اتصال ریلی ایران و عراق؛ شاید وقتی دیگر!
به گزارش ساختمان آنلاین: مسعود سعادتمند کارشناس حملونقل ریلی در این رابطه به «ساختمان آنلاین» میگوید: خط ریلی شلمچه به بصره که حدود 34 کیلومتر طول دارد، یکی از گلوگاههایی است که میتواند نقش مهمی در جاده ابریشم جدید ایفا کند. رفتار عراقیها نیز نشان داده که آنها هم علاقه زیادی به واگذاری ساخت این خط آهن به طرف ایرانی دارند و همین موضوع موجب شد تا در برههای احداث این خط ریلی به بنیاد مستضعفان و یکی از شرکتهای زیرمجموعه این بنیاد سپرده شود اما چندی بعد هیات دولت تصمیمات دیگری در مورد آن اتخاذ کرد و سرمایهگذار پروژه نیز تغییر کرد. بنابراین، بنیاد مستضعفان کنار گذاشته شد و یکی از شرکتهای بخش خصوصی که به عقیده دولت، پیشنهادات بیشتر و سرعت بهتری برای پیشبرد پروژه داشت، جایگزین آن شود. آن چیزی که در این پروژه غیرقابل انکار است و پیگیری هر دو طرف حاکی از آن است، سود سرشار این پروژه برای هر دو کشور است، چراکه مزایای راهاندازی آن بیش از آنچه در نگاه اول تصور میشود است.
وی با اشاره به مزایای راهاندازی این پروژه ادامه داد: پوشش تجاری ایران و عراق نخستین مزیت این خط ریلی است، بهطوری که سال گذشته حجم تجارت دو کشور ایران و عراق ۱۳ میلیارد دلار بود و برنامهریزیهای انجام شده حکایت از تلاش دو کشور برای رساندن این رقم به 20 میلیارد دلار دارد. طبیعتا این مقدار صادرات نیاز به حملونقل آسانتر دارد که این خط ریلی میتواند موجبات آن را فراهم سازد. دومین مزیت آن پوشش ترانزیت میان عراق، افغانستان و آذربایجان است که در اصل تجارت عراق با کشورهای همسایه در اوراسیا و غرب آسیا که همگی از ایران به عنوان مسیر ترانزیتی برای اتصال به این کشور استفاده میکنند را سهولت میبخشد.
سعادمتند در ادامه عنوان کرد: البته، مشکلاتی هم در ساخت این خط ریلی وجود دارد که نمیتوان به سادگی از کنار آنها گذشت. نخستین مشکل در احداث این خط، وجود گسستگی ۳۵ کیلومتری میان شلمچه و شبکه ریلی عراق در بصره است که بخشی از این مسیر نیازمند احداث یک پل ریلی عبوری از عرض اروند رود بوده که پس از سالها کشمکش، هیات دولت به تازگی مجوز حل این مشکل را صادر کرده است. دومین مشکل در پیشبرد این خط ریلی، عدم تمایل طرف عراقی به سرمایهگذاری در این پروژه است، بهطوری که تنها تعهد فراهم کردن اراضی پروژه، حریم ایستگاهها، کارگاهها، تامین آب و برق کارگاهها، ریل، تراورس، سوزن و علائم ارتباطات مسیر را بر عهده گرفته است. البته، این موضوع ریشه در فشارهای آمریکا بر روابط دوجانبه میان ایران و عراق بهویژه از زمان روی کار آمدن مصطفی الکاظمی نخست وزیر نسبتا غربگرای آمریکا و فشار لابیهای سنیمذهب در داخل عراق در خصوص تلاش حداکثری برای جلوگیری آبادانی منطقه شیعه نشین بصره دارد. سومین مشکل هم این است که در جریان جنگ با داعش، بخش عمدهای از شبکه ریلی و جادهای این کشور از بین رفته و نیازمند ساخت مجدد و یا تعمیرات اساسی است. همگی اینها هزینهای بالغ بر 6 هزار میلیارد ریال بر دوش ایران انداخته است.
این کارشناس حملونقل ریلی ضمن مرتبط دانستن به ثمر نشستن این پروژه با روابط میان ایران و آمریکا و شرایط حاکم بر منطقه، تصریح کرد: طبیعتا عراقیها حساب و کتاب میکنند تا ببینند آیا شراکت با ایران در این پروژه منافع ملی آنها را تامین میکند یا خیر. بنابراین، یکی از دلایل به تعویق افتادن احداث این خط ریلی میتواند همین موضوع باشد، چراکه در بخشی از منطقه روابط با رژیم صهیونیستی در حال بهبود است، در بخش دیگری صلح میان قطر و عربستان شکل گرفته و از همه مهمتر، همه چشم دوختهاند تا ببیند روابط میان ایران و آمریکا به چه سمت و سویی میرود. با این شرایط، به نظر میرسد تا زمان نامعلومی احداث این پروژه منتفی باشد.