به گزارش ساختمان آنلاین: یزد، استانی در فلات مرکزی ایران و در اقلیمی گرم و خشک واقع شده به طوری به دلیل کویری بودن غالباً تابستان‌هایی تفتیده و زمستان‌هایی سرد دارد. با این وجود این دیار در طول تاریخ چند هزار ساله‌ی خود مبتنی بر دانش و تجربه بومی ساکنانش راه‌حل‌های مسالمت‌جویانه‌ای در تعامل و سازگاری با طبیعت خشک و کم‌آب این ناحیه کویری یافته است که تجلی این راه‌حل‌ها را در مواردی نظیر معماری و شهرسازی و نظام کاریزی بهره‌برداری از منابع آب و همزیستی مسالمت‌امیز مردمش به عنوان یکی از عوامل مورد استناد کمیته میراث جهانی یونسکو در ثبت بافت تاریخی این شهر می توان جست.
با همه این اوصاف، تجربه توسعه شتابنده و ناپایدار دهه‌های اخیر این خطه از کشورمان حاکی از این است که با روش‌های موسوم به توسعه صنعتی، توسعه پایدار آن در معرض تهدید است.
یکی از این تهدایدات که در سالهای اخیر به شکل محسوسی در ابعاد مختلف خود را در این استان و حتی در سطح کشورمان خود را نشان داده، بحران انرژی در اشکال مختلف آن اعم از برق، گاز و آب است به ویژه در تابستان و زمستان سالجاری که به اوج خود رسیده و تداوم این روند می‌تواند کشور را با بحرانی جدی مواجه کند. همین موضوع اهمیت صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف انرژی در کنار اقدامات توسعه‌ای و زیرساختی دولت در این بخش را کاملاً محسوس کره است.
یکی از بخشهای مصرف‌کننده انرژی، بخش ساختمان عمدتاً در بخش خانگی است که ۴۰ تا ۴۵ درصد مصرف انرژی کشور را به خود اختصاص داده است و در همین راستا نیز از سالها قبل قوانین و مقرارتی برای مصرف بهینه انرژی در آن مصوب شده ولی در اجرا تاکنون کم‌رنگ واقع شده است.
مبحث ۱۹ مقرارت ملی ساختمان با موضوع صرفه جویی در مصرف انرژی، مبحث ۲۲ ساختمان با موضوع طول عمر مفید ساختمان برای نگهداری و مراقبت از آن به ویژه در مقوله‌های تاسیسات و معماری و در سالهای اخیر مقوله‌ی برچسب انرژی ساختمان، از جمله این قوانین هستند.
ایسنا یزد در میزگردی با عنوان «سرمایش و گرمایش ساختمان» با حضور مسئولان و متولیان این بخش شامل شرکت‌های برق منطقه‌ای، آب منطقه‌ای، توزیع برق، آب و فاضلاب، شرگت گاز، شهردای، نظام مهندسی ساختمان و مدیریت بحران استانداری به اهمیت این موضوع پرداخته است.
تلاش برای پیشگیری از بروز بحران انرژی
«محمدعلی ملک‌زاده» مدیر کل مدریت بحران استانداری یزد در رابطه با سرانجام تداوم این بی‌مبادلاتی در مصرف انرژی، به محدودیتهایی منابع انرژی به ویژه آب به دنبال خشکسالی‌های ۱۷ سال گذشته در استان یزد اشاره کرد و گفت: هر ساله موضوع سازگاری با شرایط اقلیمی، کاهش و بهینه‌سازی مصرف مطرح می‌شود ولی متاسفانه هر چه پیش می رویم به نظر به وضعیت بحرانی نزدیک می‌شویم.
وی با بیان این که در همین راستا نیز طی چند ماه اخیر تعداد هفت نشست کارگروه انرژی در استان برگزار شده است، عنوان کرد: اولویت اول مدیریت بحران استان برنامه ریزی برای پیشگیری از بروز بحران انرژی است.
ملک‌زاده با بیان این که مصرف انرژی خانگی به مراتب کمتر از سایر بخشهاست، اظهار کرد: خوشبختانه مردم در بخش خانگی همواره همراه با سیاست‌های بهینه‌سازی هستند و شاید اندک صرفه‌جویی در دیگر بخشها مانند صنعت و کشاورزی بتواند بسیار از مشکلات فعلی حوزه انرژی را در کوتاه مدت مرتفع کند.
