طرح نهضت ملی مسکن چه تاثیری بر قیمت مسکن داشته است؟
به گزارش ساختمان آنلاین: بانک مرکزی اطلاعات آماری مربوط به بازار مسکن شهر تهران در خردادماه را منتشر کرد. بنابراین گزارش، قیمت مسکن در شهر تهران، طی خرداد امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۳۲.۸ درصد افزایش داشت که در مقایسه با رشد نقطه به نقطه خردادماه ۱۴۰۰ (معادل ۵۶.۶ درصد) کمتر بوده و نشان می دهد کند شدن آهنگ رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن که از پاییز سال قبل شروع شد، ادامه دارد.
تورم نقطه ای بخش مسکن در خرداد امسال همچنین از تورم عمومی کمتر است. منظور از نرخ تورم نقطه ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه ای (عمومی) در خردادماه ١٤٠١ به عدد ۵۲.۵ درصد رسیده که مقایسه آن با تورم نقطه ای مسکن (۳۲.۸ درصد) حاکی از رشد کمتر تورم مسکن است.
رشد ماهانه قیمت و معاملات در بازار مسکن شهر تهران
اطلاعات بانک مرکزی از بازار مسکن شهر تهران در خرداد ماه امسال از افزایش ۸.۴ درصدی قیمت مسکن نسبت به ماه قبل، در تهران و رسیدن به متوسط ۳۹.۴ میلیون تومان در هر مترمربع خبر می دهد. متوسط قیمت هر متر واحد مسکونی در خرداد امسال ۳۹ میلیون و ۴۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان بود. این در حالی بود که در اردیبهشت امسال این شاخص متری ۳۶ میلیون و ۳۵۱ هزار تومان برآورد شده بود که در خرداد امسال رشد ماهانه ۸.۴ درصدی ثبت شده است.
تورم عمومی خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه ۱۲ درصد رشد داشت، بنابراین تورم ماهانه مسکن از تورم ماهانه عمومی کمتر است. متوسط قیمت مسکن در ماه گذشته (خرداد ۱۴۰۱) نسبت به خرداد سال قبل که هر مترمربع ۲۹ میلیون و ۶۷۳ هزار تومان بود، افزایش ۳۲.۸ درصدی داشته است.
قیمت مسکن در خرداد ماه در حالی رشد ۸.۴ درصدی دارد که در فروردین ماه قیمت مسکن نسبت به ماه قبل (اسفند ۱۴۰۰) کاهش ۲.۴ درصدی و در اردیبهشت ماه ۶.۱ درصد نسبت به فروردین ماه رشد داشت. با وجود افزایش قیمت مسکن در ۲ ماه قبل، اما تورم این بخش رشد کندتری داشته و آهنگ رشد قیمت نسبت به ۶ ماهه سال قبل و سال های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ کمتر شده است.
کارشناسان بخش مسکن، رشد قیمت مسکن در خرداد ماه را به چند عامل وابسته می دانند. خردادماه در بازار مسکن، ماه شروع تحرکات معامله گران است. گزارش بانک مرکزی از تعداد معاملات در خردادماه نیز این تحرکات را تأیید می کند. بنابراین با افزایش تقاضا قیمت ها نیز از رکود ابتدای سال خارج می شود.
براساس گزارش بانک مرکزی در خردادماه، در بازار مسکن شهر تهران، ۱۳ هزار و ۸۷۴ معامله مسکن انجام شد که نسبت به ماه قبل از آن (اردیبهشت ۱۴۰۱) که تعداد معاملات ۱۰ هزار و ۴۹۰ فقره بود، رشد ۳۲.۳ درصدی داشته و نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن (خرداد ۱۴۰۰) که پنج هزار و ۱۰۲ فقره معامله ثبت شده بود، رشد ۱۷۱.۹ درصدی داشته است.
دلیل دیگر افزایش قیمت مسکن، آن طور که کارشناسان این حوزه می گویند، تأثیر افزایش قیمت در بازارهای دیگر و تأثیر تورم عمومی است. با توجه به اینکه مسکن در کشور، از کالایی مصرفی خارج و به کالای سرمایه ای تبدیل شده است، خرید و فروش آن برای سرمایه گذاری و کسب سود، با رشد قیمت در بازارهایی مانند سکه و ارز، بیشتر می شود و در نتیجه قیمت ها هم بالا می رود.
