دل نگرانی مستاجران از اجاره‌های گران
امسال دولت مصوبات زیادی برای کنترل اجاره بها اعلام کرد، اما بازار ملتهب مسکن در خراسان جنوبی موجب شده تا سقف اجاره بها بر سر مستاجران فرو بریزد.
به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از بازار، یک میلیارد رهن کامل خیابان دولت، ۱۰۰ میلیون پیش با اجاره ماهیانه سه میلیون در شهرک فرهیختگان، ۲۰ میلیون پیش با اجاره چهار میلیون و ۵۰۰ نیرو هوایی، ۳۰۰ میلیون رهن با اجاره دو میلیون تومان در خیابان توحید، ۵۰ میلیون رهن با اجاره چهار میلیون خیابان مسلم و… بنگاه دار بیرجندی این ها را پشت سر هم برایم می خواند، مثل آهنگی بدون ریتم که فقط صاحب خانه ها آن را متوجه می شوند.
در این بین گاهی تلفن دفتر مشاور املاک نیز زنگ می خورد و او برای سهولت در ارتباط صدای گوشی را روی بلندگو می گذارد. خانمی از آن طرف خط می گوید ابراهیمی هستم قرار بود خبر بدهید، گفته بودم ۶۰ میلیون بیشتر پول رهن ندارم اجاره هم بیشتر از دو میلیون تومان نمی توانم پرداخت کنم، خانه پیدا کردید؟ بنگاه دار می پرسد آیا به آدرسی که دو روز قبل دادم رفتید و خانم پاسخ می دهد آنجا یک اتاق داشت من سه بچه دارم واقعا کوچک بود. بنگاه دار دوباره قول پیگیری می دهد.
او در حال ثبت درخواست است که مجدد تلفن زنگ می زند. این بار مالک خانه است در خیابان رسالت برای خانه اش قیمت تعیین کرده ۸۰۰ میلیون رهن با اجاره پنج میلیون تومان برای متراژ ۱۲۰ متر. بنگاه دار می گوید بازار خراب است مومن مبلغ را پایین تر بگو و مالک منزل می گوید بازار برای همه خراب است، زنگ می زنم به بنگاه دیگری و تماس پایان می یابد.
سرگردان در بنگاه ها
حدود یک ساعت شده در بنگاه نشسته ام هنوز نتوانسته ام به مبلغی برسم که برای اجاره بها در توانم باشد، بنگاه دار به صورتم نگاه نمی کند، فقط همین طور محله ها و قیمت ها را پشت سر هم اعلام می کند. بعد از کمی مکث می گوید: شما باید اول ببینید چقدر پول رهن می توانید تهیه کنید البته سر اجاره نیز صاحب خانه ها فقط در حد ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان تخفیف می دهند.
این ها را یوسفی یکی از شهروندان بیرجندی می گوید و ادامه می دهد: هر چه دو دو تا می کنم با این حقوق ۱۰ میلیون تومانی که نصفش را باید برای اقساط بانک بدهم نمی توانم از پس اجاره بها با این مبلغ های هنگفت برآیم. امسال دخترم دانشگاه قبول شده واقعا هزینه ها بالاست.
وی ادامه می دهد: اگر قرار باشد پنج میلیون تومان اجاره بدهم پس خرج فرزندانم را از کجا بیاورم. به نظر می رسد باید برای اجاره به روستای امیرآباد یا حاجی آباد بروم البته شنیدم در حاجی آباد خیابان خلیج فارس آب در تابستان به مدت زیادی قطع می شود و فشار آب به قدری کم است که همه از شهر آب می برند. این هم دردسر است.
زهرا بهلگردی یکی دیگر از شهروندان که به تازگی به عنوان خیاط راسته دوز در یک تولیدی شروع به کار کرده است، مجبور شده خانه اش را جا به جا کند چرا که صاحب خانه اش مدعی است حالا که مشغول به کار ثابت شده بهتر از پس هزینه ها بر می آید پس باید اجاره بیشتری بدهد.
وی به عنوان یک زن سرپرست خانوار دو شغل برای تامین معاش فرزندانش دارد و برای آنچه به عنوان اجاره بها از او مطالبه شده به مشکل خورده است، هر چند پول پیش هم تا حد ۲۰ میلیون تومان بیشتر ندارد.
وی مدعی است در حال حاضر در خانه ای ۶۰ متری زندگی می کند که آشپزخانه اش به عنوان یک اتاق استفاده می شود. با تاسف می گوید، ندارم! از کجا بیاورم هم خرج معاش بچه ها را بدهم هم خرج اجاره خانه را، واقعا مشکل است.