وی همچنین معتقد است که ارزان بودن انرژی در کشور براساس معیارها و سیاستگذاری‌های دولت و صنعت آب و برق و گاز موجب شده تا مقوله بهینه سازی مصرف هیچگاه به عنوان دغدغه مصرف کنندگان مورد اهتمام قرار نگیرد و صرفه‌جویی به ویژه در بخشهای صنعتی نیز خیلی مقرون به صرفه برای صاحبان صنایع نباشد.
مدیر کل بحران استان با بیان این که عمده سرمایه‌گذاری در بخش فرهنگسازی نیز متمرکز به بخش خانگی است، بر لزوم فرهنگ سازی در سایر بخشها نیز تاکید کرد و گفت: باید با تدابیر لازم به بخشهای مختلف برای صرفه جویی انگیزه داده شود.
سرانه‌ی بالای مصرف برق در بخش ساختمان
«ابوالفضل اسدی» مدیر عامل شرکت برق منطقه‌ای یزد در ادامه با بیان این که امسال در کشور با ناترازی ۱۴ هزارمگاواتی برق و در زمستان با ناترازی ۱۵۴ میلیوت مترمکعب گاز مواجه هستیم، تداوم این روند را باعث تبدیل شدن ایران به واردکننده انرژی دانست.
وی تاکید کرد: در کنار تلاش متولیان تامین انرژی کشور برای توسعه در این بخش، باید مصرف کنندگان نیز به مصرف بهینه ترغیب شوند.
اسدی با بیان این که حدود ۷۵ درصد از انرژی برق استان در حوزه صنعت، هفت درصد در بخش کشاورزی و ۱۱ درصد در بخش خانگی و مابقی در سایر بخشها مصرف می‌شود، گفت: ۴۰ درصد بار مصرف استان جهت تامین سرمایش تابستان استان عمدتاً مربوط به ساختمان‌هاست.
وی خاطرنشان کرد: در حالی میزان مصرف انرژی در کشورهای پیشرفته ۳۰ کیلووات به ازای هر مترمربع و میانگین جهانی آن ۸۰ کیلووات است، این سرانه در کشور ایران گاهاً به ۳۰۰ کیلووات ساعت در هر مترمربع می‌رسد که لزوم توجه به بهنه سازی مصرف و افزایش نرخ بهره وری در کشورمان را نشان می‌دهد.
این مسئول با بیان این که برخی قوانین حوزه مصرف انرژی در ساختمانها مانند مبحث ۱۹ ساختمان با وجود عمری در حدود ۱۶ سال هنوز به طور جامع عملیاتی نشده است، گفت: با توجه به این که دولت افزایش تعرفه انرژی را برای مصرف کنندگان پرمصرف دنبال می‌کند باید با ارائه آموزش و راهکارهای بهینه سازی در راستای کاهش فشار اقتصادی بر دوش مردم تلاش کنیم.
وی با بیان این که افزایش تعرفه برق خانگی از ابتدای بهمن ماه اجرایی خواهد شد، یادآور شد: امیدواریم با افزایش تعرفه که برای مصرف کنندگان بالاتر از الگوی مصرف لحاظ خواهد شد به نوعی باعث انگیزه دادن به مشترگان پرمصرف برق جهت روی آوردن به بهره وری بیشتر شود.
لزوم اقدامات بهینه‌سازی از بخشهای پرمصرف
با این حال «محمدرضا عزیزی» نماینده شرکت آب منطقه‌ای یزد اهمیت در اولویت قرار دادن مصرف انرژی در بخش‌هایی که بیشترین سهم دارند را یادآور شد و گفت: به عنوان نمونه بیش از ۹۰ درصد از آب مصرفی استان مربوط به بخش کشاورزی است لذا باید در مقوله آب ابتدا راهکارهای بهینه سازی در این بخش مورد اهتمام باشد.
