موزه ریورساید شهر گلاسگو اثر زاها حدید
اختصاصی ساختمان آنلاین: شهر تاریخی گلاسگو که در گذشته تنها یک روستای کاملا معمولی در کنار رود کلاید و کلیسای جامع بود طی سال‌های متمادی شاهد تغییرات عظیمی بوده است و هم‌اکنون نیز عنوان دومین شهر بزرگ امپراتوری بریتانیا را از آنِ خود کرده است.
گلاسگو که در دوسوی رود کلاید توسعه یافته است، در واقع به عنوان بزرگ‌ترین شهر اسکاتلند و همچنین سومین شهر پرجمعیت در پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی شناخته می‌شود.
موزه ریورساید اسکاتلند در کجا بنا شده است؟
موزه ریورساید اسکاتلند که به موزه حمل و نقل اسکاتلند نیز معروف است، در کنار دو رودخانه معروف و تاریخی شهر گلاسگو به نام‌های کلوین و کلاید و در مرکز توسعه بندر این شهر بنا شده است.
این اثر فوق‌العاده جذاب که به جرات می‌توان از آن به عنوان یکی از آثار شگفت‌انگیز قرن حاضر یاد کرد، نمای بسیار جذابی را به کرانه رود کلاید و شهر تاریخی گلاسگو بخشیده است و حاصل دست رنج زاها حدید معمار متبحر قرن حاضر و برنده جایزه پریتکرز است.
وی یکی از معماران برجسته معاصر است که به واسطه طرح‌های فضایی خاص خود در سراسر جهان شناخته شده است و از شهرت بسیاری برخوردار است. می‌توان گفت، شهرتی که زاها حدید در طی دوران کاری خود کسب کرد، او را تبدیل به اسطوره‌ای در عرصه معماری کرده است.
گفتنی است؛ این معمار عراقی الاصلی هنرمند در ۳۱ مه ۲۰۱۶ (۱۰ خرداد ۱۳۹۵) دار فانی را وداع گفت.
نمای کلی موزه
نمای موزه ریورساید اسکاتلند به نوعی الهام‌بخش انرژی پنهان در جریان آب است. سقف این ساختمان دارای پستی و بلندی‌های فراوانی است و اگر از زوایای مختلف به آن نگاه کنید گاه به شکل منحنی و گاهی نیز زاویه‌دار به نظر می‌رسد.
این در واقع همان شگفتی طرح حدید است که کاملا انعطاف‌پذیر و سیال بوده و جلوه‌ای خارق‌العاده را در کرانه‌های رود کلاید ایجاد می‌کند. این طرحِ شناور، به نوعی مهندسی قوی سنتی شهر گلاسگو را ادامه داده است.
در حال حاضر موزه حمل و نقل اسکاتلند دومین جاذبه آزاد ملی اسکاتلند محسوب می‌شود و به عنوان بهترین طرح در مسابقه EMYA انتخاب شده است. دلیل انتخاب این بنا به عنوان بهترین طرح این است که از میان ۴۰ موزه منتخب در ۲۱ کشور اروپایی، موزه ریورساید توانسته بود از نظر هیئت داوران این مسابقه تمامی معیارهای کیفیت عمومی EMYA را در بالاترین سطح ممکن ارائه کند.
همچنین از دیگر معیارهای اصلی برنده شدن موزه ریورساید اسکاتلند در این مسابقه، می‌توان به بررسی بنیادهای فرهنگی و غنی شهر گلاسکو اشاره کرد.
زاها حدید موفقیت این طرح و انتخاب آن به عنوان طرح برتر را نتیجه تلاش همه افراد و مردم ریورساید می‌دانست و بر این باور بود که ساخت چنین مجموعه با عظمت و خارق‌العاده در یک مکان تاریخی در واقع الهام‌بخش احساسات همه بازدیدکنندگان است.
جالب است بدانید جمع‌آوری مجموعه‌ای از وسایل حمل و نقل در این بنای بسیار جذاب که شیوه حمل و نقل را در اروپا و به خصوص در اسکاتلند روایت می‌کند، به هیچ عنوان کار دشوار و خارج از ذهنی نیست.
در برش‌های سقف برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌هایی را مشاهده خواهید کرد که از منظر ارتفاع و پهنا از یک دیوار کناری به سمت دیواری دیگر دارای نوسان است و نکته جالب در طراحی سقف این مجموعه این است که بدون مشاهده هیچ‌گونه اتصالی از لنگه‌های خرپا، شاهد پیوستگی و نظم فوق‌العاده‌ای در آن خواهید بود.
سازه سقف به طور کلی شامل فرمی Z شکل در پلان و در دو انتهای بنا است که نه تنها به عنوان نگهدارنده سقف عمل می‌کند، بلکه این امکان را فراهم می‌کند تا بدنه‌های لعاب‌دار انتهایی نیز بدون نیاز به اجزای کمکی به راحتی نگه داشته شوند.
