تدوین مقررات فنی مقاوم سازی سازه‌ها در برابر فرونشست حیاتی است
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اشاره به وضعیت نگران‌کننده فرونشست زمین در کشور اظهار کرد: تدوین و اجرای مقررات فنی و ملی برای طراحی ساختمان‌ها و زیرساخت‌های مقاوم در برابر فرونشست امری حیاتی است.
دکتر علی بیت‌اللهی، در گفت‌وگو با ساختمان آنلاین افزود: براساس بند (ذ) ماده ۱۴ قانون بحران، موضوع فرونشست زمین در چهار بخش مختلف دیده شده و قرار بود اعتبارات لازم برای مقابله با آن تخصیص یابد؛ اما از شهریور ۱۳۹۸ تاکنون هیچ اقدام جدی یا اعتباری در این زمینه صورت نگرفته است.
بیت‌اللهی با انتقاد از غفلت برنامه‌های کلان کشور نسبت به این پدیده گفت: در متن برنامه هفتم توسعه حتی یک بار هم واژه فرونشست زمین ذکر نشده و تنها به مسائلی چون کم‌آبی با رویکرد تأمین آب کشاورزی پرداخته شده، در حالی که فرونشست زمین هم به برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و هم به ساخت‌وسازهای سنگین بر سطح زمین مرتبط است.
او با اشاره به نرخ‌های بالای فرونشست در کشور بیان کرد: در ۱۸ استان کشور، نرخ فرونشست بالای ۱۰ سانتی‌متر در سال است و در مناطقی مانند رفسنجان تا ۴۰ سانتی‌متر در سال نیز گزارش شده است. استان‌های البرز، تهران، مشهد، قم، گلستان، فارس، کرمان، اصفهان و خراسان رضوی جزو استان‌های پیشرو در گسترش پهنه‌های فرونشستی هستند.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه با بیان اینکه زیرساخت‌های حیاتی کشور نظیر خطوط لوله نفت و گاز، فرودگاه‌ها، راه‌آهن و آثار تاریخی ثبت جهانی مانند تخت جمشید و نقش رستم نیز در معرض خطر قرار گرفته‌اند، هشدار داد:
از ۶۳ اثر ثبت شده در یونسکو، ۲۷ اثر در پهنه‌های فرونشستی قرار دارند و هیچ اقدام مؤثری برای حفاظت از این میراث ارزشمند نشده است.
وی تاکید کرد: تنها اقدام قابل توجه تاکنون، مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری بوده که ساخت‌وساز در پهنه‌های فرونشستی برای طرح نهضت ملی مسکن را ممنوع کرده است.
دکتر بیت‌اللهی با اشاره به ضرورت تدوین مقررات ملی فرونشست گفت: فرونشست یک پدیده انسان‌ساخت است و ناشی از سوءمدیریت در مصرف آب، حفر چاه‌های غیرمجاز، استحصال بی‌رویه و عدم مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی است. مقابله با آن نیازمند مدیریت مصرف آب، نه صرفاً تأمین بیشتر آب است.
وی در پایان تأکید کرد: تمرکز بیش از حد جمعیت در کلان‌شهرها مانند تهران، مشهد و اصفهان باعث تشدید بحران‌های زیست‌محیطی و فرونشست شده است. توزیع عادلانه جمعیت و امکانات، مهاجرت معکوس، و توسعه متوازن زیرساخت‌ها در سراسر کشور باید در دستور کار جدی قرار گیرد. تدوین و اجرای مقررات فنی و ملی برای طراحی ساختمان‌ها و زیرساخت‌های مقاوم در برابر فرونشست نیز امری حیاتی است.
