نقش ساختمان‌ها در مصرف ۴۰ درصد انرژی کشور
هدررفت انرژی در ساختمان‌های کشور، علاوه بر اینکه هزینه‌های مصرف انرژی را برای خانوارها افزایش می‌دهد، در کلان موجب افزایش هزینه‌های تأمین گاز، کاهش تخصیص گاز به بخش مولد کشور و جایگزینی سوخت مایع که ارزش صادراتی بالایی دارد، به جای سوخت گاز می‌شود.
به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از تسنیم، روزانه در حدود یک‌میلیارد مترمکعب گاز ترش در کشور تولید می‌شود که از این مقدار، حدود 850 میلیون مترمکعب، پس از فرآورش و شیرین سازی، به شبکه سراسری انتقال و توزیع گاز کشور تزریق شده و به مصرف داخلی در صنایع، نیروگاه‌ها، حمل‌و نقل، کشاورزی، صنایع غیرعمده، بخش تجاری، اداری و عمومی و بخش خانگی می‌رسد.
حدود نیمی از گاز تزریق شده به شبکه سراسری گاز کشور، در روزهای سرد سال، صرف تأمین گرمایش و پخت‌وپز بخش خانگی می‌شود. درواقع در زمستان‌ها، بخش خانگی بزرگترین مصرف‌کننده گاز کشور است.
مصرف روزانه گاز در بخش خانگی که در پیک مصرف امسال به 420 میلیون مترمکعب رسید، عامل اصلی بروز ناترازی گاز در کشور است. هرچه مصرف گاز در بخش خانگی که بخش غیرمولد محسوب می‌شود افزایش یابد، تخصیص گاز به صنایع عمده و نیروگاه‌ها کاهش می‌یابد و به‌ناچار باید این کسری گاز در بخش مولد را با سوخت‌های مایع جایگزین کرد.
“هدررفت گاز” سهم قابل توجهی در مصرف بالای گاز در بخش خانگی و حتی اداری و تجاری کشور دارد. علاوه بر فرهنگ نادرست مصرف که منجر به مصارف مسرفانه می‌شود، به‌کارگیری تجهیزات با راندمان پایین در مصرف انرژی و هدررفت انرژی در ساختمان‌ها نیز سهم قابل توجهی در افزایش مصرف گاز در بخش خانگی دارند.
در بین مباحث 22 گانه مقررات ملی ساختمان، مبحث 19 با عنوان “صرفه‌جویی در مصرف انرژی” و مبحث 22 با عنوان “مراقبت و نگهداری” نقش به‌سزایی در بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان و جلوگیری از هدررفت آن دارند.
در مقدمه مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، سهم ساختمان از مصرف کل انرژی کشور 40 درصد اعلام شده است. اجرای این مبحث و نکات مورد تأکید آن در ساختمان‌سازی الزامی است، اما قریب به اتفاق ساختمان‌هایی که در گذشته احداث شده اند و حتی بخش زیادی از ساختمان‌های جدیدالاحداث نیز این مبحث را در اجرا رعایت نکرده‌اند.
از اینرو، امروزه اغلب ساختمان‌های مسکونی و اداری، بدون درنظر گرفتن مواد قانونی مبحث 19 مقررات ملی ساختمان احداث شده و در حال بهره‌برداری هستند. درواقع، درب‌ها، پنجره‌ها، سیستم‌های گرمایشی و حتی دیوارهای ساختمان‌های موجود، نقش پررنگی در هدررفت انرژی حرارتی دارند.
مبحث 19 مقررات ملی ساختمان در سال 1370 به تصویب هیات وزیران رسید و اجرای آن در ساختمان‌های کشور الزامی شد. اما با گذشت بیش از سه دهه از لازم الاجرا شدن آن، بدلایلی از جمله عدم انتفاع سازندگان ساختمان از کاهش هزینه های انرژی هنگام بهره برداری از ساختمان، این مبحث تاکنون به میزان اندکی در کشور اجرایی شده است.
در واقع با عدم اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، بر روی هدررفت انرژی از بخشی که سهمی 40 درصدی از مصرف کل انرژی کشور دارد، بی‌توجه بوده‌ایم.
برآوردها نشان می‌دهد اگر مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، در بخش ساختمانی کشور (اعم از ساختمان‌های مسکونی و اداری) به طور کامل اجرایی شود، 40 تا 50 درصد مصرف انرژی بخش خانگی و اداری، کاهش خواهد یافت.
موارد مورد توجه در این مبحث که هر کدام در بهینه‌سازی مصرف انرژی و جلوگیری از هدررفت آن، موثر هستند، عبارتند از:
– عایق کاری پوسته خارجی ساختمان(عایق‌کاری کف، پیلوت، سقف نهایی و دیوارهایی که از یک طرف با فضای خارج و یا فضای کنترل نشده و از طرف دیگر با فضای کنترل شده داخل ساختمان در ارتباط هستند)
– نصب پنجره های دو جدارهبا قابهای ترمال برک ، چوبی یاUPVC
– عایق کاری کانالهای هوا ، لوله های تأسیسات و سیستم تولید آب گرم، منبع و …
– نصب سیستم های کنترل کننده موضعی نظیر شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتورها
– نصب سیستم های کنترل مرکزی هوشمند و مجهز به سنسور اندازه گیری دمای محیط
– نصب سیستم های روشنایی و انرژی الکتریکی با راندمان بالا
هدررفت انرژی در ساختمان‌های کشور، علاوه بر اینکه هزینه‌های مصرف انرژی را برای خانوارها افزایش می‌دهد، در کلان موجب افزایش هزینه‌های تأمین گاز، کاهش تخصیص گاز به بخش مولد کشور و جایگزینی سوخت مایع که ارزش صادراتی بالایی دارد، به جای سوخت گاز در بخش‌های تولیدی می‌شود.
نظارت ادارات سازمان نظام مهندسی ساختمان بر رعایت الزام به‌کارگیری مباحث مطرح شده در مبحث 19 در ساختمان‌های جدیدالاحداث و تدوین و استفاده از ابزار قانونی برای اصلاح نقاط ضعف ساختمان‌های در مدار بهره‌برداری که موجب هدررفت بالای انرژی (برق و گاز) می‌شود، برای اصلاح روند موجود و جلوگیری از ادامه هدرروی بخش قابل توجهی از انرژی تولیدی کشور، ضروری است.