حاشیه های پر رنگ
حاشیه شهر بیرجند در این چند سال متاثر از خشکسالی، شاهد مهاجرت های فراوانی بوده، روستائیانی که در شهرک های اقماری یا همان روستاهای حاشیه شهر بیرجند مانند امیرآباد، حاجی آباد، چهکند و یا روستای شوکت آباد و کمی دورتر و نزدیکتر بالاخره خود را ساکن کرده اند. اما اجاره بها چنان رشدی دارد که انگار علف هرزی بدون توجه باغبان در میان مزرعه رشد کرده و چنان ریشه دوانده که هیچ راهکاری برای رهایی از آن نیست.
در دیگر قسمت های شهر نیز این درد سایه انداخته است. یک کارگر که ماهیانه هفت میلیون تومان حقوق می گیرد با گلایه از اینکه هیچ نظارتی وجود ندارد، می گوید: چهار فرزند دارم که یکی از آن ها به تازگی متولد شده اما چون همسرم بیمار شده مجبورم برای فرزندم شیرخشک تهیه کنم. اجاره خانه، بیماری همسرم و تهیه شیر خشک و… گاهی چنان اعصابم را به هم می ریزد که تمایلی برای رفتن به خانه ندارم.
درد افزایش سرسام آور اجاره بها در سال های اخیر چنان ریشه خانواده ها را هدف قرار داده است که بسیاری از زوج ها ازدواجشان به تاخیر افتاده و یا خانواده های زیادی مجبور به حاشیه نشینی و یا سکونت در خانه های مشترک شده اند.
رشد قیمت ها را در همه چیز داریم
چون گران بوده حالا آنچه افزایش داشته را نمی توان گفت گران تر شده چرا که با نرخ تورم بازار رشد داشته، شما حساب کنید یک ظرف ماست را پارسال چقدر می خریدید، امسال چقدر می خرید؟
یک بنگاه دار این جمله را در پاسخ به این سوال که چرا نرخ اجاره بها این قدر سرسام‌آور رشد کرده؟ این پاسخ را داده و ادامه می دهد: طبق مصوبه شورای عالی مسکن امسال، سقف افزایش اجاره بها در تهران ۲۵ درصد و در سایر شهرها ۲۰ درصد شد.
محمد عسکری گفت: اما آنهایی که قرار است بر این مصوبه نظارت کنند چون خودشان می دانند که تورم بیشتر از این بوده است، سکوت کرده اند.
وی اضافه می کند: نرخ مصالح ساختمانی و … را اگر حساب کنید، درمی یابید که تورم بیش از این ها بوده است، به همین دلیل صاحب خانه های انگشت شماری تن به افزایش فقط ۱۰ تا ۲۰ درصدی می دهند.
پاسخ های عجیب
وی در پاسخ به این سوال که صاحب خانه هایی که خانه های ۱۰ سال یا پنج سال ساخت دارند که دیگر درگیر این افزایش قیمت مصالح نبوده اند شما چرا اجازه می دهید آنها این قدر اجاره بها را افزایش دهند؟ می گوید: هیچ چیز دست مشاور املاک نیست، یعنی قیمت را مالک تعیین می کند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال یک پزشک از استان دیگری به بیرجند می آید، او تمایل دارد در بهترین محدوده شهر منزل اجاره کند، می گوید ۲۰۰ میلیون پول پیش دارم و اجاره تا شش میلیون تومان می توانم بدهم، بعد آن منطقه می شود محلی برای مقایسه دیگر مالکان که مگر اینجا چه کمتر از آنجا دارد.
این بنگاه دار ادامه می دهد: یا فرد خانه ای داشته آن را فروخته و بیشتر از نصف آن را برای رهن می دهد بعد یک آپارتمان در خیابان عدالت، رسالت، معلم، پاسداران و جماران با متراژ بالاتر با ۵۰۰ میلیون تا ۸۰۰ میلیون تومان رهن می کند.
بنگاه دار دیگری در خیابان غفاری بیرجند با تائید اینکه مشاوران املاک هیچ کاره شده اند، تاکید می کند: مسئولان دولتی مدام جلسه می گیرند و از اقدامات انجام شده در خصوص ساماندهی بازار اجاره بها، ساماندهی و نظارت بر مشاوران املاک، آخرین وضعیت اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی و همچنین عملکرد بانک ها در ارائه تسهیلات ساخت مسکن گزارش می دهند، اما به راستی چقدر از این گزارش ها و جلسات مفید بوده است؟
علی یاری می افزاید: صاحب خانه اعلام می کند خانه من با متراژ ۱۰۰ متر و در شهرک گلها مثلا ۲۰ میلیون رهن و اجاره بها شش میلیون، به او می گویم رقم اجاره بالا است اما قبول نمی کند و شروع به مقایسه اجاره بها در نقاط مختلف شهر با منزل خودش می کند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه بنگاه دار دیگری برایش با همین مبلغ اجاره مشتری پیدا می کند مرا مداخله گر و غیر کارشناس خوانده و دیگر تماس نمی گیرد. البته در بین همین صاحب خانه ها آدم های منصف زیادی هم پیدا می‌شود.