«حسین فتوحی» معاون مالی و پشتیبانی آب و فاضلاب استان یزد نیز ارائه راهکار برای مصرف بهینه انرژی و حتی آب در بخشهای صنعت و کشاورزی را در اولویت دانست و عنوان کرد: جایز نیست فشار تنها متوجه مردم و مصرف‌کنندگان خانگی باشد.
وی پرهیز از سیاستگذاری‌های نامطلوب مسئولان و تصمیم‌گیری‌های نامتناسب آنان علی‌رغم محدودیتهای منابع آبی و انرژی را نیز حائز اهمیت خواند و گفت: افزایش محسوس جمعیت به دنبال توسعه نامتوازن استان قطعاً علت بروز مشکلات تامین آب و برق کنونی در برخی شهرستانهاست.
بهینه‌سازی ۱۵ تا ۳۰ درصدی انرژی با هزینه‌ای اندک
«ابوالفضل اسدی» مدیر عامل برق منطقه ای یزد در این رابطه با اشاره به همکاری‌های بخش صنعت در گذر از پیک بار تابستان امسال در استان، اظهار کرد: مصرف انرژی برق مورد نیاز امسال استان برای گذر از پیک بار ۱۸۰۰ مگاوات بود که در تابستان امسال به ۱۱۰۰ مکاوات محدود شد و این کاهش با حداقل خاموشی در بخش خانگی و عمدتاً با همکاری صنعت اتفاق افتاد.
وی اضافه کرد: این در حالی بود که سهم مصرف برق خانگی استان در تابستان به حدود ۴۰ درصد نیز افزایش یافت.
وی با بیان این که بهترین وسیله سرمایشی متناسب با اقلیم گر و خشک یزد کولرهای آبی است، نسبت به افزایش کولرهای گازی و چیلرهای عمدتاً با مصرف بالای برق در استان نیز هشدار داد و گفت: در تابستان امسال با مبلغی نسبتاً اندک در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی در کولرهای آبی، نسبت به تنها سرویس کاری (تعویض پوشال و تسمه) و نصب سایبان کولرهای ۱۰۲۹ واحد مسکونی در شهر یزد اقدام شد که بررسی‌ها حکایت از کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب و ۱۵ تا ۲۰ درصدی مصرف برق در آنها را داشت.
کاهش تا ۴۰ درصدی مصرف گاز در موتورخانه ساختمانها
«نوح معظمی» نماینده شرکت گاز استان یزد هم به رکودزنی مصرف گاز کشور در بخش خانگی در هفته‌ی اخیر اشاره و اظهار کرد: شرکت گاز استان در راستای اجرای طرح بهینه سازی رایگان موتورخانه‌ها با رویکرد مجتمع‌های مسکونی، اقدام به عایق کاری و سرویس مشعل و نصب رسوبگیر موتورخانه‌ها کرده که این اقدام موجب کاهش ۲۰ تا ۴۰ درصدی مصرف گاز در این بخشها شده است.
وی در عین حال مهمترین مشکل در زمینه مصرف بالای انرژی را ناشی از قیمت پایین عرضه‌ی آن دانست و گفت: شاید اگر با شاخص‌سازی مصرف انرژی همانند قیمت بنزین، در مورد دیگر حاملهای انرژی نیز اقدام شود، مردم بیشتر به سمت مصرف بهینه سوق یابند.
معظمی بر فرهنگ سازی از سوی رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی و حتی مدیریت بحران و دیگر دستگاه‌های متولی در این رابطه نیز تاکید کرد.
نبود نظارت بر ساخت وسازهای غیرمجاز
«مهدی پهلوانی» دبیر کمیته روشنایی و منظر شهری و نماینده شهرداری یزد در این میزگرد هم در مقوله مصرف انرژی در ساختمان سه موضوع را حائز اهمیت دانست و در این خصوص تصریح کرد: موضوع اول اهتمام لازم به معماری ساختمان از جمله نصب درب و پنجره‌های دو جداره و عایق کاری دیوارها و سقف و موضوع دوم توجه به اصول الکتریکی ساختمان مانند استفاده از وسایل و روشنایی کم مصرف و حتی چیدمان تاسیسات روشنایی است.
وی توجه به مسائل مکانیکی ساختمان مانند موتورخانه‌ها را سومین مقوله مهم در این بخش خواند و گفت: نصب موتورخانه‌ها و سایر تاسیسات به ویژه در ساختمانهای اداری باید متناسب با طراحی ساختمان باشد.
