به گزارش ساختمان آنلاین: بررسی‌های انجام شده حاکی از آن است که ساخت یک میلیون واحد مسکونی متناسب با نیاز مردم و استانداردهای شهرسازی به حداقل ۵۰ هزار هکتار زمین احتیاج دارد. فرآیند ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در طول عمر دولت به اوج فعالیت پیش از اجرا رسیده و کلنگ ساخت واحدهای مسکونی در راستای اجرای این طرح یکی پس از دیگری به زمین می‌خورد. بر همین مبنا یکی از مهم‌ترین اجزای این طرح بر اساسی‌ترین جزء مورد نیاز واحدهای مسکونی، یعنی زمین بنا می‌شود. با توجه به اظهارات مکرر وزیر راه‌وشهرسازی مبنی بر تامین زمین به منظور پوشش نقایص طرح‌های تولید انبوه مسکن در گذشته، به نظر می‌رسد ساخت واحدهای مسکونی یک طبقه با متراژ مورد نیاز هر خانوار توسط وزارت راه‌وشهرسازی هدف گرفته شده است.
نیاز ارضی طرح مسکنی دولت
در همین راستا زمین مورد نیاز تولید انبوه مسکن به شیوه یادشده برای زیربنای هر واحد مسکونی با در نظر گرفتن الزامات معماری و شهرسازی ۵۰ متر برای هر نفر بوده و با در نظر گرفتن بعد خانوار ۳/۳ به طور میانگین در کشور زیربنای هر واحد مسکونی باید ۱۶۵ متر در نظر گرفته شود.
با توجه به اینکه نسبت مجاز زیربنا به کل زمین هر واحد مسکونی مطابق قانون باید ۶۰ درصد در نظر گرفته شود، لذا بر این مبنا هر واحد مسکونی یک طبقه با متراژ متناسب با بعد خانوار در کشور باید ۲۷۵ متر زمین در نظر گرفته شود.
با توجه به محاسبات انجام شده، زمین خالص مورد نیاز برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در هر سال ۲۷ هزار و ۵۰۰ هکتار است. لازم به ذکر است، میزان زمین مذکور به طور خالص برای ساخت مسکن مورد نیاز است و نسبت مساحت معابر و مکان‌های عمومی مطابق با ضوابط شهرسازی باید به میزان زمین تامین شده اضافه شود.
در همین راستا با نگاه حداقلی نسبت مساحت واحدهای مسکونی به معابر باید معادل ۴۰ تا ۵۵ درصد در نظر گرفته شود. در چنین شرایطی نهضت ملی مسکن در هر سال با هدف‌گیری ساخت یک میلیون واحد مسکونی به حداقل ۵۰ هزار هکتار زمین نیاز دارد.
مساله تامین زمین همچنان مطرح است
اخیرا معاونت مسکن وزارت راه‌وشهرسازی در گفت‌وگویی از تامین اراضی دو میلیون و ۴۰۰ هزار واحد طرح نهضت ملی مسکن خبر داد و عنوان کرد: «اراضی یک میلیون واحد با کاربری مسکونی تامین شد و مابقی نیز در مرحله تغییر کاربری و الحاق قرار دارد.»
با توجه به اینکه آمار ارائه شده برمبنای واحد مسکونی است و این آمار برمبنای هکتار بیان نشده است، مشخص نیست زمین تامین شده تا چه اندازه به رعایت الگوی اسلامی ایرانی معماری و در نظر گرفتن نقایص طرح‌های تولید انبوه گذشته انطباق دارد.
بر همین مبنا یک منبع آگاه در سازمان ملی زمین و مسکن در پاسخ به سوالی مبنی بر میزان زمین تامین‌شده برای ساخت یک میلیون مسکن به فارس، گفت: «زمین تامین شده برای ساخت ۹۰۳ هزار واحد مسکونی تامین شده است که متراژ آن ۱۴ هزار و ۵۰۰ هکتار برآورد می‌شود.»
با توجه به اظهارات این منبع آگاه زمین تامین‌شده برای ساخت یک میلیون مسکن با توجه به ضوابط شهرسازی و وعده وزارت راه‌وشهرسازی مبنی بر رفع نقایص طرح‌های گذشته تولید انبوه و احیای معماری اسلامی ایرانی تنها برای ساخت ۲۹۰ هزار واحد مسکونی کفایت می‌کند.
تکلیف قانونی دستگاه‌های دولتی
در همین راستا وزارت راه‌وشهرسازی همچنان باید از ظرفیت ماده ۶ قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن و همچنین ماده ۱۰ قانون جهش تولید مسکن نهایت استفاده را کرده و کلیه زمین‌های دستگاه‌های دولتی و نیمه‌دولتی را برای ساخت نهضت ملی مسکن مهیا کند.
بر مبنای جزئیات ماده ۱۰ قانون جهش تولید و تامین مسکن، کلیه وزارتخانه‌ها، موسسات و دستگاه‌های دولتی و همچنین شرکت‌هایی که صد درصد سرمایه و سهام آنها متعلق به دولت است، مکلف هستند نسبت به واگذاری و تحویل رایگان ارضی در اختیار خود که در چارچوب مکان‌یابی موضوع ماده (۶) قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن قرار می‌گیرند (به استثنای اراضی تبصره (۲) ماده (۹) این قانون)، ظرف دو ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون بنا به درخواست وزارت راه‌وشهرسازی اقدام کنند.
همچنین ادارات ثبت اسناد و املاک مکلف هستند پس از اعلام وزارتخانه یادشده ظرف یک ماه نسبت به تفکیک و ثبت انتقال ملک در دفتر املاک و صدور سند مالکیت به نام دولت با نمایندگی وزارت راه‌وشهرسازی اقدام کنند.
تجربه منفی در حوزه انبوه‌سازی
در همین رابطه غلامحسین مددی کارشناس حوزه مسکن با بیان اینکه وزارت راه‌وشهرسازی باید آمار ارائه زمین را بر مبنای هکتار عنوان کند، اظهار کرد: «تجربه کوچک‌سازی و استفاده از تراکم طبقاتی بالا در حوزه تولید انبوه مسکن تجربه منفی است و وزارت راه‌وشهرسازی با کلید واژه تامین زمین باید نسبت به رفع نقایص عنوان‌شده اقدام کند.»
مددی تاکید کرد: «مادامی که وزارت راه در تامین زمین ناکام باشد، نمی‌توان انتظار موفقیت چشمگیری در نهضت ملی مسکن داشت، اما تامین زمین متناسب با نیاز هر خانوار برگ برنده موفقیت این طرح نسبت به سایر طرح‌های تولید انبوه مسکن است.»
توجه به جزئیاتی نظیر ساخت مسکن یک طبقه متناسب با نیاز هر خانوار علاوه بر مزایای گسترده برای مردم می‌تواند هزینه ساخت را کاهش دهد و دست وزارت راه برای تولید مسکن بیشتر متناسب با تسهیلات پرداختی را باز بگذارد.
