سازی برای توجه مردم به مسأله شهرهای تاب آور در موقع بحران، شناسایی کانون های بالقوه بروز حوادث در شهرها را دانست. به نظر می رسد برای نجات زیرساخت های فعلی نیز توجه بیشتر به مباحث مقررات ملی ساختمان ضروری است.
* طاهره نصر عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور
