به گزارش ساختمان آنلاین: انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در حالی به پایان رسید که تمامی نامزدهای آن با شعارهای اکثراً اقتصادی قصد جذب آرای مردم را داشتند. در بین این شعارهای انتخاباتی، یکی از نامزدها شعار تولید چهار میلیون مسکن در چهار سال را مطرح کرد.
در توضیح این شعار مطرح شد که اگر تولید مسکن رونق بگیرد موجب رونق بسیاری از صنایع از جمله سیمان، فولاد و صنایع دیگر ساختمانی خواهد شد. اقتصاد ایران در سال‌های گذشته تجربه توجه بیش از حد به ساخت مسکن را در قالب مسکن مهر دارد. خانه‌های بی کیفیتی که ساکنان آنها از کیفیت مصالح ساختمانی و ساخت آنها رضایت چندانی ندارند.
صنعت فولاد
صنعت فولادسازی در کشور یکی از مهم‌ترین پیشران‌های اقتصاد کشور است به طوری که فولاد مبارکه اصفهان به تنهایی یک درصد از تولید ناخالص ملی کشور را در سال ۹۹ به خود اختصاص داد. در سال ۹۹ سهم صنعت فولاد میانی در کشور ۶ میلیون و ۱۶۲ هزار تن بوده که نسبت به سال ۹۸ کاهش ۱۱ درصدی را تجربه کرده است.
در این صنعت تغییرات تکنولوژی و دیجیتالی ایجاد شده است که می‌تواند تحولی عظیم در زمینه اشغال و کسب و کار جوانان ایجاد کند. در صورت توجه بیشتر به این صنعت در قالب به‌کارگیری تکنولوژی روز دنیا و طرح تحول دیجیتال که فولاد مبارکه اصفهان در حال اجرای آن است، می‌تواند توان رقابتی این صنعت در بازارهای بین‌المللی افزایش داد تا با افزایش تولید، اشتغال افزایش یابد و با صادرات این محصولات، تراز تجاری کشور را بهبود بخشید.
وضعیت صادرات محصولات فولادی
سال گذشته کل صادرات محصولات فولادی کشور ۲ میلیون و ۸۳۹ هزار تن بوده که نسبت به سال ۹۸، کاهش ۱۸ درصدی نشان می‌دهد. از بین محصولات فولادی، سهم صادرات مقاطع طویل فولادی ۲ میلیون و ۱۹۴ هزار تن بوده و صادرات این مقاطع، در سال گذشته ۱۷ درصد کاهش یافته است.
صادرات میلگرد که بیشترین سهم را از میان صادرات کل محصولات فولادی دارد، در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸، کاهش ۱۸ درصدی داشته و به یک میلیون و ۸۳۵ هزار تن رسیده است. صادرات مقاطع تخت فولادی نیز با کاهش ۲۰ درصدی در سال ۹۹ به ۶۴۵ هزار تن رسیده است. با توجه به نیاز داخلی کشور، کاهش صادرات در بخش محصولات تخت، کاملاً قابل پیش‌بینی بود.
همچنین صادرات آهن اسفنجی در سال گذشته با کاهش ۱۱ درصدی به ۸۴۳ هزار تن رسیده است. نکته قابل تأمل این است که در سال ۹۹، صادرات محصولات فولادی، فولاد میانی و آهن اسفنجی همگی نزولی بوده و با وجود رشد قابل توجه تولیدات و رکود داخلی در بخش ساختمان، شاهد افزایش صادرات نبوده‌ایم.
هرچند بررسی آمار عملکرد صادرات ۱۴ شرکت بزرگ فولادی کشور در سال ۹۹ حاکی از افت هفت درصدی آن نسبت به سال ۹۸ است، اما به اعتقاد کارشناسان، فولادسازان در حال رهایی از موضوع تنظیم بازار و محدودیت‌های صادراتی بوده و این روند با توجه به بهبود تقاضا و قیمت جهانی فولاد، در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۰ افزایشی خواهد بود.
یکی از محصولات فلزی که می‌توان به آن توجه زیادی کرد، صنعت لوله سازی و صادرات آن به کشورهایی چون عراق، ارمنستان و ترکیه است همچنین میلگرد یکی دیگر از کالاهایی است که علاوه بر تأمین نیاز داخلی، توانایی تولید بیشتر و با کیفیت‌تر این محصول در کشور وجود دارد.
صنعت سیمان
از دیگر صنایعی که کشور در تولید آن مزیت دارد صنعت سیمان است؛ ایران از نظر تولید بعد از هند، چین و آمریکا در رتبه چهارم قرار گرفته است که نشان از توان تولیدی و رقابتی بالایی در بازارهای جهانی دارد. به گفته فعالان این صنعت ۷۲ کارخانه سیمان کشور با ۹۲ خط تولید سالانه بیش از ۷۵.۵ میلیون تن کلینکر و ۷۵ میلیون تن سیمان تولید می‌کنند. مصرف داخلی سیمان کشور برای سال گذشته هم ۵۸.۵ میلیون تن با سرانه هر نفر ۷۲۷ کیلوگرم بود. در چهار سال گذشته حجم صادرات سیمان ایران با افزایش چهار برابری از ۴.۴ به ۱۸.۸ میلیون تن رسیده است.
عملکرد صنعت سیمان در سال ۹۹
آمار رسمی وزارت صنعت و معدن در زمینه تولید سیمان در دوره ۱۰ ماهه امسال حاکی از افزایش بازدهی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به میزان ۱۲.۷ درصد دارد. دوره فروردین‌ماه لغایت دی‌ماه امسال بیش از ۵۷ میلیون و ۸۸۹ هزار تن سیمان تولید شد در حالی که در مدت مشابه پارسال ۵۱ میلیون و ۳۶۶.۲ هزار تن تولید شده بود.
مشکلات صنعت سیمان
صنعت سیمان در کشور با مشکلاتی از جمله رقابت منفی در بازارهای بین‌المللی و ظرفیت مازاد تولید مواجه است. طبق آخرین آمار در اسفندماه سال ۹۹ در کشور مازاد تولید ۳۰ الی ۳۵ میلیون تنی در کشور وجود داشت که باید برای این مقدار مازاد تصمیم گیری شود؛ چون در صورت نداشتن صادرات یا مصرف آن این کالا قابلیت ذخیره سازی ندارد. مازاد ظرفیت تولید یکی از مشکلات صنعت سیمان ایران است که در صورت صادرات این میزان می‌توان منبع ارزی قابل توجهی به دست آورد.
رقابت منفی در بازارهای بین‌المللی یکی دیگر از مشکلات صنعت سیمان است؛ به این صورت که کشورهای تولید کننده برای برطرف کردن مشکلات مالی در بازارها، سیمان خود را به مشتریان ارزان‌تر می‌فروشند که این اقدام موجب کاهش قیمت سیمان در بازارهای جهانی می‌شود.
ساخت مسکن به چه قیمت؟
مسکن کالایی است که بعد از تولید دیگر ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند و در GDP تنها یک بار محاسبه می‌شود. اقتصاد ایران در تولید بسیاری از مواد اولیه صنعت ساخت و ساز مزیت نسبی دارد؛ دولتمردان می‌توانند با تمرکز به رونق تولید صنایع ساختمانی از جمله فولاد، سیمان و … زمینه صادرات بیش از پیش آنها را فراهم و در این طریق تأثیر مهم‌تری در GDP ایفا کند.
افزایش تولید و افزایش اشتغال
دولت جدید باید بر رونق و افزایش تولید تمرکز داشته باشد و هزینه‌های تولید را کاهش دهد و از این راه می‌تواند بخش عرضه را فعال کند؛ فعال شدن بخش عرضه و کاهش هزینه‌های تولید از یک طرف موجب کاهش سطح قیمت‌ها و از طرف دیگر موجب افزایش اشتغال در اقتصاد ایران خواهد شد.
تراز تجاری
دولت جدید می‌تواند با افزایش تولید و صادرات آنها به مشتریان خارجی، تراز تجاری را بهبود ببخشد و از این راه منابع ارزی فراوانی را کسب کند؛ در این صورت می‌تواند با دست بازتر و منابع ارزی بیشتری نرخ ارز را مهار کند.