صاحب خانه های کارشناس
وی با اشاره به اینکه اجاره بها و رهن فرمول خاص خود را دارد و بر اساس آن فرمول به راحتی می توان اجاره را تعیین کرد، می گوید: اما صاحب خانه ها خود کارشناسند و برخی مشاوران املاک نیز دخالتی در نظر صاحب ملک ندارند.
وی قوانین مربوط به مالیات بر خانه های خالی را نیز قانونی ضعیفی عنوان کرد که هیچ تاثیری در کنترل بازار نداشته و می افزاید: دولت همچنین به مستاجران شهرهایی مثل بیرجند ۴۰ میلیون تومان تسهیلات کمک ودیعه مسکن پرداخت می کند، اما برای دریافت این وام نیز محدودیت هایی است مثلا گفته می شود برای دریافت این وام تا پایان شهریور ماه مهلت دارید اما الان مراجعه کنید به چند بانک ببینید چه پاسخی دریافت خواهید کرد؟
یاری با اشاره به اینکه دولت تلاش می کند، مشکل را رفع کند، اما اینقدر گره وجود دارد که بیشتر راه ها به ناکجا آباد است تاکید می کند: شاید روزی دولت بتواند ماجرای اجاره بها را کنترل کند، اما با شرایط وام ها مردم در نهایت می شوند، بی خانه های بدهکار؛ چون راه چاره این نیست.
وام های خوب، بد
امسال دولت برای خانه دار شدن مردم تسهیلات ویژه ای گذاشته است، یکی از آنها دریافت وام ۴۰۰ میلیون تومانی است. با مرور بازار در می یابید که تنها قشری قادر به استفاده از این وام هستند که از خودشان نیز آورده داشته باشند. ضامن معتبر نیز داشته باشند و البته تمکن مالی برای بازپرداخت نیز داشته باشند.
ما برای اطلاع از نحوه دریافت این وام سری به سایت بانک مسکن زدیم، اولین گزینه برای اقدام به دریافت وام داشتن شرایط دریافت آن است که برخی از آن گزینه ها به این شرح بود: «آن دسته از افرادی که قصد دریافت تسهیلات خرید منزل مسکونی، از هر یک از بانک های ارائه دهنده این وام را دارند، نباید هیچ گونه سابقه چک برگشتی، در هیچ یک از بانک های کشور داشته باشند. در صورتی که فردی، بدهی بانکی داشته باشد، امکان دریافت وام، برای وی، وجود نخواهد داشت. برای دریافت وام خرید مسکن ۱۴۰۲، همانند سال گذشته، در برخی از بانک ها، نیاز به باز کردن حساب سپرده گذاری خواهد بود و در برخی دیگر، می توان با خرید اوراق ممتاز، وام خرید منزل مسکونی را دریافت کرد. درآمد فرد متقاضی، می بایست مطابق با مبلغ جدول اقساط وامی باشد که قرار است پرداخت کند».
هر کدام از این بند ها باز شامل بندهای دیگری بود به عنوان مثال اینکه برای دریافت وام خرید منزل مسکونی، از محل اوراق ممتاز، امکان خرید اوراق حق تقدم، به میزان قیمت نصف وام، برای افراد وجود دارد.
به نظر می رسد برای وام های مسکن نیاز به گزارش جداگانه ای داریم تا در حق بانک ها اجحاف نشود، اما جالب است بدانید رئیس اتحادیه املاک و مسکن بیرجند معتقد است اجاره مسکن در بیرجند در تمام مناطق یاد شده نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نداشته و حدود ۱۰ درصد اضافه شده که طبیعی است.
علیرضا اربابی از وجود التهاب در بازار مسکن خبر می دهد، چرا که با وجود متقاضی برای اجاره مسکن اما مردم سرگردان تر شدند و نسبت به سال گذشته نگرانی بیشتر است.
وی با اشاره به اینکه شرایط اقتصادی مردم سخت تر شده ادامه می دهد: قدرت خرید مردم کاهش یافته، مردم همین که بتوانند وضعیت معیشتی شان را روبه راه کنند شاهکار کردند، بنابراین اولویت خرید ملک کاهش یافته یا اینکه خشکسالی ها و گرد و غبار و… باعث شده به فکر خرید خانه در شهر های دیگر باشند.
به نظر می رسد راهکارهای دولت برای آن قشر بی خانه با توجه به سرعت تورم به سنگ خورده است، به همین دلیل جز اینکه اندکی رحم و انصاف از صاحب خانه ها انتظار داشته باشیم در حال حاضر راهکار دیگری وجود ندارد.
