مسکن در قعر دریافت تسهیلات بانکی

به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از اقتصادآنلاین، نظام بانکی یکی از مهم‌ترین ابزارها برای رشد اقتصادی است. در طی یک قرن گذشته، بسیاری از کشورها توانسته‌اند با تشکیل یک نظام بانکی قوی و تامین مالی تولید، رشد‌های اقتصادی بالایی را رقم بزنند و حتی در برابر بحران‌های مختلف، بر پایه توسعه‌یافتگی بالای نظام بانکی خود مقاومت کنند. به طور معمول، نقدینگی از طریق نظام بانکی و ابزار نرخ بهره و مدیریت ریسک، به کارآمدترین بخش‌های یک اقتصاد تعلق می‌گیرد. بدین ترتیب، از طریق مکانیزم طبیعی بازار نقدینگی به کسی می‌رسد که بیشترین نیاز را به آن دارد و بیشترین بازدهی را در قبال آن تحویل می‌دهد.

بانک مرکزی در گزارش‌های ماهانه خود، اطلاعاتی از میزان تسهیلات پرداختی به تفکیک بخش‌ و اهداف مختلف منتشر می‌کند. در این گزارش، تسهیلات پرداختی به تفکیک بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن، مسکن و ساختمان، بازرگانی، خدمات، متفرقه و خانوار منتشر می‌شود.

نمای کلی تسهیلات در هفت ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳

به طور کلی، در هفت ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳، مبلغ ۱۵۳ هزار میلیارد تومان، معادل ۴.۱ درصد از تهسیلات بانکی به بخش کشاورزی اعطا شده است. بخش صنعت و معدن نیز ۲۹.۳ درصد از تسهیلات بانکی، معادل ۱۰۷۷ هزار میلیارد تومان دریافت کرده است.
۱۴۶ هزار میلیارد تومان، معادل ۴ درصد از تسهیلات بانکی نیز به بخش مسکن و ساختمان تعلق یافته است. بیش از ۲۴۹ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش بازرگانی و بیش از ۱۱۵۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش خدمات اعطا شده است. سهم این دو بخش از کل تسهیلات دریافتی به ترتیب برابر با ۸.۰۱ درصد و ۳۱.۳۸ درصد بوده است.

همچنین ۴ هزار و ۲۶۰ میلیارد تومان معادل ۰.۱۱ درصد از تسهیلات بانکی به بخش متفرقه تخصیص یافته است. به طور کلی، صاحبان کسب و کار حقوقی و غیر حقوقی در مجموع بیش از ۲۸۲۷ هزار میلیارد تومان، معادل ۷۷.۰۱ درصد از کل تسهیلات بانکی را دریافت کرده‌اند.

سهم خانوارها نیز از تسهیلات بانکی در هفت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳ برابر با ۸۴۳ هزار میلیارد ، معادل ۲۲.۹۸ درصد از کل تسهیلات بوده است.

در مجموع کل تسهیلات اعطا شده در بازه زمانی مذکور، ۳۶۷۱ هزار میلیارد تومان گزارش شده است که نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته ۲۸.۹۲ درصد رشد داشته است.

از این مقدار، حدود ۴۹۳ هزار میلیارد تومان، معادل ۱۳.۴ درصد از کل تسهیلات صرف ایجاد کسب و کار شده است. همچنین ۵۹.۳ درصد، معادل ۲۱۷۷ هزار میلیارد تومان صرف تأمین سرمایه در گردش شده است.

بخش کشاورزی

طبق گزارش بانک مرکزی، ۳۴.۵ درصد از تسهیلات دریافتی بخش کشاورزی معادل ۵۲ هزار و ۷۷۸ میلیارد تومان، با هدف ایجاد اشتغال بوده است. همچنین مبلغ ۸۶ هزارو ۶۱۸ میلیارد تومان معادل ۵۶.۶ درصد از تسهیلات این بخش، با هدف تأمین سرمایه در گردش اعطا شده است.
۶.۲ درصد از تسهیلات بخش کشاورزی که معادل ۹ هزار و ۴۲۶ میلیارد تومان می‌باشد نیز با هدف توسعه داده شده است.

تأمین سرمایه در گردش، چالش بخش صنعت و معدن

در بخش صنعت و معدن، ۸۴.۶ درصد از تسهیلات دریافتی، معادل ۹۱۱ هزار و ۶۱۷ هزار میلیارد تومان با هدف تأمین سرمایه در گردش دریافت شده است. این مسئله از اهمیت بالای تأمین سرمایه در گردش و وابستگی این هدف به نظام بانکی برای این بخش حکایت دارد.

۱۰.۷ درصد از تسهیلات اعطایی در این بخش، معادل ۱۱۵ هزار و ۶۵۳ میلیارد تومان صرف ایجاد کسب و کار، و ۴۳ هزار و ۵۶۶ میلیارد تومان معادل ۴ درصد تسهیلات با هدف توسعه اهدا شده است.

تولید، دغدغه اصلی بخش مسکن و ساختمان

در بخش مسکن، ۵۶.۵ درصد از کل تسهیلات، معادل ۸۲ هزار و ۹۴۳ میلیارد تومان با هدف ایجاد کسب و کار (تولید) دریافت شده است. همچنین ۵۳ هزار و ۹۱۹ میلیارد تومان، برابر با ۳۶.۷ درصد از تسهیلات این بخش با هدف تأمین سرمایه در گردش دریافت شده است.

بخش توسعه و خرید مسکن نو ساز نیز اهداف بعدی تسهیلات در این بخش بوده‌اند. سهم این دو بخش از تسهیلات دریافتی به ترتیب ۳.۹ و ۳.۵ درصد، و میزان تسهیلات دریافتی برابر با ۵ هزار و ۷۰۲ میلیارد تومان، و ۳ هزار و ۶۵۸ میلیارد تومان بوده است.