تأثیر طرح نهضت ملی مسکن بر ثبات قیمت مسکن
نیمه دوم سال قبل که دولت برنامه نهضت ملی مسکن برای ساخت یک میلیون مسکن در سال را با ثبت نام از متقاضیان شروع کرد، سرعت رشد قیمت مسکن کاهشی و حتی در آذرماه منفی شد. با توجه به کمبود عرضه مسکن در سال های گذشته، بازار مسکن به تولید مسکن بیشتر برای پاسخ به تقاضای جدید و تقاضای انباشته نیاز دارد، به همین دلیل، بازار مسکن به طرح نهضت ملی مسکن واکنش مثبت نشان داد.
با گذشت ۱۰ ماه از آغاز نهضت ملی مسکن، اجرای آن توسط مجریان طرح (وزارت راه و شهرسازی و معاونت مسکن و ساختمان) کند پیش رفته است، کندی پیشرفت نهضت ملی مسکن بیشتر از ناحیه برنامه ریزی آن است.
با اینکه ثبت نام متقاضیان آخر سال قبل به پایان رسید هنوز اسامی نهایی اعلام نشده است. معاونت مسکن و ساختمان آخر خردادماه را زمان اعلام اسامی تأییدشدگان نهایی مسکن نهضت ملی تعیین کرده بود، اما اخیراً این معاونت خبر داده که حداقل تا نیمه تیرماه لیست نهایی متقاضیان مسکن نهضت ملی منتشر نمی شود.
وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده برای ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن، تأمین زمین شده اما بسیاری از متقاضیان می گویند که به دلیل نبود زمین بیش از یک سال در انتظار معرفی به پروژه ها هستند.
براساس آماری که خبرگزاری فارس منتشر کرده، جزئیات پیشرفت پروژه نهضت ملی مسکن بیانگر آن است که هشت درصد از تعهد ۲ سال و چهار درصد از تعهد ساخت چهار میلیون مسکن وزارت راه و شهرسازی به مرحله اخذ پروانه رسیده و تخصیص پروژه به ۲۴۷ هزار متقاضی انجام شده است.
بر این اساس تا ۴ تیرماه سال ۱۴۰۱ کار عملیاتی ۴۱۹ هزار و ۱۲۴ متقاضی در دستور کار قرار گرفته و تنها ۲۴۷ هزار و ۴۳۲ متقاضی به مرحله تخصیص پروژه رسیده اند. به معنای دیگر پس از گذشت نزدیک به ۱۰ ماه از فعالیت وزارت راه و شهرسازی هم اکنون برای ۴.۵ درصد از متقاضیان کل پروژه تخصیص داده شده است.
بنابر اطلاعات وزارت راه و شهرسازی بیش از پنج میلیون نفر برای دریافت مسکن نهضت ملی ثبت نام کرده اند و سه میلیون و ۳۶۰ هزار نفر تأیید شده اند اما این تأییدشدگان هنوز پیامک تأیید و معرفی به پروژه را از وزارت راه و شهرسازی دریافت نکرده اند.
این در حالی است که یکی از مهم ترین محورهای ساخت و ساز انبوه، سرعت پیشرفت پروژه است. با توجه به این که برای قیمت ساخت واحدها توافقی با دولت و سازندگان (بخش خصوصی) به امضا می رسد هر چه زمان شروع طرح با تأخیر باشد قیمت اولیه ساخت مشمول تورم های ماهانه و سالانه می شود و در نتیجه هزینه ساخت و قیمت تمام شده بالا می رود.
تخصیص زمین های دولتی و تسهیلات بانکی دو مانع دیگر در اجرای نهضت ملی مسکن است. بر اساس قانون جهش تولید مسکن مصوب مجلس، بانک ها مکلفند سالانه ۲۰ درصد از تسهیلات خود را به حوزه مسکن اختصاص دهند و طبق قانون جهش تولید مسکن، تکلیف آنها در پروژه نهضت ملی مسکن ۳۶۰ هزار میلیارد تومان در سال است. اما با گذشت ۱۰ ماه از شروع برنامه نهضت ملی مسکن تا کنون ۱۰ هزار میلیارد تومان از محل تسهیلات و فقط توسط یک بانک به سازندگان نهضت ملی اختصاص یافته است.
همچنین با اینکه تمام دستگاه های دولتی بر اساس قانون، موظف هستند زمین های مازاد خود را برای ساخت مسکن گروه های هدف عرضه کنند اما از این محل هم حدود چهار درصد تعهدات دستگاه ها انجام گرفته است. با توجه به نیاز بازار مسکن به تولید و عرضه برای تعادل قیمت، اجرای برنامه های ساخت و انبوه سازی مانند نهضت ملی مسکن، طبق برنامه، کمبود مسکن در بازار را جبران می کند و تعادل قیمتی نیز به دنبال آن در بازار مسکن رخ می دهد.