به گفته‌ی پهلوانی، خوشبختانه شهرداری نیز در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی اقدامات قابل توجهی صورت داده که از آن جمله می توان به جایگزین کردن لامپهای ال ای دی به جای وسایل روشنایی معمول در ۷۰ کیلومتر از معابر شهر و نیز بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمانهای شهرداری اشاره کرد.
وی با بیان این که حوزه شهرسازی شهرداری‌ها عمدتاً بر رعایت مبحث ۱۹ در ساختمانها نظارت دارند، گفت: البته این موضوع منوط به ساخت و سازهای دارای پروانه است ولی متاسفانه در یزد عمده ساخت و سازها به صورت غیرمجاز ساخته می‌شود لذا باید ابتدا مردم را به ساخت و سازهای مجاز ترغیب کنیم.
سرمایه‌گذاری با بهینه‌سازی انرژی در ساختمانها
«محمدرضا یاوری» معاون مدیریت بحران استانداری یزد هم در این نشست بر اهمیت آموزش و اطلاعرسانی در زمینه مصرف انرژی ساختمانها از سوی متولیان امر تاکید کرد و گفت: خوشبختانه مردم همیشه همراه هستند و باید در این زمینه آگاهی بخشی شوند.
وی همچنین نظارت ناظران نظام مهندسی در بخشهای مختلف مباحث ساختمانی را در زمینه ساخت وسازهای مجاز مهم و موثر خواند.
یاوری با بیان این که ۹۰ درصد از ساختمانها در حال بهره برداری و تنها حدود ۱۰ درصد در حال ساخت وساز هستند، گفت: لذا باید حداقل برای آن دسته از مالکان ساختمانهای در حال ساخت اطلاعرسانی شود تا مطلع شوند که هزینه کردن در این بخش نیز همانند بیمه منازل مسکونی، نوعی سرمایه‌گذاری است.
دولتی‌ها با بهینه‌سازی انرژی به مردم انگیزه بدهند
«محمد فاتحی» قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان نیز با اشاره به اقدامات صورت گرفته در زمینه سازگاری با کم آبی و صرفه جویی در مصرف انرژی به دنبال تنش‌های آبی و بخش انرژی، تصریح کرد: در همین راستا ضمن برگزاری جلسات ماهانه در این رابطه، ساز و کارهای خوبی در این رابطه تعریف شده و تکالیف کاملاً مشخص است.
وی در این رابطه به نصب لوازم کاهنده مصرف در تمام دستگاه‌های شهر یزد اشاره و اضافه کرد: البته این موضوع باید از سوی کلیه دستگاه‌های دولتی و شبه دولتی استان نیز مورد اهتمام قرار گیرد چرا که علاوه بر کاهش هزینه‌ها و بهینه سازی مصرف، موجب انگیزه بخشی به مردم نیز می‌شود.
فاتحی با بیان این که کلیه دستگاه‌های دولتی در استان موظف به نصب سایبان کولر شده‌اند، از منسجم نبودن دستگاه‌های دولتی در این زمینه گلایه کرد.
این مسئول با اشاره به سیاست ساخت چهار میلیون واحد مسکن اقدام ملی در کشور، خواستار ورود جدی دستگاه‌های متولی برای ساخت و سازها متناسب با مبحث ۱۹ شد.
لزوم اهتمام به استانداردسازی لوازم کاهنده
«سیاوش پاکدل» مدیر دفتر بهره‌برداری و توسعه شبکه توزیع و کاهش آب بدون درآمد شرکت آب و فاضلاب استان هم با اشاره به مبحث ۱۹ ساختمان، گفت: بر خلاف لوله‌های شبکه گاز ساختمانها که همواره با نظارت کارشناسان اجرا می‌شود، لوله‌های آب ساختمانها و تاسیسات این بخش بدون نظارت اجرا و پس از چند سال دچار مشکلات و نشتی می‌شوند.
وی با بیان این که سردوش‌های کاهنده مصرف باید ۴۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی کند، گفت: متاسفانه بسیاری از این لوازم کاهنده غیراستاندارد و فاقد کارآیی لازم هستند.