نیاز بازرگانی به تأمین سرمایه در گردش

بازرگانی نیز یکی دیگر از بخش‌هایی است که برای تأمین سرمایه در گردش خود وابستگی بالایی به نظام بانکی دارد. طبق گزارش بانک مرکزی، ۸۷.۲ درصد از تسهیلات دریافتی توسط این بخش، معادل ۲۵۶ هزار و ۴۱۳ میلیارد تومان با هدف تأمین سرمایه در گردش دریافت شده است.
پس از آن ۷.۲ درصد از تسهیلات دریافتی این بخش با هدف ایجاد، و ۵.۲ درصد از تسهیلات با هدف توسعه دریافت شده است. مبلغ تسهیلات دریافتی برای این اهداف به ترتیب برابر با ۲۱ هزار و ۶۷ میلیارد تومان، و ۱۵ هزار و ۳۰۲ میلیارد تومان گزارش شده است.

بخش خدمات

برای بخش خدمات نیز تأمین سرمایه در گردش مهم‌ترین دلیل مراجعه به بانک برای دریافت تسهیلات می‌باشد. بر اساس داده‌های بانک مرکزی، ۷۵.۱ درصد از تسهیلات دریافتی توسط بخش خدمات با هدف تأمین سرمایه در گردش اعطا شده است. این مبلغ برابر با ۸۶۴ هزار و ۹۸۵ میلیارد تومان می‌باشد.

ایجاد کسب و کار و توسعه، اهداف بعدی بخش خدمات برای دریافت تسهیلات بانکی بوده‌اند. سهم این اهداف از کل تسهیلات به ترتیب برابر با ۱۹.۱ درصد و ۴.۳ درصد، و مبلغ دریافتی برابر با ۲۲۰ هزار و ۱۱۵ میلیارد تومان، و ۴۹ هزار و ۷۲۶ میلیارد تومان بوده است.

برای سایر بخش‌های متفرقه نیز تأمین سرمایه در گردش نیاز اصلی به نظام بانکی بوده است. ۸۷.۴ درصد از تسهیلات این بخش، معادل با ۳ هزار و ۷۲۳ میلیارد تومان با هدف تأمین سرمایه در گردش دریافت شده است. ۱۱.۹ درصد نیز با هدف ایجاد کسب و کار دریافت شده است که مبلغی معادل ۵۰۶ میلیارد تومان می‌باشد.

نیاز کلی کسب و کارها به تأمین سرمایه در گردش

در مجموع کسب و کارها در بخش‌های مختلف ۷۷ درصد از تسهیلات را با هدف تأمین سرمایه در گردش دریافت کرده‌اند که مبلغی معادل ۲۱۷۷ میلیون هزار میلیارد تومان می‌باشد. پس از آن ۱۷.۴ درصد از تهسیلات دریافتی توسط کسب و کارها صرف ایجاد کسب و کار شده است که رقمی معادل ۴۹۳ هزار و ۶۵ میلیارد تومان می‌باشد. مبلغ ۱۲۳ هزار و ۷۴۱ میلیارد تومان، معادل ۴.۴ درصد تسهیلات دریافتی توسط کسب و کارها نیز با هدف توسعه دریافت شده است.

سهم خانوارها از تسهیلات بانکی

به طور کلی خانوارها ۲۳ درصد از تسهیلات بانکی را دریافت کرده‌اند که در این بین ۳۷.۲ درصد از آن، معادل با ۳۱۴ هزار و ۱۳۳ میلیارد تومان با هدف خرید کالای شخصی دریافت شده است. پس از آن، قرض الحسنه ضروری هدف دیگر خانوارها برای دریافت تسهیلات بوده است. این هدف سهمی ۳۶ درصدی از کل تسهیلات خانوار داشته است و رقمی معادل ۳۰۳ هزار و ۵۶۳ میلیارد تومان می‌باشد.

میزان افزایش و کاهش تسهیلات در بخش‌های مختلف چقدر بوده است؟

بیشترین رشد تسهیلات نسبت به مدت مشابه سال گذشته در بین بخش‌ها مربوط به تسهیلات اعطایی به خانوارها می‌باشد. به طور کلی خانوارها به میزان ۷۶.۶۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته تسهیلات بیشتری دریافت کرده‌اند. پس از آن بیشترین میزان رشد در تسهیلات دریافتی مربوط به بخش صنعت و معدن می‌باشد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۶.۲۸ درصد تسهیلات بیشتری دریافت کرده است. بخش بازرگانی نیز ۲۵.۲۹ درصد تسهیلات بیشتری در بازه زمانی مذکور دریافت کرده است.

میزان رشد تسهیلات بانک‌ها نسبت به نرخ تورم، می‌تواند نماگری از دو اتفاق باشد. در صورتی که مانند بخش خانوار تسهیلات دریافتی رشد بسیار بالاتری نسبت به نرخ تورم داشته باشد، می‌تواند بیانگر تمایل سیاست‌گذار به اعطای تسهیلات بیشتر به این بخش باشد. همچنین پایین بودن نرخ رشد تسهیلات نسبت به تورم در بخشی مانند کشاورزی، می‌تواند بیانگر وقوع رکود احتمالی در این بخش باشد. بخش مسکن و ساختمان نیز بخش دیگری است که تسهیلات کمتری نسبت به رشد نرخ تورم دریافت کرده است. (از مقایسه نرخ رشد بخش متفرقه به دلیل میزان پایین تسهیلات اعطایی نسبت به سایر بخش‌ها صرف نظر شده است.)