سهم ناچیز دولت از محل مالیات بر خانه‌های خالی و لوکس
اخیرا مرکز پژوهش های مجلس گزارشی منتشر کرده که نشان می دهد درآمد دولت از محل اخذ مالیات از خانه های خالی و خانه های لوکس در سال ۱۴۰۲ رقمی کمتر از ۴۶ میلیارد تومان بوده اما این مسأله به معنای ناکارآمدی قانون مالیات برخانه های خالی و گران قیمت نیست.
به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از تسنیم، بخش مهمی از درآمدهای کشورها، به ویژه کشورهایی که منابع نفت و گاز ندارند، دریافت مالیات است. هر کشوری نیز قوانین و مقررات مربوط به خود را در این زمینه دارد؛ مثلا برخی کشورها از حساب های بانکی افراد نیز مالیات می گیرند. در سال های گذشته مسئولان کشور به مالیات ستانی برای تامین بخشی از هزینه های جاری کشور بیشتر توجه کردند و در همین راستا یکی از طرح های مالیاتی که به اجرا گذاشته شد، مالیات بر خانه های گران قیمت و خانه‌های خالی بود اما نتیجه مطلوبی را در این زمینه شاهد نیستیم.
قانون مالیات بر خانه های خالی و خانه های گران قیمت اگرچه تیرماه 1399 تصویب شد اما اجرای آن تا سال 1400 به تعویق افتاد. دولت سیزدهم نسبت به اخذ مالیات از این خانه ها اقداماتی انجام داد اما کل مالیاتی که از محل خانه های گران قیمت جمع‌آوری شده، کمتر از 43 میلیارد تومان است.
در این میان، سهم مالیات دولت از نقل و انتقال سرقفلی و انتقال مالکیت نیز به ترتیب سه و شش هزار میلیارد تومان بوده است. این موضوع نشان می دهد که خانه های گران قیمت، محل چندان مناسبی برای کسب درآمد دولت نبودند و طبیعتا بازدارندگی لازم را هم برای مالکان ندارد. درآمد حاصل از مالیات بر خانه های خالی نیز فقط سه میلیارد و 802 میلیون تومان بوده؛ رقمی که حتی به اندازه خرید یک واحد آپارتمان معمولی در تهران هم نیست! هرچند دولت اساسا اخذ مالیات از خانه های خالی را به‌منظور وارد کردن این خانه ها به بازار مسکن کلید زده و روی درآمدهای مالیاتی آنها حساب ویژه ای باز نکرده است.
بر اساس آخرین اطلاعات از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، برای سال 1400 تعداد بیش از 12 هزار خانه گران قیمت به ارزش 390 میلیارد تومان، برای سال 1401، بیش از 40 هزار خانه گران قیمت به ارزش یک هزار و 100 میلیارد تومان و برای سال 1402 نزدیک به 135 هزار خانه گران قیمت به ارزش بیش از سه هزار میلیارد تومان شناسایی شده است.
در بهمن ماه سال گذشته بود که سازمان امور مالیاتی کشور، درباره آخرین وضعیت خانه های لوکس اعلام کرد مالیات ستانی از خانه و خودروهای لوکس در سال 1400 مشمول خانه های بالای 10 میلیارد تومان بوده که این عدد با نرخ تورم افزایش پیدا می کند و در سال 1401 خانه ها با ارزش بالای 15 میلیارد تومان و در سال 1402 واحدها با ارزش بالای 20 میلیارد تومان مشمول مالیات بر خانه های لوکس می شوند.
در سال 1400 تعداد خانه های لوکس شناسایی شده 12 هزار و 300 واحد بود که مالیات تعیین شده 400 میلیارد تومان، در سال 1401 تعداد 40 هزار و 500 واحد شناسایی شده و مالیات تعیین شده در حدود یک هزار و 200 میلیارد تومان و در سال 1402 تعداد 160 هزار واحد لوکس شناسایی شده که مالیات تعیین شده آن هم حدود هفت هزار میلیارد تومان است.
مسئولان سازمان مالیاتی هم گفته اند برای امسال اطلاعات کامل نشده، ولی تاکنون توسط پایگاه های سازمان امور مالیاتی و با همکاری یک شرکت دانش‌بنیان که در زمینه هوش مصنوعی برای شناسایی املاک گران قیمت در حال فعالیت است، بالغ بر 114 هزار واحد مسکونی شناسایی شده و این عدد تکمیل خواهد شد.
شناسایی خانه های خالی و گران قیمت
طبیعتا روند شناسایی این خانه ها بسیار کند است و به‌عنوان مثال در موضوع خانه های خالی با فرض ثابت ماندن تعداد خانه های خالی، اگر قرار باشد هر سال فقط 20 هزار واحد خالی شناسایی شود، حدود 100 سال زمان لازم است تا همه واحدهای خالی شناسایی شوند!
در همین راستا ابوالفضل نوروزی، سرپرست وزارت راه و شهرسازی از وجود حدود دو میلیون مسکن خالی در کشور خبر داد که تا آبان ماه 1402 فقط 18 هزار واحد مسکونی خالی شناسایی شده بود. بررسی آمار شناسایی خانه های گران قیمت نشان می دهد که با وجود چندبرابر شدن تعداد خانه های گران‌قیمت شناسایی شده از سوی دولت، رقم مالیاتی آنها کاهش چشمگیری داشته است.
به گفته شاهین مستوفی، رقم 390 میلیارد تومان برای عملکرد 1400 و 1100 میلیارد تومان برای عملکرد 1401 مالیات بر خانه های مجلل محاسبه شده است، اما آمار مرکز پژوهش های مجلس این رقم را برای سال 1402 فقط 44 میلیارد تومان اعلام کرده که حاکی از کاهش تقریبا 300 درصدی وصول مالیات از خانه های لوکس با وجود سه برابر شدن تعداد خانه های شناسایی شده است.
خودروهای گران قیمت
محمدهادی سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی درباره آخرین وضعیت مالیات از خودروهای لوکس گفته است که در سال 1400 حدود 177 هزار خودرو با قیمت 2000 میلیارد تومان مشمول مالیات بر خودروهای لوکس شدند، همچنین در سال 1401 حدود 252 هزار خودرو با نرخ 2300 میلیارد تومان مشمول مالیات شدند و در سال 1402، 162 هزار خودرو با ارزش 2800 میلیارد تومان مشمول مالیات می شوند. در سال 1402، 1.5 میلیارد تومان مالیات از این محل وصول شده است.