وی در این مورد افزود: پرلاتورهای مورد استفاده در شیرهای کاهنده مصرف آب به دلیل نداشتن کارآیی، صرفاً جریان آب را کاهش می دهند لذا ضروری است که سازمان استاندارد در این موارد نیز ورود جدی داشته باشد.
پاکدل گفت: هر چند یزد در منطقه گرم کشور با شرایط اقلیمی خاص قرار دارد ولی برخلاف برخی اظهار نظرها مردم یزد جزو کم مصرف ترین های کشور در حوزه آب نیستند بلکه با سرانه مصرف ۱۵۷ لیتر در میانه جدول استانهای کشور قرار دارد.
صرفه‌جویی ۱۱ حلقه چاه آب با نصب سایبان
پاکدل در زمینه کولرهای آبی که براساس برآوردها افزون بر ۵۵۰ هزار دستگاه در شهر یزد هستند و هرساله بالغ بر ۵۰ مترمکعب آب مصرف می‌کنند نیز گفت: متاسفانه رنگ اغلب کولرهای گازی نامتناسب با کارآیی سرمایشی آنهاست و در حالی که باید رنگ روشن باشند عمدتاً تیره رنگ هستند.
وی بر لزوم نصب سایبان روی کوارهای آبی تاکید کرد و افزود: باید در فصول استفاده از کولرها هر از چند گاهی آب داخل کولر به دلیل افزایش ای سی آب تعویض شود تا ضمن افزایش راندمان، کمتر دچار مستهلک شود.
این کارشناس آبفا خاطرنشان کرد: سایبان کولرهای آبی بین ۱.۵ تا ۲ درجه در خنکی فعالیت کولر موثر است و مصرف آب در این وسایل سرمایشی را ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد.
وی افزود: در صورت این که تمامی کولرهای بخش شهری یزد دارای سایبان بودند به میزان آبدهی ۱۱ حلقه چاه معادل ۲۲۰ لیتر آب در ثانیه به آبفا در هنگام پیک مصرف آب کمک خواهد شد.
پاکدل بر اهمیت توجه به موضوع آبچرخانی و تصفیه آب خاکستری با توجه به هزینه های اندک تاسیسات مورد نیاز به ویژه در مجتمع های مسکونی تاکید کرد.
وی همچنین تاکید کرد: چیلرهای تبخیری با مصرف ۱۵ تا ۲۰ مترمکعب آب در شبانه روز به هیچ وجه مناسب شرایط اقلیمی و به صرفه در استان یزد نیستند.
مبحث ۱۹ ساختمان ضمانت اجرایی ندارد
«محمدعلی صباغی» دبیر کمیسیون انرژی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد نیز با بیان این که براساس آخرین ارزیابی‌های وزارت نیرو ۴۰ تا ۴۵ درصد از مصرف انرژی اعم از آب، برق و گاز مربوط به بخش خانگی است، عنوان کرد: مبحث ۱۹ ساختمان یک قانون جامع و فنی در موضوع مصرف انرژی است ولی متاسفانه ضمانت اجرایی لازم را ندارد.
وی با اشاره به این که متاسفانه بسیاری از ساختمانها در یزد به صورت غیرمجاز اجرا می‌شود، خواستار نطارتهای سختیگرانه تر شد و گفت: خوشبختانه مهندسان نظام مهندسیساختمان به صورت مداوم از اموزشها بهره مند می شوند و ساختمانهای گروه ج و د نیز اخیراً از سوی سازمان موظف به تکمیل چک لیست انرژی شده اند.
وی بر لزوم اختصاص عامل بازدارنده قوی تری و نظارت عالیه از سوی راه و شهرسازی در این بخش تاکید کرد و گفت: البته سازمان نظام مهندسی ساختمان مشاوره رایگان برای مالکان ساختمان در نظر گرفته و مالکان نیز باید نسبت به یکسری اقدامات کم هزینه در این حوزه آگاهی یابند.