به گزارش ساختمان آنلاین: شرکت BAM، که پیمانکار اصلی این طرح است با استفاده از ۲۵۰۰ تن استیل در سقف، حجم اصلی این ساختمان را بنا کرده است و از ویژگی‌های منحصر به‌فرد آن، می‌توان به این نکته اشاره کرد که بدون نیاز به ستون‌های باربر خارجی کار می‌کند.
جالب است بدانید؛ این نوع طراحی، به عنوان یکی از چالش برانگیزترین شاهکارهای مهندسی امروز در انگلستان شناخته شده است. طراحی چشم‌نواز این موزه نظر هر بیننده‌ای را جلب می‌کند.
ساختمان این موزه ریورساید اسکاتلند که بیش از ۳۰۰۰ نمایشگاه را در خود جای می‌دهد؛ دارای یک طرح بسیار عالی و خاص است و به دلیل بهره‌وری از یک فضای کاملا انعطاف‌پذیر ظرفیت بسیار بالایی را برای بازدیدکنندگان خود فراهم کرده است و این نکته یکی از ویژگی‌های بارز این موزه محسوب می‌شود.
اگر از قسمت مرکز موزه که دارای فضای بسیار وسیعی است، بازدید کنید شاهد جلوه بصری زیبایی خواهید بود که از ترکیب سازه با ستون‌های آزاد در دیوار و سقف در مرکز موزه به وجود آمده است. جذابیت‌های بخش‌های بیرونی که همانند یک پیله دور تا دور ساختمان را پوشانده است نیز کمتر از فضای داخلی نیست.
این بخش در واقع در سمت دیگر فضای مرکزی واقع شده است. این بنا به نوعی لذت سفر در گذر زمان و حرکت از گذشته به سوی آینده را به بازدیدکننده القا می‌کند.
طراحی فضای خارجی موزه ریورساید اسکاتلند
می‌توان گفت طراحی خارجی این موزه از متن حرکتی دو رودخانه کلوین و کلاید الگو گرفته است و با ملحق شدن این بنا به رودخانه کلوین، شاهد یک رابطه پویا بین رودخانه و موزه خواهید بود. همچنین طراحی و ایجاد یک فضای باز و بدون استفاده از ستون امکان درک حس تدریجی حرکت در فضا را به بازدیدکننده می‌دهد.
از سوی دیگر شیشه‌های به کار رفته در هر دو قسمت نمای پشت و جلو، دیدگاهی گسترده را نسبت به چشم‌انداز رودخانه به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. علاوه‌بر این، از دیگر ویژگی‌های جالب در طراحی این بنا می‌توان به استفاده از سنگ‌های گرد و متوسط که از آن‌ها برای تعیین مسیر حرکتی در اطراف ساختمان استفاده شده است، اشاره کرد.
استفاده از این المان‌های طبیعی بازدیدکنندگان را وارد یک فضای غیررسمی می‌کند و به شکلی سعی دارد به حرکت و برقراری ارتباط موزه با عموم بازدیدکنندگان بپردازد. همچنین میزان استفاده از درختان برای جلوگیری از در معرض قرار گرفتن باد غالب، کاهش یافته است.
حرکت خطی کج و معوج به کار رفته در پوشش سقف نیز یکی دیگر از طراحی‌های خاص موزه ریورساید محسوب می‌شود که نمایی جالب و منحصر به‌فرد را به آن داده است. علاوه‌بر این، پروژکتورهای نصب شده بر روی دیوار که از کارایی بالایی برخوردار هستند، به خوبی توانسته‌اند روشنایی فضا را تامین کنند.
ارتفاع جلو و عقب ساختمان، به منظور بهره‌مندی از یک نمای قابل درک به همراه یک برآمدگی بزرگ طراحی شده است تا از این طریق از میزان تابش نور خورشید به داخل ساختمان کاسته شود.
گفتنی است؛ ساختمان جدید موزه ریورساید اسکاتلند که در شهر گلاسگو اسکاتلند واقع شده است؛ در سال ۲۰۰۱ برای بازدید عموم افتتاح شد. اما نکته جالب توجه این است که تنها در ۵۰ روز اول پس از بازگشایی این موزه خارق‌العاده که به عنوان یک ساختار کاملا نو نظر بسیاری از عموم مردم را به خود جلب کرده است، جمعیتی در حدود نیم میلیون نفر از ساختمان تازه تاسیس این مجموعه بازدید کردند.
نکته جالب این‌جاست که اغلب بازدیدکنندگان این موزه، از ساختمان‌های قدیمی کلوین و آلبرت درایو به عنوان جذاب‌ترین ساختمان‌های گلاسکو یاد کرده‌اند.
برای آشنایی بیشتر با زاها حدید و آثارش می‌توانید مقاله زیر را نیز مطالعه کنید:
زاها حدید و تبدیل شدن به یک چهره مشهور در عرصه معماری
