ترکیه؛ مهمترین رقیب ایران در صدور خدمات فنی و مهندسی
به گفته دبیر سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران شرکت‌های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی ایرانی از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۵ حدود دو میلیارد دلار کار در عراق گرفتند، اما به‌اندازه پنج میلیارد دلار ظرفیت کار ایجاد کردند و حتی با یک برنامه خوب می‌توان به ۲۰ میلیارد دلار صادرات هم فکر کرد، البته ترکیه در این حوزه مهمترین رقیب ایران در منطقه است.
به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از ایسنا، روز گذشته نشست کمیسیون احداث، خدمات فنی و مهندسی اتاق ایران با حضور دبیر کمیسیون عمران و مجلس هیات دولت برگزار شد. در این نشست ظرفیت و وضعیت شرکت‌های صنعت احداث و انرژی، مسائل و مشکلات آن بررسی و راهکارهایی ارائه شد.
بر اساس گزارش‌هایی که در این نشست از سوی سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران ارائه شد، در حال حاضر ۵۶ هزار و ۵۰۰ شرکت مهندسی تأیید صلاحیت شده از سوی سازمان برنامه‌و بودجه در حوزه صنعت احداث در کشور فعال است که از این میان حدود ۵۳ هزار شرکت پیمانکاری و ۳۵۰۰ شرکت مهندس مشاور هستند. همچنین حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در این ۵۳ هزار شرکت مشغول به کار هستند.
طبق آمار مربوط به عملکرد صادرات خدمات فنی و مهندسی که از سال ۱۳۷۳ تا سال ۱۴۰۰ توسط کمیته ماده ۱۹ سازمان توسعه تجارت ایران ارائه شده، حدود ۳۴ میلیارد دلار در قالب ۹۱۱ پروژه کارنامه تقریبی صدور خدمات فنی و مهندسی ایران بوده است.
آنطور که ایرج گلابتونچی، دبیر سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران، در این جلسه توضیح داده، در سال‌هایی مثل سال ۱۳۹۰ که توجه دولت بیشتر شده، جایزه صادراتی گذاشته و اجازه فعالیت داده ظرفیت صادرات فنی و مهندسی ما به ٢.٤ میلیون دلار رسیده است؛ یعنی این ظرفیت در کشور وجود دارد که حتی بیشتر از این میزان صادرات انجام شود. سال ۱۳۹۴ درهای کشور عراق به روی پیمانکاران ایرانی باز شد و پیمانکاران بخش خصوصی با ورود در مناقصات دو میلیارد دلار پروژه گرفتند. این نشان می‌دهد که اگر بازاری در کنار کشور فعال باشد، شرکت‌های ایرانی می‌توانند با هماهنگی لازم آن بازار را از دست رقیبان منطقه‌ای بگیرند.
از طرف دیگر شرکت‌های حوزه صدور خدمات فنی و مهندسی ایران در کشورهایی مانند ازبکستان، تاجیکستان، بنگلادش افغانستان پاکستان، سریلانکا، قزاقستان ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان عراق امارات متحده، عمان، یمن، بلاروس، جیبوتی، کنیا، الجزایر، سودان و ونزوئلا کار کرده‌اند، اما بیشترین حجم کار بین سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵ در عراق بوده است. شرکت‌های ایرانی در عراق حدود چهار میلیارد دلار قرارداد ثبت‌شده دارند که دو میلیارد دلار آن مربوط به شرکت مپنا و بقیه آن مربوط به پیمانکاران بخش خصوصی است. اما از سال ۱۳۹۵ که داعش وارد عراق شد امکان گرفتن کار برای شرکت‌های ایرانی کم شد.
همچنین طبق گفته‌های گلابتونچی در این بازه بخش خصوصی با ۳۸ شرکت، ۵۷ پروژه در عراق گرفتند که از این میزان ٣.١ میلیارد دلار در جنوب عراق، ۲۳۵ میلیون دلار در سلیمانیه و حدود ۴۰۰ میلیون دلار در اربیل بوده است. بیشترین حجم کار در این کشور در وزارت اعمار و اسکان و شهرداری و با حدود ۴۵۲ میلیون دلار است.
از طرف دیگر در رتبه‌بندی ۲۵۰ پیمانکار برتر در جهان، چین ۶۵ شرکت داشت که در سال ۲۰۲۰ به ۷۴ شرکت تبدیل شد. ترکیه هم ۴۴ شرکت در این رتبه‌بندی دارد. در این میان دو شرکت ایرانی هم جزو ۲۵۰ پیمانکار برتر دنیا هستند.
آنطور که گلابتونچی درباره وضعیت صدور خدمات در کشورهای منطقه توضیح داده، مهمترین رقیب منطقه‌ایران، ترکیه است که در همان بازه‌ای که ایران ۳۴ میلیارد دلار صادرات داشت، حدود ۴۲۵ میلیارد دلار صادرات خدمات فنی و مهندسی داشته است. همچنین سهم صدور خدمات فنی و مهندسی از اقتصاد ترکیه حدود ۳۰ درصد است که یعنی ترکیه حجم زیادی از اقتصاد خود را بر مبنای صدور خدمات فنی و مهندسی پایه گذاشته است.
او همچنین گفته که شرکت‌های ایرانی از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۵ وارد عراق شدند و حدود دو میلیارد دلار کار گرفتند، اما به‌اندازه پنج میلیارد دلار ظرفیت کار ایجاد کردند؛ یعنی با ماشین‌آلات و تجهیزاتی که پیمانکاران ایرانی به عراق برده‌اند به‌راحتی می‌توان پنج میلیارد دلار کار گرفت و با یک برنامه خوب و متقن به ۲۰ میلیارد دلار هم فکر کرد. در همین مدت شرکت‌های ترکیه‌ای ۲۷ میلیارد دلار در عراق، کار گرفته‌اند.