بهینه‌سازی مصرف انرژی انگیزه و آموزش می‌خواهد
«احمد کردستانی» معاون برنامه ریزی شرکت برق منطقه ای یزد یکی از موضوعات مهم در این حوزه را مقوله انگیزه‌دهی خواند و تصریح کرد: این مهم با فرهنگسازی در این رابطه با تکیه بر جایگاه فرهنگی و دینی مردم یزد، تکیه بر افزایش رفاه خانواده‌ها و تکیه بر مباحث آموزشی و یادآوری به ویژه از طریق رسانه‌ها، محقق خواهد شد.
وی با تاکید بر انگیزه دهی در بخش بهینه سازی با کمک به مردم در بخش ساختمان و تجهیزات، بر اهمیت موضوع پیشگیری در این حوزه اصرار کرد.
کردستانی همچنین خاطرنشان کرد: الگوسازی برای صنایع اعم از سازنده وسایل کاهنده و واردکنندگان این حوزه و توسعه ساختمانهای سازگار با انرژی نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد.
الزام ساختمانهای در حال ساخت به تکمیل چک لیست انرژی
«ابوالفضل اسدی» مدیر عامل برق منطقه ای یزد در جمع بندی این میزگرد اظهار کرد: در حوزه دولتی‌ها، دستگاه‌های اجرایی متولی باید ضمن پایش مصرف گاز، برق و حتی آب ادارات و دستگاه‌ها و نهادهای دولتی، موظف به یادآوری دستورالعملها در این بخش و حتی این که ۲۰ درصد از مصرف انرژی دستگاه‌های دولتی باید از محل انرژی خورشیدی باشد، شوند.
وی با پیشنهاد تشویق دستگاه‌های موفق در این زمینه، این مهم را موجب انگیزه دادن به مردم در زمینه رعایت بهینه سازی مصرف انرژی دانست.
اسدی با بیان این که دو دسته ساختمان در حال ساخت و ساختمان در حال بهره برداری داریم، گفت: ساختمانهای در حال ساخت باید موظف به رعایت مباحث مربوطه از جمله مقرارت ۱۹ ساختمان شوند.
وی با بیان این که ۹۰ درصد از ساختمانهای در حال ساخت اعم از دارای پروانه یا فاقد پروانه به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع می‌شوند، گفت: پیشنهاد می‌شود با توجه به تعهدات اخذ شده در زمینه مقاوم سازی از سوی کمیسیون ماده ۱۰۰، در هنگام مراجعه رعایت مقرارت ساختمان در حوزه انرژی نیز مورد تعهد مالک قرار گیرد.
مدیر عامل برق منطقه‌ای یزد خاطرنشان کرد: نظام مهندسی ساختمان باید علاوه بر ساختمانهای «ج» و «د»، ساختمانهای «ب» و به طور کلی ساختمانهای بالای ۲۰۰ مترمربع را نیز موظف به تکمیل چک لیست انرژی کند و علاوه بر اهتمام شهرداری به گزارش‌های نظام مهندسی، راه و شهرسازی نیز در نظارت عالیه بر این بخش جدی‌تر عمل کند.
نادیده گرفته شدن موضوع انرژی در مسکن ملی
اسدی ضمن اشاره به این که ۷۰ درصد از مصرف گاز در بخش خانگی انجام می‌شود، گفت: متاسفانه در طرح اقدام ملی مسکن مبحث ۱۹ و دیتیل انرژی دیده نشده که البته پیشنهادی در این زمینه به راه و شهرسازی ارائه شده است.
وی از دستگاه‌های خدمات رسان نیز خواست برای ارتقای راندمان و برچسب انرژی تجهیزات سرمایشی و گرمایشی به بخش تولید کمک کنند.
وی بر ارائه جدی تر به مقوله آموزش به مردم در زمینه راهکارهای صرفه جویی و بهینه سازی مصرف انرژی تاکید کرد و گفت: دستگاه‌ها مربوطه می توانند با همکاری هم در زمینه ارائه خدمات رایگان به مناطق محروم و در سایر بخشها با مشارکت خود مردم اقدام به بهینه سازی مصرف انرژی به عنوان نمونه با سرویس کاری کولرهای آبی کنند.
اسدی در پایان نیز تاکید کرد: این قدر در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی عقب هستیم که هر اندازه که در این زمینه تلاش کنیم گام موثر و رو به جلویی خواهد بود.
ایسنا
